تبیان، دستیار زندگی

نوزدهم شهریور ماه است و مصادف با سالروز ارتحال آیت‌الله طالقانی در سال 1358.
«او برای اسلام به‌منزله‌ی ابوذر زمان بود. زبان گویای او چون شمشیر مالك اشتر برنده بود و كوبنده.» امام خمینی (ره)
مرحوم آیت‌الله طالقانی در سال 1289 شمسی دیده به جهان گشود. او در خانواده‌ای اهل علم و فضیلت و دارای روحیات انقلابی و ضد ظلم رشد نمود و ابتدا در محضر پدرش سیدابوالحسن، آغاز به یادگیری مفاهیم اسلامی نمود و تحصیلات دینی خود را در مدارس رضویه و فیضیه تا درجه‌ی اجتهاد ادامه داد.
ایشان در سال 1318 برای اولین بار خشم خویش را نسبت به رژیم پهلوی با انتشار یك اعلامیه در اعتراض به كشف حجاب ابراز كرد و در پی آن دستگیر و زندانی شد و پس از شهریور 20 با تشكیل گروه‌های گوناگون سیاسی، مبارزه را به‌طور رسمی آغاز كرد.
ایشان در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت مبارزات ارزنده‌ای داشت و تلاش‌های فراوانی در جهت احقاق حق ملت مسلمان ایران از چنگال استعمارگران انجام داد. پس از جریانات كودتای 28 مرداد، مرحوم طالقانی به مبارزات خود ادامه داد تا این‌که ساواك، ایشان را به جرم مخفی كردن نواب صفوی در خانه‌اش، دستگیر کرد و بار دیگر به زندان افكند.
پس از شكل‌گیری نهضت امام خمینی (ره) به پیروی از ایشان به مخالفت با رژیم ستمگر پهلوی پرداخت و در همان سال به زندان افتاد. پس از آزادی، مجددا در جریان 15 خرداد دستگیر و به ده سال زندان محكوم شد.
این مجاهد كبیر در زندان نیز دست از مبارزه و ارشاد برنداشت. رفتار و گفتار مناسبش حتی روی مأموران زندان اثر مثبت داشت و در همین دوران زندان، با نوشتن تفسیر "پرتوی از قرآن" سعی در آشنا كردن افراد به عظمت و سازندگی قرآن كرد.
ایشان در سال 46 به‌واسطه‌ی فشارهای داخلی و خارجی بر رژیم شاه، از زندان آزاد شد اما دست از مبارزه نكشید و در آستانه‌ی سال 1350 همزمان با برگزاری جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی بار دیگر دستگیر و به مدت سه سال در زابل و 18 ماه در بافت كرمان در بدترین شرایط به حالت تبعید به سر برد.
در سال 1354 مجدداً توسط ساواك گرفتار و به 10 سال زندان محكوم گردید. آیت‌الله طالقانی در آستانه‌ی انقلاب اسلامی از زندان آزاد شد و نهایت تلاش خود را جهت پیروزی انقلاب نمود و پس از پیروزی به ریاست شورای انقلاب برگزیده شد.
در انتخابات خبرگان قانون اساسی نیز به‌عنوان نماینده‌ی مردم تهران انتخاب گردید. ایشان در اوایل مرداد ماه 1358 از سوی امام خمینی مأمور برپایی نماز جمعه گردید و اولین نماز جمعه‌ی بعد از پیروزی انقلاب را در 5 مرداد 1358 در دانشگاه تهران اقامه كرد.
سرانجام در سحرگاه 19 شهریور ماه 1358 این عالم مجاهد پس از سال‌ها فعالیت علمی و مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی و عمری تلاش خستگی‌ناپذیر در راه پیاده كردن اسلام ناب در اثر سكته‌ی قلبی دار فانی را وداع گفت و به دیدار معبود شتافت.