تبیان، دستیار زندگی

در ركاب مختار

مختارنامه یكی از پربازیگرترین و پر لوكیشن‌ترین سریال‌های تاریخ تلویزیون است و هضم این حجم از اطلاعات و وقایع شاید برای مخاطب سخت باشد. شاید حتی شما كه قسمت اول آن را دیده‌اید، چندان از ماجرا سر در نیاورده باشید و از وسط‌هایش قید ادامه آن را زده‌اید.
اما از همین الان برای نتیجه‌گیری زود است اگر یادتان باشد سریال یوسف پیامبر(ص) هم بعد از 15 قسمت و وقتی از دوره كودكی به بزرگسالی و ماجرای زلیخا رسید جذاب شد.

سه قسمت اول: مختار كه بود؟

میرباقری برای ورود به قصه‌اش درست زمانی را انتخاب كرده كه ماجرای سریال تحسین شده‌اش امام علی(ع) تمام شده. سال 41 هجری. امام علی(ع) در كوفه به دست ابن ملجم شهید می‌شود و امام حسن(ع) جای پدر را می‌گیرد.

امام علی(ع) قبل از شهادت سپاه كوفه را آماده كرده بود تا برای جنگ دوباره به صفین برود اما نشد و امام حسن(ع) راه او را پیش گرفت. سپاه را به سمت صفین برد اما بین راه با پول و وعده‌های معاویه سپاه كوفه از هم پاشید و كار به جایی رسید كه امام به دست كوفیان زخمی شد. ما در سریال می‌بینیم كه این ماجراها همزمان با 40 سالگی مختار است.

او بعد از مرگ پدرش كه از فرماندهان جنگ با ایران بوده و زیر پای فیل سپاه ساسانی كشته شده، سیاست و جنگ را كنار گذاشته و در مدائن و در جنوب كوفه گندم‌كاری می‌كند. امام كه مجروح شده به حاكم مدائن كه عموی مختار است پناه می‌آورد و عمو هم مختار را فرا می‌خواند تا از امام محافظت كند. اینگونه پای مختار به ماجرا باز می‌شود. مختار اینجای قصه زیر بار همراهی با امام حسن(ع) نمی‌رود. سه قسمت ابتدایی مختارنامه، همین دوران را نشان می‌دهد. درحقیقت ما در این سه قسمت با حال و هوا و شخصیت مختار آشنا می‌شویم. در قسمت دوم بخش دیگری از زندگی مختار را می‌بینیم. زندگی شخصی او را.

مختار 2 زن داشته كه عقاید متفاوتی داشته‌اند. فریبا كوثری (عمره) نقش زن مثبت و طرفدار آل علی را دارد و نسرین مقانلو (ام ثابت) هم نقش زن منفی و سیاستمدار او را دارد. این وسط مادر مختار (ژاله علو) هم هست كه كارش میانه‌داری بین دو هوو است. مختار از چهره‌های سرشناس كوفه است طوری كه مهدی فخیم‌زاده (عمربن‌سعد) كه پدرش سعد ابی وقاص فاتح ایران است، برای وصلت با خانواده او پا پیش می‌گذارد.

در قسمت دوم فخیم‌زاده و مقانلو را می‌بینیم یعنی در قسمت آینده كه هفته بعد پخش می‌شود.

قسمت سوم ماجرای شهادت امام حسن(ع) است. انگار میرباقری چیزی در ویشكا آسایش دیده كه یك امام‌كشی دیگر راهم به او سپرده. اگر یادتان باشد در سریال امام‌علی(ع) او در نقش قطام، محرك اصلی وردان ابن ‌ملجم برای شهادت امام علی(ع) بود. در این سریال و در نقش كوتاهی هم كه دارد جعده است. زن امام حسن(ع) كه با زهری كه معاویه فرستاده این امام را هم شهید می‌كند. می‌خواهید یك اتفاق غیرمنتظره ببینید؛ این قسمت سوم را از دست ندهید.

احمد ایراندوست یا همان غول برره با شمایلی عجیب وارد می‌شود.

قسمت چهار تا شش: حسین(ع) می‌آید

اگرتا قسمت سوم با سریال ارتباط برقرار نكرده‌اید هنوز وقت دارید. از قسمت چهارم همه‌چیز عوض می‌شود از سال 41 هجری به سال 60 می‌رویم. همان سالی كه معاویه می‌میرد و با روی كار آمدن یزید مقدمات فاجعه كربلا آماده می‌شود. عرب‌نیا از این قسمت گریم میانسالی دارد و 20 سالی مسن‌تر شده. داوود رشیدی و ژاله علو از این قسمت وارد سریال می‌شوند. رشیدی پدر زن مختار است. قسمت پنجم جایی است كه با نامه‌های كوفیان كه یكی از آنها را هم مختار نوشته، امام حسین(ع) مسلم را به كوفه می‌فرستد. امین زندگانی بازیگر نقش مسلم است. جالب است بدانید سكانس ورود مسلم به كوفه اولین سكانسی بود كه از این سریال فیلمبرداری شد. آن هم در فروردین‌ماه شش سال قبل، در كویر كاشان.

اگر می‌خواهید اشقیا را ببینید باید تا قسمت ششم صبر كنید. میرباقری در این قسمت دو چهره نام آشنای فاجعه عاشورا را برایمان رونمایی می‌كند. عبیدالله‌بن زیاد، حاكم كوفه، كه نقشش را فرهاد اصلانی بازی می‌كند. فكرش را بكنید صفدر سریال آشپزباشی با آن شلختگی عامل اصلی كربلاست. شمر هم این قسمت می‌آید. محمد فیلی این نقش را بازی كرده با گریمی عجیب و غریب. فیلی را هم هنوز خیلی‌هایمان با نسیم‌بیگ سریال «روزی روزگاری» می‌شناسیم. فرخ نعمتی و پرویز‌ پورحسینی هم از این قسمت اضافه می‌شوند. نعمتی كه نقش امام رضا(ع) را در ولایت عشق داشت، اینجا هانی‌بن عروه است. كسی كه در بگیر و ببند ابن زیاد، مسلم را پناه می‌دهد. پورحسینی هم نقش كوتاهی دارد میثم تمار یار امام علی(ع) كه توسط ابن زیاد به دار آویخته می‌شود.

قسمت 7 تا9: روز واقعه

در قسمت‌های هفتم و هشتم با بی‌وفایی كوفیان مسلم دستگیر و شهید می‌شود، مختار هم كه خانه‌اش یكی از پناهگاه‌های مسلم بوده دستگیر می‌شود و به زندان می‌افتد. نقش امین زندگانی و فرخ نعمتی در این قسمت تمام می‌شود. واقعه عاشورا در قسمت نهم اتفاق می‌افتد. مختار در زندان است و فقط خبر را می‌شنود ما هم مثل مختار فقط خبرها را می‌شنویم و تبعات را می‌بینیم. البته میرباقری برعكس شوذب خزانه‌دار (امین تارخ) سریال «معصومیت از دست رفته»‌اش به این راحتی از ماجرا عبور نكرده. ما در 31 قسمت بعدی مختارنامه حداقل 5 برش از واقعه را به بهانه‌های مختلف از رویای مختار تا اعترافات اشقیا خواهیم دید.

قسمت 10 تا 14: در كنار خانه خدا

شاید بارها رضا كیانیان را با گریم عجیبش دیده‌اید. او از قسمت 12 به سریال اضافه می‌شود. جعفر دهقان برادر او و مصعب‌بن زبیر است. بهنوش طباطبایی هم عروس كوچك خانواده زبیر است. محمد صادقی هم كه او را با مامون «ولایت عشق» می‌شناسیم در این قسمت به عنوان بار ابن زبیر و با نام ابن‌كامل اضافه می‌شود كلا از این قسمت ریتم و فضای سریال تندتر و اكشن‌تر شده و درگیری‌های بزرگ آغاز می‌شود. عبدالله‌بن زبیر پسر زبیر معروف است كه در مكه ادعای خلافت كرده. در این قسمت ما از كوفه جدا شده و به مكه می‌رویم و كعبه را می‌بینیم چون مختار بعد از رهایی از زندان كوفه به مكه می‌رود چون آنها ادعای خونخواهی حسین(ع) را كرده‌اند. اولین جنگ بزرگ سریال دو قسمت بعد شروع می‌شود. جنگ و محاصره مكه توسط سپاه شام، یزید، حسین‌بن نمیر (سیامك اطلسی) را به مكه فرستاده. در قسمت 14 جنگ را خواهیم دید و رشادت مختار، سپاه شام را عقب می‌برد. در همین قسمت، كعبه توسط منجنیق‌های شام گلوله باران شده و آتش می‌گیرد.

قسمت 15 تا21:‌ای عمو! آب چه شد؟

قسمت 15 یزید می‌میرد و محاصره برداشته می‌شود. مختار كه می‌بیند آبش با آل زبیر در یك جو نمی‌رود به كوفه بر می‌گردد. با مرگ یزید، كوفه شلوغ می‌شود و توابین قیام می‌كنند. مختار قاطی آنها نمی‌شود و كار آنها را سیاسی می‌داند.

دومین جنگ درقسمت 18 اتفاق می‌افتد. جنگ عین‌الورده بین توابین و سپاه شام. این تنها جنگ سریال است كه مختار در آن نقشی ندارد. جنگ با شكست توابین تمام می‌شود. این جنگ و جنگ‌های سریال در بیابان‌های شاهرود فیلمبرداری شده. میرباقری یكی از دراماتیك‌ترین صحنه‌های كربلا را در قسمت 21 آورده جایی كه ابراهیم‌بن مالك اشتر (حسن میرباقری) یاد دوست دوران بچگی‌اش عباس می‌افتد. حدود 12 دقیقه ما صحنه شهادت حضرت عباس(ع) را در رویای ابراهیم می‌بینیم. جالب است اگر تمام قسمت‌های سریال به موقع پخش شود این قسمت از سریال درست شب شهادت امام رضا(ع) روی آنتن می‌رود. ابراهیم با مختار پیمان می‌بندد كه قیام كند و خونخواهی عباس (ع) و آل حسین(ع) را بكند.

قسمت 22تا 30: خون در برابر خون

آغاز قیام مختار از قسمت 22 است. دراین قسمت، یاران مختار با روشن كردن آتش روی پشت بام‌ها قیام را با فریاد یالثارات الحسین (كجایند خون‌خواهان حسین) آغاز می‌كنند. این قسمت و قسمت بعدی صحنه‌های نبرد و فتح گام به گام كوفه است. عمربن سعد از مختار امان می‌گیرد. شمر و حرمله فرار می‌كنند و ابن زیاد به دربار شام می‌رود. اما اصلا نگران نباشید شمر 7 قسمت بعد یعنی قسمت 29 و حرمله قسمت بعدی آن كشته می‌شود. قسمت‌هایی كه در فروردین سال 90 خواهیم دید.

قسمت 30 تا 40: موسم جنگ‌های بزرگ

صبركنید هنوز سه جنگ بزرگ مانده، جنگ‌هایی كه دیگر در بهار و تابستان 90 روی آنتن می‌رود.

جنگ مختار با ابن زیاد. جنگ مختار با آل زبیر و جنگ مختار با سپاه شام. همزمان باز هم كوفیان طبق معمول كم می‌آورند و مختار را تنها می‌گذارند. در این قسمت‌ها می‌توانیم یكی دیگر از اتفاقات غیرمنتظره را ببینیم. حامد حدادی بسكتبالیست ملی‌پوش ایران با گریمی عجیب جزو سپاه آل زبیر است. مختار در این قسمت‌ها گرد پیری رویش نشسته و آخر سرهم توسط جعفر دهقان (مصعی‌بن زبیر) در كوفه شهید می‌شود. با این اوصاف 40 قسمت مختار فراز و نشیب زیادی دارد كه باید تا سكانس‌ آخر آن را تعقیب كرد.