هلالی های بالای عمارت باغ
در بالای عمارات باغ ارم هلالی های زیبائی ساخته اند كه در اصطلاح معماران محلی فارس بآن " سنتوری " گویند این هلالی ها كه كاشی های رنگین و نقش دار ساخته شده جذابیت خاصی بعمارت بخشیده است . شیوه كاشی كاریهای این هلالی ها همانند اكثر كاشی های دوره زندیه و قاجاریه است .
در بالای پشت بام و در پیشانی عمارات كه چشم انداز آن صحن باغ ارم است هلالی بزرگی بشكل سه ماهك بهم پیوسته قرار گرفته و دارای پنج مجلس كاشیكاری و تصویر چهره چندین شخص است . در هلالی میانی عمارت باغ ارم كه از همه بزرگتر است تصویر ناصرالدین شاه قاجار در حالیكه بر اسبی سفید سوار است و نیم تاجی در جلو كلاه دارد نشان داده شده است .
سایر نقوش این هلالی مربوط به داستانهائی از فردوسی و نظامی و ادبیات كهن فارسی و قصه های مذهبی است . مجلس بالای سر ناصرالدین شاه قاجار ، صحنه جلوس سلیمان پیامبر و بلقیس همسر او را برتخت نشان میدهدمجلس بالای سر ناصرالدین شاه قاجار ، صحنه جلوس سلیمان پیامبر و بلقیس همسر او را برتخت نشان میدهد در پشت سر آنها هیكل دیوهائی بدانگونه كه در اساطیر آمده با دوشاخ بر روی سر نقش شده است و در مقابل آنها تصویرفیل و شتر و اسب و حیوانات دیگر است .
این صحنه یاد آور حكایت سلیمان و ملكه سبا است . در گوشه ای از صحنه جلوس سلیمان پیامبر در هلالی بالای عمارت باغ ارم چهره رستم پهلوان نامی شاهنامه فردوسی با خصوصیات نقاشی دوره قاجاریه تصویر شده است . در طرف راست نقش ناصرالدین شاه صحنه ای از داستان عاشقانه شیرین و خسرو است .در قسمتی از نقوش كاشیكاری نمای ضلع جنوبی باغ قوام شیراز یا نارنجستان هم منظره حمام گرفتن شیرین در چشمه نشان داده شده است .
صحنه طرف چپ نقش ناصرالدین شاه مجلس دعوت زلیخا و زنان مصر از یوسف پیامبر میباشد كه هر یك ترنجی در دست دارند و زلیخا در صدر نشسته و زنان در حالی كه محو حسن و جمال یوسف شده اند بجای ترنج دستهای خود را بریده اند . در طرفین هلالی بزرگ بالای ایوان عمارت ، چهار هلالی كوچكتر وجود دارد . در دو هلالی كوچكتر میانی مردی در پیكار با هلاهل نشان داده شده كه تحریف شده نقش در گاه شرقی كاخ صد ستون تخت جمشید میباشد و در موقع تعمیرات كه چند سال پیش بوسیله دانشگاه شیراز انجام گرفته ، ساخته شده است .
در دو هلالی بزرگتر طرفین بر روی كاشیهائی كه زمینه آن طرح های اسلیمی است آهوئی را در چنگال پلنگ می بینیم كه تقلید شده از شكاری در چنگال شیر در تخت جمشید میباشد .دراصطلاح معماران محلی فارس باینگونه طرحها " گرفت و گیر " گویند .
روی ستونهای دو جانب ایوان بزرگ كه جلو طبقات دوم و سوم است با كاشیهای هفت رنگ مزین می باشد و در وسط آنها نقوش متعدد مجالس بزم و شكارگاه و سواران و زنان و گلها ساخته شده كه در حاشیه طرفین ایوان به طور عمودی و در وسط دایره هائی زیر هم قرار دارد . نمای پشت عمارت كه به جانب اندرون است نیز دارای كاشی های نقش دار زیباست . بر روی هلالی بزرگ میانی پیشانی عمارت در این قسمت نقش داریوش هخامنشی است كه از نقوش كاخهای تخت جمشید اقتباس شده است .
در دو سوی نقش داریوش دو صحنه شكارگاه به سبك نقوش عهد هخامنشی میباشد و در طرفین این دو نقش تصویر شكارگا ههائی با خصوصیات دوره قاجاریه است . در هلالی های طرفین هلالی بزرگ نقش دو شیر و خورشید بچشم می خورد و در بالا تصویر دو فرشته است كه تاجی بر روی سر دارند . در حاشیه پنجره های نمای غربی عمارت كاشی های هفت رنگ با نقوش گوناگون شاهان و سربازان هخامنشی و گلها و مناظر باغها و كوشك ها است.
باغ ارم یاد ارم داده یاد نام ارم تا به ابد زنده باد .
فی البداهه . مقدم
