شاید بپرسی روز میلاد امام حسن مجتبی - علیه السلام - چه جای گریه و اشک هست؟

حق دارید خب ... ولی حال من هوای دیگری داره این چند روز دلم گرفته بود و هست...

خب اما دوباره اومدم بگم که ... دوست دارید قطعه ی بالا رو از زبون خود شهید آوینی بشنوید؟

اره؟

واستون می ذارمش...

دستت درد نکنه

ابتدا باید به این نكته توجّه كرد كه در جهان هستى، بسیارى مطالب از اسرار است و انسان‏ها از آنها بى‏خبرند. برخى نیز تنها به ظواهر پدیده‏ها توجّه دارند و فهم خویش را در همان نمود، محدود مى‏كنند و هیچ‏گاه نمى‏اندیشند كه در وراى امر ظاهرى، امرى مهم‏تر و عظیم‏تر نهفته است.
گریه نیز از جمله همین امور است. بسیارى تخیّل مى‏كنند كه گریه صرفاً امرى است حكایتگر و نشان‏دهنده تألّم و عواطف آدمى. برخى نیز كودكانه گریه را به باد استهزا گرفته، آن را نشانه‏اى از ارتجاع تلقى مى‏كنند. عده‏اى دیگر منتقدانه مى‏گویند: گریه جز خمودى، چیز دیگرى به ارمغان نمى‏آورد و حال آن كه دنیاى امروز، دنیاى تحرّك و نشاط است و انسان جدید طالب شادى است نه تشنه آب چشم.
امیدواریم با توضیحى مختصر از ابعاد گوناگون این پدیده، دیدگاه تشیع در خصوص حقیقت و جایگاه گریه مشخص شود.
الف. انواع گریه
گریه انواع و اقسامى دارد كه مهم‏ترین آن با شرحى مختصر چنین است(1):
1. گریه ترس و هراس: این نوع گریه غالباً در اطفال وجود دارد و در واقع كودك با این وسیله، ترس خویش را نمایان مى‏كند.
2. گریه جلب ترحّم: خود بر دو قسم است: «طبیعى» كه بسیار مؤثر و برانگیزاننده است مانند گریه كودكى كه پدر و مادر خویش را از دست داده است. «تصنعى» كه در ظاهر به دیگران مى‏خواهد بباوراند كه ناراحت و اندوهگین است.
3. گریه غم و اندوه: این گریه انعكاسى از ظلمتى كه فضاى درون را فرا گرفته ابراز مى‏كند. جنبه مثبت این نوع گریه تنها تخلیه درون است و به همین جهت است كه پس از آن، آدمى كمى احساس آرامش مى‏كند.
4. گریه شوق و شادى: این نوع گریه ناشى از رقّت قلبى است كه غالباً پس از دوره‏اى از یأس و ناامیدى درباره موضوعى نمودار مى‏گردد.
5. گریه تقوا و رشد روحانى: این نوع گریه مختص مردان و زنان الهى است و بیان سوز درون و ابراز عجز و پشیمانى، پریشانى، توبه و عشق به معبود است. این گریه، موجب پالایش روح و زمینه‏ساز قرب به خداوند است.
گریه تقوا و پرهیزگارى، همان اشكى است كه اگر از سوز دل، بر گونه‏ها جارى گردد توجه حضرت حق را به بنده خود جلب كرده، بستر رحم و فضل او را فراهم مى‏سازد.
تا نگرید ابر، كى خندد چمن تا نگرید طفل، كى جوشد لبن‏
طفل یك روزه همى داند طریق
كه بگریم تا رسد دایه شفیق‏
تو نمى‏دانى كه دایه دایگان
كم دهد بى‏گریه شیر او را رایگان‏
گفت: فلیبكوا كثیراً گوش‏دار
تا بریزد شیر فضل كردگار(2)

براى این گریه عواملى شمارش كرده‏اند:
1- 5. ندامت از گناهان گاهى اشك مردان الهى، به دلیل پشیمانى از گناهى است كه مرتكب شده‏اند. این اشك باعث مى‏شود كه آدمى از عمل زشت خود پشیمان گشته، عزم خود را بر ترك افعال ناپسند تقویت كند، چنان كه امام على (ع) مى‏فرماید: «خوشا كسى كه به فرمانبردارى پروردگار روى آرد و بر گناه خود بگرید«(3).
ورنمى‏تانى به كعبه لطف پر
عرضه كن بیچارگى بر چاره‏گر
زارى و گریه قوى سرمایه‏اى است
رحمت كلى قوى‏تر دایه‏اى است‏
دایه و مادر بهانه‏جو بود
تا كه كى آن طفل او گریان شود
طفل حاجات شما را آفرید
تا بنالید و شود شیرش پدید
گفت: ادعو الله بى‏زارى مباش
تا بجوشد شیرهاى مهرهاش‏(4)
2- 5. احساس ابهام در بازگشت نهایى به سوى خدا مشتاقان كوى الهى همیشه خود را در خطر مى‏بینند و نگران از آن كه آینده چه خواهد شد؟ و آنان چگونه به منزل مقصود بار خواهند یافت و با چه كیفیتى در محضر پروردگار حاضر خواهند شد؟ آیا تا رسیدن به معبود ازلى، از خدعه‏هاى نفس و مكر شیطان در امان‏اند؟ این نگرانى و احساس ابهام در رجعت به سوى خداوند، موجب گریه آنان مى‏شود.
فرازهایى از مناجات امام سجاد (ع) حكایتگر این عامل است: «و مالى لا ابكى ولا ادرى الى مایكون مصیرى و ارى نفسى تخادعنى و ایامى تخاتلنى و قد خفقت عند رأسى اجنحة الموت فما لا ابكى، ابكى لخروج نفسى، ابكى لظلمة قبرى ابكى لضیق لحدى«(5).
3- 5. شوق و محبت دوستداران حقیقى پروردگار، از آنجا كه تنها محبوب‏را او مى‏دانند، گاهى از شوق و نشاط لقاى او مى‏گریند و زمانى از هجران او در شكوه‏اند. چنین گریه‏اى هم از فراق یار است و هم از شوق دیدار او.
ز دو دیده خون فشانم زغمت شب جدایى
چه كنم كه هست اینها گل خیر آشنایى‏(6)
4- 5. خشیت
ترسى مبتنى بر بینش و فهم است و هنگامى كه مردان و زنان الهى، عظمت خداوند را درك مى‏كنند- البته به قدر فهمشان- خوف از حضرتش پیدا كرده، این ترس موجب گریستن آنان مى‏شود. امام صادق (ع) مى‏فرماید: «هر چشمى در روز قیامت گریان است، مگر چشمى كه از محارم خدا اجتناب كند و چشمى كه شب را در طاعت خدا بیدار باشد و چشمى كه در دل شب از خشیت خدا گریه كند«.(7)
5- 5. فقدان دوستان حقیقى از آنجا كه از دیدگاه آیات قرآن و روایات، محبوبان الهى در شمار دوستان حقیقى به شمار مى‏آیند و محبت به آنها، محبت به خدا است(8) در صورت فقدان ظاهرى چنین محبوبانى، مردان الهى گریان‏اند و گریه آنها در واقع به دلیل هجرانى است كه در مراتب پایین‏تر از محبوب ازلى و انسان‏هاى كامل، براى آنان پیش آمده است.
این محبت از محبت‏ها جداست
حبّ محبوب خدا حبّ خداست‏
گریه ائمه (ع) بر یكدیگر، گریه رسول اكرم (ص) بر از دست دادن حمزه و همسر خود و همه ریشه در چنین گریه‏اى دارد.(9)
6- 5. نداشتن فضایل و اوصاف راستین گاهى اشك مردان الهى بر نبود اوصافى است كه باید در وجودشان تجلى مى‏یافت و این گریه در هنگام اندیشه در داشته‏هاى انسان‏هاى برتر و راه طى‏كرده‏ها و فقدان آن در گریه كننده شدت مى‏گیرد و موجب آن مى‏شود كه آدمى در نیل به آن اوصاف كوشش كند.
به كنج میكده گریان و سرفكنده شدم
چرا كه شرم همى آیدم زحاصل خویش‏(10)
فرازى از دعاى امام سجاد نیز حكایتگر این عامل است: «واعنى بالبكاء على نفسى فقد افنیت با التسویف والآمال عمرى«(11).
ب. گریه ارزشى
هر چند در خصوص انواع گریه‏هاى دیگر، منعى وارد نشده است ولى آنچه كه در آموزه‏هاى قرآنى و روایى بر آن تأكید شده است همان گریه تقوا و رشد روحانى است. گریه‏اى كه در این سوى پرده، «سوز دل» و در آن سوى پرده «آرامش، لذت، ابتهاج و كرامت» است.(12) این سو، «غم و پریشانى دل» است و آن طرف، «ابتهاج، شراب طهور و لذت شهود«.(13)
شاد از غم شو كه غم دام لقاست
اندر این ره سوى پستى ارتقاست‏
غم یكى گنجست و رنج تو چوكان
لیك كى درگیرد این در كودكان(14)
این طرف گریه روحانى، گریه كردن است و در همان حال آن سوى قضیه، به حضرت معبود نزدیك شدن.(15)
حافظا شاید اگر در طلب گوهر وصل
دیده دریا كنم از اشك ود ر او غوطه خورم‏
از دیدگاه قرآن و روایات این گریه، داراى خصایص ذیل است:
یكم. منشأ آن فهم و شعور است گریه رشد روحانى- باتمام عواملش- از فهم و شعور سرچشمه مى‏گیرد و از روى تقلید و گمان جارى نمى‏شود.
گریه پرجهل و پرتقلید و ظن
نیست همچون گریه آن مؤتمن‏
تو قیاس گریه بر گریه مساز
هست زین گریه بدان راه دراز(16)
قرآن مى‏فرماید: «اى رسول ما به امت بگو: شما به این كتاب ایمان بیاورید یا نیاورید (مرا یكسان است) به درستى كه به آنان كه پیش از این به مقام علم و دانش رسیدند، هرگاه این آیات برایشان تلاوت شود همه با كمال خضوع و فروتنى سر طاعت بر حكم آن فرود آورند و گویند: پروردگار ما پاك و منزّه است. البته وعده خداى ما محقّق واقع خواهد شد و آنها با چشم گریان همه سر به خاك عبودیت نهاده و پیوسته بر خوف و ترسشان از خدا مى‏افزاید«.(17)
از این آیات به روشنى استفاده مى‏شود كه: هر كس از علم بالا، فهم بالا و معرفت بالا بهره‏مند باشد با شنیدن آیات قرآن به حقایق پى مى‏برد و در این حال در محضر ربوبى، صورت بر خاك مى‏نهد و با سوز دل اشك مى‏ریزد به امید آن كه به اشك چشم او نظرى شود و عنایتى به سراغ وى آید. بنابراین آن كه نمى‏فهمد، نه سوزى در دل دارد و نه اشكى در چشم.
آب در جوزان نمى‏گیرد قرار
زانك آن جو نیست تشنه و آب خوار(18)
مثلًا شخصى كه نمى‏فهمد حقیقت گناه چیست و گناه چه تأثیر سویى در روح آدمى مى‏گذارد به راحتى معصیت مى‏كند و همین معاصى موجب قساوت قلب او شده و قلب قسى، هیچ‏گاه سوز دل ندارد تا اشكى داشته باشد. از این رو در روایات وارد شده كه: خشكى چشم به دلیل قساوت قلب است(19) و قساوت قلب تنها به واسطه كثرت گناهان ایجاد مى‏شود(20) و مع‏الاسف این بدبختى نیز ریشه در جهل و عدم
معرفت دارد.
تا نداند خویش را مجرم عنید
آب از چشمش كجا داند دوید(21)
دوم. گریه سرمایه جهاد اكبر است در جنگ با دشمن درونى، اسلحه انسان آه و گریه است چنان كه حضرت على (ع) در دعاى شریف كمیل فرموده است: «و سلاحه البكاء». خداوند این اسلحه كارآمد را به همه داده است ولى افسوس كه قدر و منزلت آن را نمى‏شناسیم.
سوم. گریه از انعام و تفضلات الهى است خداوند متعال مى‏فرماید: «آنان كسانى از پیامبران بودند كه خداوند برایشان نعمت ارزانى داشت: از فرزندان آدم بودند و از كسانى كه همراه نوح بر كشتى سوار كردیم و از فرزندان ابراهیم و اسرائیل و از كسانى كه آنان را هدایت نمودیم و برگزیدیم و هرگاه آیات خداى رحمان برایشان خوانده مى‏شد، سجده‏كنان و گریان به خاك مى‏افتادند«(22).
خداوند در این آیه، سوز دل و گریه را از خصوصیات بارز پیامبران- كه تعلیم دهندگان عارفان واقعى‏اند- مى‏شمارد.
سوز دل، اشك روان، آه سحر
این همه از نظر لطف شما مى‏بینم‏(23)
چهارم. گریه از علایم الهى بودن عبد است خداوند متعال مى‏فرماید: «و چون آیاتى كه به رسول فرستاده شد بشنوند، از دیدگان آنان اشك جارى مى‏شود زیرا حقانیت آنچه بر رسول نازل شده شناخته، گویند: بارالها ما به رسول تو محمد و كتابت قرآن ایمان آوردیم، ما را در زمره گواهان صدیق او بنویس«(24).
پنجم. باطنش خنده و شادى است گریه ارزشى از جمله اسرار الهى است كه در این سوى پرده، سوز و آتش است ولى در آن سوى پرده، شادى، ابتهاج، لذت و لقا است.(25)
آتشى را شكل آبى داده‏اند
واندر آتش چشمه‏اى بگشاده‏اند(26)
این طرف غم و پریشانى دل و اشك دیده‏ها است و آن طرف شادى دل.
غبار غم برود، حال به شود حافظ
تو آب دیده ازین رهگذر دریغ مدار
ج. گریه ارزشى در روایات
منزلت گریه ارزشى- كه همان گریه رشد و تقواى روحانى است- از پاره‏اى روایات، از جمله احادیث ذیل روشن مى‏شود:
1. امام صادق (ع) مى‏فرماید: «نزدیك‏ترین حالت بنده نسبت به پروردگار عزّوجل، حالتى است كه او در سجده با گریه است«.(27)
2. امام باقر (ع) مى‏فرماید: «هیچ قطره‏اى نیست كه نزد خداى عزوجل محبوب‏تر باشد از قطره اشك در ظلمت شب كه از خوف خدا باشد و غیر از جانب او منظورى نباشد«.(28)
3. »واعوذ بك من قلب لایخشع و من عین لاتدمع» «پناه مى‏برم به تو از قلبى كه خاشع و چشمى كه اشك‏بار نباشد«.(29)
4. »واعنى بالبكاء على نفسى» «و مرا به گریه به حال خود یارى كن«.(30)
5. امام صادق (ع) مى‏فرماید: «اگر اشك چشمى نداشتى براى گریستن، حالت تباكى و حزن و اندوه داشته باش«.(31)
چو نالان آیدت آب روان پیش
مدد بخشش زآب دیده خویش‏
پی نوشتها :
(1) در این خصوص نگا: تفسیر و نقد و تحلیل مثنوى، ج 2، دفتر 2، صص 263- 272.
(2) مثنوى، ج 3، دفتر 5.
(3) نهج‏البلاغه، خ 176، ص 185.
(4) مثنوى، ج 1، دفتر 2.
(5) مفاتیح‏الجنان، دعاى ابوحمزه ثمالى.
(6) حافظ.
(7) اصول كافى، ج 2، كتاب الدعاء، باب البكاء.
(8) نگا: دوست‏شناسى و دشمن‏شناسى در قرآن، فصل 3.
(9) نگا: السیرة الحلبیه، ج 2، ص 247 بحارالانوار، ج 36، ص 349، ج 43، ص 238، ج 28، ص 37، ج 22، ص 484، همان، ج 82، ص 104، همان، ج 42، ص 283 و ص 288 و.
(10) حافظ.
(11) دعاى ابوحمزه ثمالى.
(12) اصول كافى، ج 2، كتاب‏الدعاء، باب البكاء.
(13) بحارالانوار، ج 73، ص 157.
(14) مثنوى، ج 2، دفتر 3.
(15) اصول كافى، همانجا.
(16) مثنوى، ج 3، دفتر 5.
(17) اسراء (17)، آیه 107- 109.
(18) مثنوى، ج 1، دفتر 2.
(19) میزان‏الحكمة، ج 1، ص 455، روایت 1845.
(20) همان، ح 1846.
(21) مثنوى، ج 3، دفتر 5.
(22) مریم (19)، آیه 58
(23) حافظ.
(24) مائده (5)، آیه 83.
(25) مقالات، ج 3، ص 379.
(26) مثنوى، ج 3، دفتر 5.
(27) اصول كافى، همانجا.
(28) همان.
(29) مفاتیح‏الجنان، دعاى بعد از زیارت امیرالمؤمنین.
(30) دعاى ابوحمزه ثمالى.
(31) مرآةالعقول، ج 12، ص 56.

البته حتما اشک و گریه ای منظور استاد بوده است که مرتبط با اهل بیت (ع) باشد .

گریه نکردن از سختی دل است .

 سختی دل از گناه زیاد است .

 گناه زیاد از آرزوهای زیاد است .

 آرزوی زیاد از فراموشی مرگ است .

فراموشی مرگ از محبت مال دنیا است .

 و محبت به دنیا سر آغاز همه خطاهاست.

سلام
خیلی عالیه. بااجازتون من هم چند تا حدیث در رابطه با گریه میذارم:
"گریه از ترس خدا، سبب نجات از آتش جهنم است. امام حسین (ع)"
"خوشا چهره اى كه خداوند به آن مى‏نگرد در حالى كه از ترس خدا بر گناهى كه كرده مى‏گرید و جز او كسى از آن گناه آگاه نیست .پیامبر اسلام(ص)"
"- در خطبه حجة الوداع- : هر كس چشمانش از ترس خدا اشك ریزد براى هر قطره اشك او به اندازه كوه احد در ترازوى اعمالش پاداش نهند .پیامبر اسلام(ص)"
"در آن روز كه سایه‏اى جز سایه عرش خدا نیست هفت تن در سایه عرش اویند : ... ومردى كه در خلوت یاد خداوند عز و جل كند و از ترس خدا اشك از دیدگانش سرازیر شود .پیامبر اسلام (ص)"
"گریستن از ترس خدا كلید رحمت است.امام علی (ع)"
حق یارتون

dehkade2010 عزیز
ممنون از توجه شما...
از احادیث شما هم خیلی خیلی ممنون

پیامبر اعظم فرمودند
من از پنج خصوصیت کودکان خوشم می آید
یکی اینکه زیاد گریه می کنند ...

چه می جویی عشق؟
اینجاست...
واقعا می شه این جا، این دنیای روزمزگی، این دنیای جدای از دنیای سیدمرتضی، عشق رو پیدا کرد؟؟؟؟؟؟؟........!

احادیث قشنگی بودند.ممنون