درخشندگی لنز پدیده ای است كه در هنگام وقوع آن نورهایی غیر از نورهای تشكیل دهنده تصویر وارد لنز شوند و به فیلم یا سنسور دوربین برخورد كنند. درخشندگی لنز معمولاً درگوشه عكاس ها قابل مشاهده است و چگونگی آن به شكل دیافراگم لنز بستگی دارد. این پدیده می تواند وضوح تصویر را پایین بیاورد و تصویری ناخواسته یا نا زیبا بسازد هر چند بعضی از عكاسان از این پدیده برای خلق آثار هنری استفاده می كنند ولی اغلب اوقات مجبورید از بروز آن جلوگیری كنید. خوب برای اینكه بدانیم چه موقع از این پدیده استفاده كنیم و چه موقع از آن جلوگیری كنیم باید ابتدا آن را درك كنیم تا بتوانیم با توجه به نیاز بهترین عكس را خلق كنیم.
در تصویر چگونه به نظر می رسد.
در تصویر بالا درخشش اضافی كه در بالا سمت راست تصویر دیده می شود بوسیله نور خورشید بوجود آمده است، هر چنند خورشید خارج از تصویر است. ولی در تصویر اشعه های نور قابل مشاهده است و به صورت یك هرم 5 تا 8 وجهی نورانی گوشه ای از تصویر را می گیرد و وضوح كاهش می آید به خصوص در شكل زیر كه این هرم نورانی قسمتی زیادی از تصویر را گرفته است. در هنگام اگر بخواهیم مانع از ایجاد این پدیده شویم باید مراقب اشیا درخشنده باشیم حتی اگر تصویر ما بسیار دور از آن جسم درخشنده باشد. (یا حتی ممكن است جسم درخشنده در درون تصویر باشد.)
این پدیده چگونه اتفاق می افتد
لنز همه دوربین های حتی ساده ترین دوربین ها از قسمت های مختلفی تشكیل شده است. درخشندگی لنز از انحراف نوری غیر از نور سازنده تصویر بوجود می آید این نور از مسیر اصلی خود منحرف شده و در داخل دوربین بین اجزای تشكیل دهنده لنز به صورت داخلی چندین بار بازتابانده می شود تا در نهایت به سنسور یا فیلم عكاسی می رسد و تصویری خلق می كند چنین اثری در آن بوجود آمده است.
توجه، دهانه (Aperture) لنزی كه در تصویر مشاهده می كنید در پشت چندین لنز قرار دارد.
قسمت های تشكیل دهنده لنزها معمولاً از مواد ضد انعكاسی پوشانده می شوند تا میزان درخشندگی لنز را به حداقل برسانند هر چند هیچ لنز چندگانه ای وجود ندارد كه از درخشندگی به طور كامل جلوگیری كند. منابع نور هنوز برای لنزها یك مشكل اساسی هستند و درصدی از اشعه آنها بازتابش می شود و درخشندگی ناخواسته در عكس ایجاد می كنند. درخشندگی هایی كه به شكل مخروط ظاهر می شوند بوسیله اشعه های نوری كه از گوشه های دهانه لنز (دیافراگم) بازتابانده می شود بوجود می آید.
اگرچه درخشندگی بوسیله بازتابش داخلی لنز اتفاق می افتد اما اغلب چنین بازتابشی احتیاج به یك منبع نور قوی دارد تا عكس شما را تحت تأثیر قرار دهد. منابعی مانند خورشید، نور چراغ و حتی نور ماه كامل می تواند سبب این گونه درخشندگی ها شود. حتی اگر در عكس هیچ منبع نوری وجود نداشته باشد نور غیر مستقیم اگر به لنز برخورد كند می تواند درخشندگی ایجاد كند. نور معمولی كه در از خارج از زاویه دید قرار دارد در شكل گیری تصویر دخالتی ندارد ولی اگر این نور به صورتی ناخواسته منعكس شود یا منحرف شود ممكن است به سنسور یا فیلم دوربین برسد و در كیفیت عكس شما تأثیر بگذارد.
كاهش شدت درخشندگی با هود لنز
یك هود لنز خوب می تواند به راحتی از ایجاد درخشندگی نور غیر مستقیمی كه در زاویه دید قرار ندارد مانع شود. توجه داشته باشید كه هود مناسب یك سطح داخلی كاملاً ضد - انعكاسی دارد. شاید استفاده از هود برای لنز ساده ترین كار به نظر بیاید ولی حقیقت این است كه هیچ هودی به اندازه كافی بلند نیست تا مانع از هر نور غیر مستقیمی شود. این مشكل زمانی بیشتر خود را نشان می دهد كه از یك لنز 35 میلیمتری و یك دوربین SLR استفاده می كنید. علت این است كه این هود ها برای زاویه دید بزرگ طراحی شده اند. بنابراین هودهایی كه برای لنز های زم طراحی شده اند فقط نورهای غیر مستقیم را در فاصله كانوی هایی كه وایدتر هستند سد می كنند.
به همین دلیل فیلترهای عكاسی ارزان قیمت معمولاً اثر درخشندگی لنز را افزایش می دهند.
ترجمه و تنظیم: علی یزدی مقدم
