یوحنا پسر ماسویه (درگذشت 243 ق/ 857 م) در گندی‌شاپور به دنیا آمد و نزد پدرش كه داروساز بیمارستان گندی‌شاپور بود و سپس نزد جبرائیل‌بن‌بُختیشوع، پزشكی آموخت. ابن‌ماسویه در یادگیری پزشكی پیشرفت چشمگیری داشت و جبرائیل او را به ریاست شاگردانش برگزید. چندی نگذشت كه هم‌پایه‌ی استاد خود شد و جایگاه ویژه‌ای در بارگاه خلیفه‌های عباسی پیدا كرد. می‌گویند از میمون برای كالبدشناسی نگه‌داری می‌كرد و همواره در پی نوآوری در كار خود بود.
بیش از 50 كتاب و رساله به ابن‌ماسویه منسوب است كه بیش‌تر آن‌ها در پزشكی و برخی در علوم طبیعی است. كتاب دَغلُ‌العین (تباهی‌چشم) كهن‌ترین درس‌نامه‌ی چشم‌پزشكی، كتاب التشریح، نخستین كتاب كالبدشناسی دوره‌ی اسلامی و كتاب النوادرالطبّیه (اندرزنامه‌ی پزشكی) از شناخته‌شده‌ترین آثار اوست. رساله‌هایی درباره‌ی كانی‌شناسی، جانورشناسی، جنین‌شناسی، داروشناسی، زهرشناسی، تغذیه، مواد خوش‌بو، دسته‌بندی و درمان تب‌ها و شناخت بیماری‌های گوناگون (به‌ویژه بیماری‌های روانی) از وی به یادگار مانده است. هم‌چنین، رساله‌ای به نام مِحنهُ الاَطباء (آزمون پزشكان) نوشته بود كه به دست ما نرسیده است.
آثار ابن‌ماسویه از مهم‌ترین منابع رازی در نگارش كتاب الحاوی بوده است. رازی در این كتاب نزدیك به هزار بار به آثار گوناگون ابن‌ماسویه استناد می‌كند، حال آن‌كه به هیچ یك از پزشكان دوره‌ی اسلامی تا این اندازه استناد نكرده است. ابن‌ماسویه افزون بر نوشتن رساله‌های گوناگون، در ترجمه‌ی آثار پزشكان یونانی به عربی و سُریانی نیز نقش داشت. یكی از شاگردانش به نام حُنین‌بن‌اسحاق، برجسته‌ترین مترجم دوره‌ی اسلامی به شمار می‌آید كه بیش از 10 كتاب از جالینوس را به سفارش استادش به عربی و سُریانی ترجمه كرد.
