تبیان، دستیار زندگی

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام

دوستان عزیز بحث از شر و وجود شرور در عالم یکی از بحث های جذاب و همچنین پیچیده ای است که همواره مورد توجه نوع بشر قرار گرفته است.

همیشه انسان با مواجهه با شر و شرور سوالات و ابهاماتی به ذهنش وارد می شود که برخی از آنها عبارتند از:

خالق شر چه کسی است؟

آیا خداوند شرور را آفریده است یا خالق دیگر دارند؟

وجود شر در عالم با حکمت خداوند چه تناسبی دارد ؟

و سوالاتی از این قبیل

در این تاپیک تلاشمون اینه که در مورد اموری که ما شر می نامیم بحث کنیم و بحث کنیم که آیا واقعاً شر در عالم وجود دارد یا توهم ما اینگونه می پندارد که برخی امور شر هستند.

وجود شرّ در جهان ما انكارناپذیر است؛ امّا مسئله این‌جاست كه اگر خدا خیر محض، قادر و عالم است، چرا این شرور در عالم وجود دارند؟

ارائة چند راه حلّ در پاسخ به مسئلة شر:
1.عبث نبودن افعال الاهی
افعال الاهی عبث و بی‌هدف نیست؛ فعل قبیح از حقّ‌تعالی صادر نمی‌شود و انجام دادن فعل عبث در حق ِ یک فاعل ِ حکیم، قبیح است. می‌دانیم که دانش بشری اندك است: «و ما اوتیتم من العلم الّا قلیلا (اسراء، 85) از علم و آگاهی نصیب اندکی برده‌اید.» و توان درك تمام حقایق عالم را ندارد؛ در نتیجه هدف برخی امور را كه شرور نیز می‌تواند ذیل آن قرار گیرند، درك نمی‌كند؛ ولی این نمی‌تواند بی‌هدف بودن افعال الاهی را اثبات كند. پس در بسیاری از اوقات ممكن است چیزی به نظر ظاهری بی‌هدف و عبث نمایان شود؛ ولی در واقع هدفمند بوده و غرض خاصّی را دنبال كند. بر این اساس اقتضای عقل این است كه در قضاوت‌های خود در مورد حكیمانه نبودن شرور با احتیاط بیشتری گام برداریم؛ زیرا بسیار محتمل است آنچه را كه در واقع خیر است، شرّ بپنداریم:
وعسی ان تكرهوا شیئاً و هو خیرٌ لكم (بقره، 216) چه بسا از چیزی شما کراهت داشته باشید، ولی آن شیء برای شما خیر باشد.

2. وجود پاره‌ای شرور برای رسیدن به خیر ضروری است.
با كوته‌بینی نباید وقایع عالم را تفسیر کرد. هدف نهایی آفرینش انسان آن نیست كه در دنیا به تن‌آسایی و بهره‌مندی هرچه بیشتر از نعمت‌های مادّی مشغول باشد؛ بلكه غایت اصلی و نهایی او رسیدن به سعادت و رستگاری حقیقی است كه در سایة عبادت و بندگی خدا و قرب او فراهم می‌شود.
حال اگر چیزی صرفاً با آسایش و رفاه مادّی و شخصی معارض بود، نباید آن را با غایت آفرینش انسان ناسازگار دانست؛ زیرا چه بسا سعادت و رستگاری آن شخص، در گرو تحمّل سختی‌ها و ناهمواری‌هاست.

3.بسیاری از شرور، معلول اختیار انسان هستند.
از آن‌جا كه آدمی موجودی مختار است، گاه برای خود و یا دیگران شرّ آفرین می‌شود؛ امّا به دلیل ناآگاهی از رابطة عمل خویش و آثارش، نتایج نامطلوب اعمال خویش را بهانه‌ای برای اعتراض به حكمت الاهی قرار می‌دهد و زبان به اعتراض می‌گشاید که چرا این دنیا چنین است. در فرهنگ قرآن کریم سبب هر شر و فساد ی که در خشکی و دریا رخ می‌دهد، انسان است:
- ظهر أسادُ فی البرّ و البحر بما كسبت ایدی النّاس (روم،41 ) در خشکی و دریا فساد و شرور حاصل شده، به سبب اعمال انسان‌ها؛
- ما اصاب من مصیبة فبما كسبت ایدیكم و یعفو عن كثیر (شوری، 30) اگر مصیبت و مشکلی بر شما عارض شد، بدانید که از ناحیه رفتار خود انسان‌هاست. و خداوند از بسیاری از رفتارهای آدمیان چشم‌پوشی می‌کند.

4. برخی شرور لازمة جهان مادی‌اند.
تأثیر و تأثّر موجودات مادّی در یكدیگر، تغییر، تحوّل، تضادّ و تزاحم، از ویژگی‌های ذاتی جهان مادّی است تا جایی‌كه اگر این ویژگی‌ها نمی‌بود، چیزی به نام حیات مادّی، وجود نمی‌داشت. به عبارت دیگر، نظام علّی و معلولی خاصّ در میان موجودات مادّی، نظامی است ذاتی كه لازمة سنخ وجودهای مادّی است. پس جهان مادّی یا باید با همین نظام به وجود آید و یا اصلاً به‌وجود نیاید؛ امّا علاوه بر این‌كه فیّاض بودن مطلق خداوند اقتضای آن‌ را دارد، ترك ایجاد آن نیز خلاف حكمت است؛ زیرا خیر آن به مراتب بیش از شرور بالعرضش می‌باشد؛ بلكه تمام كمالات وجودی انسان‌های كامل بر همة شرور جهان برتری دارد. از یك‌سو به‌وجود آمدن پدیده‌های نو، در گرو نابود شدن پدیده‌های پیشین است؛ همچنین موجودات زنده بوسیلة نباتات و حیوانات دیگر بقا می‌یابند. واز سوی دیگر، كمالات نفسانی انسان‌ها در سایة تحمّل سختی‌ها و ناگواری‌ها حاصل می‌شود.
حاصل آن‌كه اوّلاً، شرور و نقص‌های جهان، لازمة جدایی‌ناپذیر نظام علّی و معلولی آن است و حیثیّت شر بودن آن‌ها، ذاتاً متعلق ارادة الاهی قرار نمی‌گیرد و تنها می‌توان آن‌ها را بالعرض متعلّق اراده، ایجاد، قضا و قدر قلمداد كرد؛
ثانیاً، خیر جهان بر همین شرور بالعرض آن غلبه می‌کند و ترك خیر كثیر برای پدید نیامدن شرّ قلیل، خلاف حكمت و نقض غرض است؛
ثالثاً، همین شرور بالعرض، قلیل و تبعی نیز، فایده‌های بسیاری دارد؛ از جمله این‌که:
1. باعث شكوفا شدن استعدادهای آدمی می‌شوند؛
2. آزمون الاهی به‌شمار می‌آیند و در این آزمون است که ارزش وجودی هر شخصی آشکار می‌شود؛
3 . هشداری برای آدمی است که به این دنیای فانی دل نبندد؛
4. باعث قدرشناسی از نعمت‌های الاهی می‌شوند و انسان را به وجود نعمت‌های فراوان از ناحیه ذات باری ‌تعالی توجه می‌دهند.

با سلام

فکر کنم بحث خوبی راه بیافتد...البته اگه دوستان منت بزارن و این بحث رو قابل بدونن.

با تشکر

با سلام
1:‌ به نظرم خالق شر و شرور هم خداوند هست
2: دلیلش رو دقیقا نمیتونم بگم ؛ یعنی نمیتونم كامل جمع بندی كنم اما مطمئنم كه با حكمت خداوند رابطه ی مستقیم داره
خیلی خوبه یه بحث مفصلی كنیم
بحث جالبیه

موفق باشید.

بسم الله

با سلام

خب بنا بر فرض ما خداوند خیر محض است و از خیر محض جز خیر صادر نمی شود

حالا تکلیف شرور چه می شود؟

با سلام

من با این نظر موافقم که خداوند شر را آفریده. و خداوند شیطان را نیز آفریده:
اگر خداوند شر را نمی آفرید و شیطان را نیز خلق نمیکرد. همه چیز خوب و عالی پیش میرفت و هیچ کس گناه و اشتباهی نمیکرد و همه یکسان می بودند . و لی با وجود این تفاوت مشخص میشود. و انسان با ایمان و نا ایمان مشخص می شوند. در واقع این یک امتحان الهی است.

با سلام

خب دوست گرامی یه بنده خدایی می تونه به شما جواب بده که شیطان اصلاً وجوش شر نیست و این همه راه اضافی هم لازم نیست خداوند از همون اولش می دونه که کی با ایمان تر است و کی بی ایمان .

با سلام 

نمیدونم این حرفی كه میزنم استدلالش درسته یا نه ، اما به نظرم همین شر هم به واسطه اون خیر محض به آدم نایل میشه 

درسته؟

موفق باشید.

با سلام

در پاسخ به sadra2554 باید بگم که درسته که خدا همه چیز رو میدونه که کی باایمان تره و کی بی ایمان ولی بازم اختیار رو داده به خودشون ... پس اختیار کارش همینه دیگه ...
اگه بازم دلیل می خواین بگین تا مثال هم بزنم

با تشکر

با سلام

یعنی خداوند می خواد به انسان شر برسونه؟

می شه بیشتر توضیح بدید

اینکه بپذیریم شیطان وجودش شر است یا نه خودش یه بحث دیگه ای میشه و به نوعی اول کلام هم اینجاست.

یعنی اصلاً ما شر داریم یا نداریم؟

اصلاً تعریف شر چیه که شیطان هم مصداقی از اون به حساب اومده؟

ثانیاً بحث در ایجاد شر است ، یعنی چگونه خدایی که خیر محض است از او شر صادر بشود؟؟ این صدور شر از خیر محض با سنخیت بین علت و معلول نمی سازه و باطله؟؟

در مورد اختیار انسان ها هم می تونیم بحث جدایی بزنید که اونجا بحث کنیم.