تبیان، دستیار زندگی

 مصاحبه با جناب آقای علیرضا خوشنویس، خادم بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع)  

1-حضرت رضا(ع) چند نوع خادم دارند؟

 

خدام حرم به 4 گروه رسمی موروثی، رسمی، افتخاری و تشرفی تقسیم می شوند.اگر در حکم رسمی کسی کلمه موروثی قید شده باشد، نسل آن شخص حکم جلو می رود و به ترتیب به پسر ارشد خانواده می رسد. صاحبان این نوع حکم ها کسانی هستند که جد یا پدر جد آنها در سال های بسیار دور خدمات ارزشمندی برای دین اسلام انجام داده اند یا هدیه بسیار بزرگی مانند ملک و زمین وقف حضرت رضا(ع) کرده اند؛ یا اینکه از علمای بزرگ بوده اند.حکم این خدام پس از مرگشان به پسر بزرگ آنها می رسد که من هم از خدام رسمی موروثی هستم.خدام رسمی دارای 2 قبر در حرم هستند.فرق خدام رسمی موروثی و غیر موروثی در این است که حکم خادم غیر موروثی پس از مرگش به شخص دیگری منتقل نمی شود.خادم افتخاری هم صاحب یک قبر در حرم می باشدو پس از مرگش، حکم وی اعتباری ندارد.اما خدام تشرفی قبر ندارند و فقط در روزهای کشیک خود از غذای حضرت استفاده می کنند.یک گروه هم خادم حقوق بگیر و کارمند آستان قدس رضوی هستند که فقط یک قبر دارند.

 

 2- چگونه است که شما خادم رسمی موروثی هستید؟

 

پدر جد من از علمای بزرگ بودند و قرآن هایی با آب طلا نوشته بودند که آنها را به حضرت رضا(ع) هدیه کردند.یکی از این قرآن ها روی قبر آن حضرت است و دیگری در موزه آستان قدس قرار دارد.چون نایب تولیت آن دوران جد مرا به خادمی منصوب کردند و در حکم ایشان عنوان رسمی موروثی آمده، در حال حاضر این توفیق نصیب بنده شده است.

 

 3- چه تعداد خادم موروثی مانند شما هستند؟

 

حداکثر 50 خادم داریم.

 

 4- شما نفر چندم نسل خود هستید؟

 

شاید نفر پنجم یا هفتم خانواده خود باشم.در حکم ما آمده است که سالیانه 900 کیلوگرم گندم به عنوان حقوق دریافت کنیم.

 

 5- این حقوق چه معنایی دارد؟

 

پشتوانه حکم رسمی موروثی ماست.

 

 6- اشاره کردید خادم رسمی 2 قبر دارد، یکی برای خودش است، دومی برای کیست؟

 

یکی از بستگان درجه اول مانند پدر و مادر، همسر، خواهر و برادر یا یکی از فرزندان .

 

 7- حرم حضرت رضا(ع) چند کشیک دارد و در هر کشیک چه کسانی خدمت می کنند؟

 

کشیک داریم و در هر کشیک، تعدادی خادم، دربان، فراش، کفشدار، (نگهبان) و سرایدار خدمت می کنند.

 

 8- آیا خدمه خانم هم دارید؟

 

بله، این خانم ها افتخاری و به طور رایگان خدمت می کنند که به آنها ضابطه می گویند.ضابطه ها در هنگام ازدحام جمعیت یا موارد ضروری به خانم های زائر کمک می کنند.آنها هفته ای یک روز به حرم می آیند.

 

 9- کسانی که قبر دارند در کجا دفن می شوند؟

 

معمول بر این است، کسانی که حکم دارند مانند رسمی یا افتخاری را در صحن آزادی (صحن نو) یا صحن انقلاب( صحن کهنه یا سقاخانه اسماعیل طلایی) دفن می کنند.من به روایتی شنیده ام که صحن آزادی فعلی، باغ ششدانگ حضرت رضا(ع) بوده است.

 

 10- غیر از خدام افراد دیگری هم در این صحن ها دفن شده اند، آنها چه کسانی هستند؟

 

تعدادی از آنها شهدا هستند و عده ای هم قبر خریده اند. 

 

 11- افراد علاقمند چگونه می توانند خادم بشوند؟

 

به عقیده من، شخص متقاضی باید با آقا علی بن موسی الرضا رابطه و پیوندش را برقرار کند و ازایشان بخواهد.طوری که تمام سلول های بدنش به آقا بگوید می خواهم نوکر شما باشم.بعد از حضرت بخواهد تا واسطه ای برایش فراهم کنند که اینکار انجام شود.

 

 12- وظیفه ناظم در کشیک چیست؟

 

همه کارهای اجرایی بر عهده ناظم است.

 

 13- هر خادم چه مدت باید در حرم حضور داشته باشد؟

 

بستگی به نوع خادم دارد.خدام رسمی 24 ساعت، افتخاری 12 ساعت و تشرفی 6 ساعت در حرم هستند.البته همه خدام کشیک در مراسم تحول و تحویل کشیک، جارو زدن های صبح، ظهر و شب، جمع آوری نذورات روی ضریح مطهر و مراسم های قرآن و خطبه خوانی حضور دارند.

 

 14- چه خاطره ای از حضور در حرم دارید؟

 

بهترین خاطرات من در مراسم های غبار روبی حرم است.روز غبار روبی روز جشن من است.آن روز تمام رواق ها را شستشو دهیم و حرم را خلوت می کنیم و بعد شاهد و ناظر مراسم هستیم.بیشتر غبار روبی ها صبح انجام می شود.بیشتر وقت ها به من محبت می کنند و بنده پای ضریح مطهر در جمع آوری نذورات داخل ضریح شرکت می کنم.

 

 15- بهترین هدیه ای که تا کنون از حضرت رضا(ع) گرفته اید، چیست؟

 

حکم خادمی که با عنایت آن حضرت به من داده شده تا نوکر ایشان باشم.

 

 16- شیرین ترین لحظه خدمت شما چه زمانی بود؟

 

وقتی برای دریافت حکم خادمی به تالار تشریفات حرم رفتم.

 

 17- و تلخ ترین؟

 

بمب گذاری روز عاشورا در حرم حضرت.وقتی که من رسیدم، پیکرهای شهدا را از حرم بیرون می آوردند.آن روز آنقدر بر من سخت گذشت که قادر به تشریح آن نیستم.

 

 18-  گندمی که به عنوان شما تعیین شده، بر چه اساسی دریافت می کنید؟

 

البته ما می توانیم هم گندم بگیریم و هم پول آن را به نرخ روز از آستان قدس دریافت کنیم.

 

 19- گندم می گیرید یا پول؟

 

چون دریافت، حمل و نقل و فروش گندم مشکلاتی دارد، پول می گیرم.

 

  20- غبار روبی چند وقت یکبار انجام می شود؟

 

زمان دقیقی ندارددر سال جند بار انجام می شود.

 

 21- تا به حال از معجزات حضرت رضا(ع) چیزی را به چشم خود مشاهده کردید؟

 

بله، چندین بار دیدم.یک شب ماه مبارک رمضان ساعت 2 نیمه شب همراه چند نفر از مهدیه مشهد به حرم رفتیم.در جمع ما یک نفر با صندلی چرخدار بود که از کمر به پایین فلج بود.ایشان را بردیم جلوی ضریح مطهر و بعد هر کدام از ما مشغول زیارت خواندن شدیم.بعد از مدت کوتاهی این شخص فلج خوابش برد.او را تنها گذاشتیم و کنار آمدیم.مشغول زیارت بودم که دیدم آن شخص از روی صندلی بلند شد و در حالیکه گریه می کرد به طرف ما آمد.آن شب حضرت رضا(ع) را شفا داده بودند. 

 

  22- زائران با چه چشمی خدام را می نگرند؟

 

مهمانان حضرت رضا(ع). گرچه این لباس بدی های مرا پوشانده است.

 

 23- شما چگونه به آنها می نگرید؟

 

مهمانان خاص حضرت رضا(ع) که باید به نحو احسن از آنها پذیرایی کنیم.