شهرام یزدان‌پناه
دو ماجراجوی دانمارکی با هزینه شخصی و کمک‌های مالی دوستان و خانواده و همچنین شرکت‌های بزرگ دانمارکی دست به تلاشی منحصر به فرد زده‌اند تا برای اولین بار یک فضانورد با راکت دست‌ساخته خود٬ راهی پرواز زیرمداری گردد.
قبل از تلاش این دو دانمارکی، سه کشور اتحاد جماهیر شوروی سابق٬ ایالات متحده آمریکا و چین توانسته بودند فضانوردان خود را با استفاده از موشک‌های فضایی ساخت خود به فضا بفرستند. اما این بار قرار است این اتفاق بدون بودجه‌های میلیارد دلاری دولتی به ثمر بنشیند.
قرار بود تا سه روز آینده نخستین تست پروازی این راکت آماتوری غول‌پیکر (به نسبت راکت‌های آماتوری) از یک پایگاه پرتاب فضایی سیار واقع در جزیره دور‌افتاده‌ای خارج از خاک اصلی دانمارک صورت پذیرد. اما گویا بدی آب‌وهوا باعث تأخیر این پرتاب آزمایشی شده است. این پرواز آزمایشی با حضور یک فضانورد مدل و تا ارتفاع ۳۰ کیلومتر برنامه‌ریزی شده بود.
قبل از مشخص شدن بدی آب‌وهوا، دو دانمارکی ماجراجو در مصاحبه‌ای مطبوعاتی با تلویزیون پولیتیکن گفته بودند که پرواز آزمایشی برنامه‌ریزی شده می‌تواند سه نتیجه مختلف دربر داشته باشد. امکان دارد راکت آماتوری آنها منفجر شود، یا پرواز مافوق صوت موفقیت آمیزی را پشت سر بگذراند و یا به دلیل بدی آب‌وهوا به زمان بهتری موکول گردد.
در پروازهای زیرمداری٬ محموله فضایی به سرعت لازم برای گردش به دور زمین دست پیدا نمی‌کند و مانند تکه سنگی که با قدرت به بالا پرتاب شده، پس از طی یک مسیر پرتابه‌ای (بالستیک) مجدداً به سطح زمین سقوط می‌کند. آمریکایی‌ها نیز در سال ۱۹۶۱ / 1340 اولین فضانورد خود٬ آلن شپرد را با همین روش به فضا (بالاتر از ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری از سطح آزاد دریاها) فرستاند که کل پرواز او ۱۵ دقیقه طول کشید.
سفینه فضایی ماجراجویان دانمارکی که به افتخار ستاره‌شناس نامی دانمارکی٬ تیکو براهه نامیده می‌شود٬ در مقایسه با یک سفینه فضایی سرنشین‌دار معمولی بسیار کوچک است. این ناو فضایی آماتوری فقط ۶۴ سانتی‌متر قطر دارد، بنابراین فضانوردی که قصد پرواز با این فضاپیما را داشته باشد٬ فضای بسیار اندکی برای نشستن در اختیار دارد، آن‌قدر کوچک و تنگ که در واقع فضانورد باید در لوله محفظه فضاپیمای خود بایستد. از این رو این سفینه فضایی از جهت دیگری نیز منحصر به فرد خواهد بود و آن، این که برای اولین بار یک فضانورد در حالت نیمه ایستاده و در حالی که تقریباً عمود بر سطح زمین قرار دارد، راهی سفر به فضا خواهد شد. فضانورد دانمارکی لباس فضایی مخصوصی نخواهد داشت و تنها لباس ضد فشار٬ آن هم از آن نوعی که خلبانان هواپیماهای جنگی بر تن می‌کنند٬ خواهد پوشید تا در موارد اضطراری جان وی از خطر در امان ماند.
از آن‌جایی‌که در مراحل پرتاب به فضا و فرود به زمین معمولا شتاب‌های زیادی به فضانوردان وارد می‌شود٬ صندلی فضانوردان در حالت خوابیده نسبت به زمین نصب می‌شود. بدن انسان در این وضعیت قادر به تحمل فشار ناشی از شتاب تا ۱۵ برابر وزن خود است، اما اگر وضعیت قرارگیری فضانوردان به گونه‌ای باشد که شتاب به سمت مغز و یا پاها وارد گردد٬ احتمال خون‌ریزی مغزی و یا بیهوشی ناشی از تخلیه خون از مغز بسیار زیاد می‌شود. در دنیای خلبانان هواپیماهای جنگی به این حالت‌ها وضعیت قرمز (زمانی که خون زیادی به مغز و به چشم‌ها هجوم می‌آورد) و وضعیت سیاه (زمانی که به دلیل نرسیدن خون به مغز٬ چشم‌ها سیاهی می‌رود) می‌گویند.
ساخت این راکت که هیت (HEAT) نام دارد و فضاپیمای سوار بر آن، تیکوبراهه، مجموعاً حدود ۲۰ میلیون تومان هزینه در برداشته و البته صدها میلیون تومان نیز هزینه تحقیقات تا به امروز شده است. موتورهای این راکت از نوع ترکیبی است، یعنی سوخت راکت، جامد و اکسیدکننده آن مایع است. این موتور ترکیبی دست‌ساز قادر است در طول ۶۰ ثانیه زمان سوزش خود نیروی پیشرانی به مقدار حدوداً ۴۵۰ کیلوگرم‌نیرو تولید کند که هرچند اندک است، اما برای مأموریت فضایی دو دوست دانمارکی کفایت می‌کند. اما همین نیروی پیشران اندک باعث خواهد شد تا فضانورد آماتور دانمارکی تا سه برابر وزن خود نیرو تحمل کند.
البته دو ماجراجوی دانمارکی در به ثمر رساندن آرزوی خود تنها نیستند. غیر از کمک‌های مالی حدود ۲۰۰۰ نفر علاقمند و تعدادی از شرکت‌های بزرگ دانمارکی نیز این پروژه فضایی را حمایت کرده‌اند. همچنین تعدادی مهندس و متخصص از رشته‌های مختلف آنها را با طرح‌ها و بازرسی‌های مهندسی خود همراهی می‌کنند. اگر این طرح با موفقیت اجرا گردد٬ دانمارک اولین کشوری خواهد بود که فضانوردانش در یک اقدام مردمی و بدون طرح‌های ملی چند میلیارد دلاری که دولت‌ها به راه می‌اندازند٬ سفر شگفت‌انگیز به فضا را تجربه خواهند کرد.
