تبیان، دستیار زندگی

20 مهر ماه روز بزرگداشت حافظ شیرازی(اصفهانی) 

خواجه شمس الدین محمد بن محمد ملقب به حافظ شیرازی و متخلص به لسان الغیب در سال 727 هجری قمری در شیراز متولد شد.

نیاکان حافظ اصالتا از منطقه کوپای اصفهان بوده اند و جد او که بازرگان بوده به شیراز آمده و در محله مشهور به دروازه اصفهان خانه و حجره تجارت داشته و برای پسرش بهاءالدین محمد که پدر حافظ بوده زنی از کازرون گرفته و او دارای چندین پسر شده است. که ایشان را به مشاغل مختلف سپرده و برادران حافظ که از او بزرگتر بودند هر یک در شغلی و محلی از هم جدا افتادند و بعد از اینکه پدر وفات یافت حافظ که از همه کوچکتر بوده نزد مادر خود ماند و تهی دستی و یتیمی را تجربه کرد،پس از آن حافظ با مادرش زندگی سختی را در پیش گرفت و برای كسب نان به كارهای سخت و توانفرسا پرداخت و به سختی به تحصیل علوم پرداخت و در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود حضور یافت. او از همان نوجوانی به عنوان "رند شیراز" معروف شد، و این به خاطر زیركی و باهوشی وی بوده است و همچنین چون در ایام جوانی حافظ کل قرآن شد خود را به نام "حافظ" متلخص كرد.

حافظ با شاه شیخ ابواسحاق بسیار محشور بود و علاقه سرشاری به او داشت. كما اینكه پس از مرگش، با وجودی كه شیراز به دست حریفش امیر مبارزالدین افتاده بود باز از این دوست دانش پرور خود یاد می كرد و غزل می سرود. در غزلش حافظ از خلوت انسی كه با شاه داشته با اندوه و ماتم یاد می كند در عین حال از غفلت شاه شیخ ابواسحق نیز با غیرت سخن می گوید.

در دربار شاه شیخ ابواسحق سه شخصیت بودند كه حافظ نسبت بدانان انس و علاقه سرشاری داشت و از آنان در قطعه ای یاد می كند، شیخ مجدالدین، شیخ امین الدین و حاجی قوام.

پس از قتل فجیع شاه شیخ ابواسحق و تسلط امیر مبارزالدین بر شیراز، حافظ با او به سختی مبارزه می كرد،امیر مبارزالدین دستور داد تا میخانه ها را بستند و صدای موسیقی را خاموش ساختند و در همه جا بساط زهد و ریا گستردند اما حافظ به او كه شأن شاهی را نمی شناخت و مانند محتسب به دنبال شكستن خم شراب و بریدن زبان چنگ بود از راه طعنه لقب محتسب داد.

حافظ در مذمت امیر مبارزالدین ابیات زیادی دارد. سرانجام امیر مبارزالدین به دست پسر خود شاه شجاع به قتل رسید. حافظ در این احوال به مدح شاه شجاع پرداخته اما پیداست كه مدح او بدان علت است كه شاه شجاع استبداد سیاه پدرش امیر مبارزالدین را از بین برده زیرا او خود شاعر و اهل ادب بود ولی به طور کلی نحوه مدح حافظ از شاه شجاع به منزله مدح آزادی و صداقت است.
از زندگی خصوصی حافظ اطلاع چندانی در دست نیست اما بنا به روایات گوناگونی که ریشه در اشعار خود ایشان دارد عشق بی پایان حافظ به زن رمز آلودی به نام "شاخه نبات" کاملا مشهود است،چنانکه متمسکان به دیوان حافظ جهت استجابت دعا و درستی فال خویش او را به شاخه نباتش قسم می دهند، همچنین در میان اهالی شیراز روایت است حافظ در آرزوی رسیدن به شاخه نبات چهل شبانه روز در کوهی که در شیراز قرار دارد و به بابا کوهی مشهور است خود را زندانی کرد تا به مقصود خود رسید اما اینها همه گمانه زنی هایی بیش نیست زیرا حافظ رندتر از آن است كه رازهای زندگانی خویش را در سروده‌های خود از پرده به در بیفكند...

سرانجام حافظ شیرازی، مشهور ترین شاعر ایرانی در همه دورانها در سال 971 در منطقه مصلی از شیراز دار فانی را وداع گفت، آرامگاه حافظ در منطقهٔ حافظیّه و در فضایی آکنده از عطر و زیبایی جان‌پرور گل‌های شیراز، درهم‌آمیخته با شور اشعار خواجه، واقع شده‌است. از دیر باز این مکان زیارتگاه عارفان و سالکان و رندان بی شماری از سراسر جهان بوده و هم اکنون نیز حافظیه یکی از جاذبه‌های مهمّ توریستی ایران به‌شمار می‌رود.

حسنت به اتفاق ملاحت جهان گرفت

آری به اتفاق جهان می‌توان گرفت

افشای راز خلوتیان خواست کرد شمع

شکر خدا که سر دلش در زبان گرفت

زین آتش نهفته که در سینه من است

خورشید شعله‌ایست که در آسمان گرفت

می‌خواست گل که دم زند از رنگ و بوی دوست

از غیرت صبا نفسش در دهان گرفت

آسوده بر کنار چو پرگار می‌شدم

دوران چو نقطه عاقبتم در میان گرفت

آن روز شوق ساغر می خرمنم بسوخت

که آتش ز عکس عارض ساقی در آن گرفت

خواهم شدن به کوی مغان آستین فشان

زین فتنه‌ها که دامن آخرزمان گرفت

می خور که هر که آخر کار جهان بدید

از غم سبک برآمد و رطل گران گرفت


بر برگ گل به خون شقایق نوشته‌اند

کان کس که پخته شد می چون ارغوان گرفت

حافظ چو آب لطف ز نظم تو می‌چکد

حاسد چگونه نکته تواند بر آن گرفت


حافظ

با سلام
و تشکر پس غزل و آواز کجاست؟

سلام

متاسفانه خیلی گشتم پیداش نکردم

 روزهاتان پرتقالی باد!

ممنونم

ولی بهتر بود اصفهانی رو داخل کمانک نمی آوردین!

چون حافظ به شیرازی بودن شهرت دارد

مثلا می گویند

انوش جد  پیامبر اکرم فارس بود ولی می گویند پیامبر عرب.

در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد
جلوه ای کرد رخت دید ملک عشق نداشت عین آتش شد از این غیرت و بر آدم زد
عقل میخواست کز آن شعله چراغ افروزد برق غیرت بدرخشید و جهان بر هم زد
مدعی خواست که آید به تماشاگه راز دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد
دیگران قرعه قسمت همه بر عیش زدند دل غمدیده ما بود که هم بر غم زد

مژده اى دل كه مسیحا نفسى مى‏آید

كه ز انفاس خوشش بوى كسى مى‏آید

ز غم هجر مكن ناله و فریاد كه دوش

زده‏ام فالى و فریاد رسى مى‏آید

از آتش وادى ایمن نه من خرم و بس

موسى آنجا بامید قبسى مى‏آید

هیچكس نیست كه در كوى تواش كارى نیست

هر كسى آنجا بطریق هوسى مى‏آید

كس ندانست كه منزلگه معشوق كجاست

اینقدر هست كه بانگ جرسى مى‏آید

جرعه‏اى ده كه به میخانه ارباب كرم

هر حریفى ز پى ملتمسى مى‏آید

دوست را گر سر پرسیدن بیمار غمست

گو بران خوش كه هنوزش نفسى مى‏آید

خبر بلبل این باغ بپرسید كه من

ناله‏اى مى‏شنوم كز قفسى مى‏آید

یار دارد سر صید دل حافظ یاران

شاهبازى به شكار مگسى مى‏آید

بیا كه رایت منصور پادشاه رسید

نوید فتح و بشارت به مهر و ماه رسید

جمال بخت ز روى ظفر نقاب انداخت

كمال عدل به فریاد داد خواه رسید

سپهر دور خوش اكنون زند كه ماه آمد

جهان به كام اكنون رسد كه شاه رسید

ز قاطعان طریق این زمان شوند ایمن

قوافل دل و دانش كه مرد راه رسید

عزیز مصر بر غم برادران غیور

ز قعر چاه بر آمد باوج ماه رسید

كجاست صوفى دجال چشم ملحد شكل

بگو بسوز كه مهدى دین پناه رسید

صبا بگو كه چها بر سرم در این غم عشق

ز آتش دل سوزان و برق آه رسید

ز شوق روى تو جانا بر این اسیر فراق

همان رسید كز آتش به برگ كاه رسید

مرو بخواب كه حافظ ببارگاه قبول

ز ورد نیم شب و درس صبحگاه رسید

به حسن خلق و وفا كس به یار ما نرسد

تو را در این سخن انكار كار ما نرسد

اگر چه حسن فروشان به جلوه آمده‏اند

كسى به حسن و ملاحت‏به یار ما نرسد

بحق صحبت دیرین كه هیچ محرم راز

بیار یك جهت‏حق گذار ما نرسد

هزار نقد به بازار كائنات آرند

یكى به سكه صاحب عیار ما نرسد

دریغ قافله عمر كانچنان رفتن

د كه گردشان به هواى دیار ما نرسد

هزار نقش برآید ز كلك صنع و یكى

به دلپذیرى نقش نگار ما نرسد

دلا ز طعن حسودان برنج و ایمن باش

كه بد به خاطر امیدوار ما نرسد

چنان بزى كه اگر خاك ره شوى كس را

غبار خاطرى از رهگذار ما نرسد

بسوخت (حافظ) و ترسم كه شرح قصه او

به سمع پادشه كامكار ما نرسد

گر من از سرزنش مدعیان اندیشم

شیوه مستی و رندی نرود از پیشم

زهد رندان نوآموخته راهی بدهیست

من که بدنام جهانم چه صلاح اندیشم

شاه شوریده سران خوان من بی‌سامان را

زان که در کم خردی از همه عالم بیشم

بر جبین نقش کن از خون دل من خالی

تا بدانند که قربان تو کافرکیشم

اعتقادی بنما و بگذر بهر خدا

تا در این خرقه ندانی که چه نادرویشم

شعر خونبار من ای باد بدان یار رسان

که ز مژگان سیه بر رگ جان زد نیشم

من اگر باده خورم ور نه چه کارم با کس

حافظ راز خود و عارف وقت خویشم