تبیان، دستیار زندگی

قــــرقــــاول

قرقاول پرنده‌ای است که به خاطر داشتن دم بلند و راه رفتن باشکوهش از سایر ماکیان متمایز می‌شود. این پرنده یکی از عجیب‌ترین پرندگان جهان است. قرقاول ازحشرات، تمشک، دانه‌ها و میوه های درختان جنگلی تغذیه میکنداین پرنده هنگام احساس خطر معمولاً پرواز نمی کند ، بلکه به سرعت می دود و پنهان می شود. پروازش پرتوان و آغاز آن پرسر و صداست. در ارتفاع

کم پرواز می کند و مدت پروازش معمولاً کوتاه است.
زیستگاه این پرنده در جنگل های مرطوب ، بوته‌زارهای تمشک و درختان پهن‌برگ میباشد. آنها معمولا در جنگلها استراحت و در نقاط باز و کم‌درخت و کشتزارها به تغذیه می‌پردازند.
جنس نرو ماده این پرنده کاملا با هم تفاوت دارندو رنگ پر آنها برحسب زیرگونه جنس و سن تغییر می‌کند. نرهای بالغ پروبال رنگین و پر زرق و برق و دمی دراز تر و سر و گردن آنها به رنگ سبز تیره براق است. در قرقاول‌های ماده رنگ پرها نخودی تیره با لکه‌های قهوه‌ای زیاد به رنگ محیط اطراف است که باعث می‌شود در دوران طولانی خوابیدن روی تخم‌ها و زمان پرورش جوجه‌ها از دید دشمنان پنهان بماند. در جنس نر سروگردن غالبا به قرقاولهای نابالغ از لحاظ دم شبیه به کبک و دارای دمهای کوتاه هستند و از این لحاظ بایستی آنها را با کبک‌ها حتی زمانی که همراه قرقاولهای بالغ دیده می‌شوند تشخیص داد.
قرقاول نظیر مرغ وخروس وانواع بوقلمون جزو ماكیان تقسیم بندی شده و به این ترتیب از نظر مشخصات ظاهری وفیزیولوژیكی كم وبیش تمام خصوصیات گروه ماكیان را دارند. قد پرنده به اندازه مرغ وخروس معمولی بوده ولی پرهای دم در قرقاول رشد بسیار زیادی كرده، به طوری كه در برخی از نژادها، طول دم به5/1 متر می رسد وبدین گونه درازای پرنده از سر تا دم به دو متر هم می رسد. ارتفاع قرقاول ها از 50 تا 100 سانتی متر است. بلندی پرهای دم را در هنگام پرواز می توان به خوبی تشخیص داد زیرا كه در این موقع دم وضعیت خاص ومشخصی را به خود می گیرد. وزن قرقاول های بالغ بین دو تا سه كیلوگرم است وتنها در یكی از نژادها كه به غول قرقاول یا آرگوس معروف است وزن پرنده به پنج تا شش كیلوگرم می رسد. رنگ پر وبال پرنده در نرها رنگین ودر ماده‌ها خاكستری مایل به قهوه ای است. سر پرنده كوچك بوده ودارای منقاری كوتاه وخمیده می باشد. سوراخ بینی ظریف بوده وبه وسیله پرهای رنگین پوشیده شده است. پاها لخت بوده ، اما بلندی ولختی پاهای طاووس را ندارد.

متاسفانه در سالعای اخیر بخاطر شکار بیش از حد این پرنده زیبا شاهد کاهش شدید تعداد قرقاولهای بومی هستیم. به نحوی که دیگر همچو سالهای دور نمیتوان آنها را به راحتی دید. از این روی شکار و نگهدار آن طبق قوانین ممنوع میباشد.

لک لک

در گویش طبری(مازنی)به آن :
.« آمیـــلا=amilaa » و  یــا  « اِنــنا=enena » گویند

البته بومیان مازندران در بین خود برحسب تفاوتهای جزیی که در ظاهر و برحسب زیرگونه های مختلف «لک لک» ها وجود دارد؛ آنها را با اسامی ویژه مینامند، مانند:

دو گونه یاد شده در آخر عموما به انواع لک لک های «سیاه» و «گردن سفید» اطلاق میگردد که در فصل زاد و ولد پرهای سینه و سر ، سیاه با جلای زرشكی و سبز مایل به بنفش است که در بازتاب نور خورشید گاها ارغوانی می نماید و نیز لکه هایی به همین رنگ در پشت هر بال مشاهده می‌شود .

پرندگانی بزرگ با پاها و گردن دراز و منقار بلند و مستقیم هستند كه آهسته و با احتیاط پرواز می كنند و در حال پرواز پاها و گردن را كشیده و اندكی رو به پایین نگه میدارند .آرام و با وقار راه می روند، در پرواز آهسته بال می زند و اغلب  با بالهای باز اوج‌گیری می كند و در ارتفاع زیاد پرواز می نماید . طرح بدن در حال پرواز با گردن دراز و كشیده آنرا از حواصیل ، پلیكان و كركس مشخص می سازد . به صورت گله‌های نا منظم مهاجرت می كند . لك‌لك ها معمولا از پرنده های زود انس هستند یعنت کمتر تمایل به انزوا و دوری از اجتماعات انسانی هستند .
نر و ماده آنها همشكل است و روی درخت‌ها ، صخره‌ها و یا ساختمان‌ها و تالابها آشیانه می سازند . بیشتر از ماهی ها ، دو زیستان ، حشرات ، حلزون‌ها و لاشه حیوانات تغذیه می كنند.
خانواده لک لک ها شامل: 1-لک لک سفید -   2-لک لک سیاه -  3- لک لک گردن سفید(بقیه اندام آن سیاه رنگ است)

لک لک ها از جمله پرندگان مهاجری بوده  که تابستان‌ها از پراکندگی نسبتا فراوانی برخوردار بوده اند ولی  در سالهای آخیر بواسطه توسعه شهرسازی و از بین رفتن زیستگاه های آنها به شدت از جمعیت آنها کاسته شده است. اما در حال حاضر اطلاع دقیق و درستی از وضعیت پراكندگی این پرنده در دست نیست .

نیلوفر آبی

 در زبان طبری(مازنی)بدان«اُوپَـل=o pal»گویند

گیاه «نیلوفر آبی» و یا «لاله مردابی» که در آبهای راکد و شیرین سواحل شمالی ایران (گیلان و مازندران) و بویژه در مردابهای بندر انزلی و رشت ، لاهیجان و لنگرود فراوان می‌روید.

برگهای آن ، که مستقیما از  داخل لجن پدید می‌آیند ، دارای دمبرگ بسیار بلند و پهنک گسترده‌اند و بر اثر رشد زیاد دمبرگ اغلب برگها در خارج از سطح آب باز می‌شوند ، پهنک برخی از برگها نیز که در سطح آب باز شده‌اند بتدریج بر اثر رشد دمبرگ از آب خارج می‌شود.گلهای بسیار بزرگ و زیبای این گیاه ، که غالبا در چند سانتیمتری تا یک متری خارج از آب باز می‌شوند، رنگ صورتی شفاف دارند.  گونه ایرانی این نیلوفر به لاله مردابی (نلومبیوم کاسپیکوم) مشهور است.
گونه‌ای دیگر با گلهای سفید رنگ است که در آبهای گیلان و مازندران می‌روید و نیلوفر سفید نامیده می‌شود. در آبهای مازندران احتمالا گونه دیگری با گلهای زرد رنگ در گذشته بیشتر و اکنون بندرت در آب بندانها انتشار دارد. رنگ گلها در گونه‌های مزبور خیلی متفاوت و بسیار زیبا و درخشان است. از این رو انواع آنها را در استخرها به عنوان زینت می‌کارند.