تبیان، دستیار زندگی

ما اقمار منظومه شمس ایمان هستیم

وهمین جاذبه است که مارا ازخانه و کاشانه بریده است

وبه این خطرکشانده است.

خداتوفیق شهادت رونصیبمون کنه وماروباشهدامحشورکنه

انشاالله خداهمه ماروباشهدامحشوربفرماید
یادسیدشهیدان اهل قلم هم بخیر
راوی فتح

وبعد سالها
هنوز صدای توست که تار و پود هنر دینی متجلی است
مرحبا و علو درجات روزی برینت

رهبر معظم انقلاب:

بسم الله الرحمن الرحیم
به یاد شهید عزیز ، سید شهیدان اهل قلم
آقای سیدمرتضی آوینی كه یادش غالبا
با من است ، به خانواده ی گرامی اش اهدا می گردد
سید علی خامنه ای
1372/2/15

"این آقای آوینی، آدم وقتی سیما و چهره‌ی نورانیش را می‌بیند، همین طور دوست دارد به ایشان علاقمند شود"

"نباید بگذارند که کارهای ایشان زمین بماند. این کارها، کارهای با ارزشی بود. ایشان معلوم می شود ظرفیت خیلی بالایی داشتند که این قدر کار و این همه را به خوبی انجام می دادند. مخصوصا این «روایت فتح» چیز خیلی مهمی است. شب هایی که پخش می شد من گوش می کردم. "

یوسفعلی میرشکاک :

شاه شطرنج سیاست مات خون مرتضاست - در کف جن و ملک رایات خون مرتضاسات

بر زبان جبرئیل آیات خون مرتضاست - نشر دین در انتشار ذات خون مرتضاست-

دین ما شد تازه با خون جوان مرتضی

شادروان محمد مددپور:

مساله این است که در گذر زمان باید با معنوی شدن انسان، تکنولوژی هم معنوی شود . این کار بزرگ با یک سال و دو سال درست نمی شود; با انسان های سبکبال هم نمی شود . کسانی را نیاز دارد که بر خلاف رودخانه جهانی شنا کنند . شهید آوینی چنین عالمی داشت . ما اکنون به هزاران آوینی نیاز داریم .

مسعود فراستی:

مرتضی چند روز قبل از شهادت به من گفت :" من آنقدر ماندم که دیگر برای خیلی از مسئولان غیرقابل تحمل شده ام".مگر مرتضی چه میگفت که غیر قابل تحمل بود و او را آماج حملات می کرده ؟! حتی امثال من را می کوبیدند تا مرتضی را بکوبند.

رضا برجی (مستندساز و از دوستانش):

مرتضی می‌گفت؛ در هنرهای هفتگانه نسبت سینما با حق دور تر از همه هنرهای دیگر است و از طرفی دیگر نسبت سینما با شیطان نزدیک‌تر از هنرهای دیگر است. پس کسی که می‌خواهد وارد هنر سینما شود، باید تزکیه بیشتری نسبت به دیگر هنرها داشته باشد. سینماگر باید تزکیه بیشتری نسبت به خطاط داشته باشد. چون خطاط با مخاطب کمتری نسبت به سینما رو به رو است... شاید حرف‌های من برای سینماگران خیلی غریب باشد و من را به خیلی چیزها متهم کنند و بگویند که حرف‌های سال 59 را تکرار می‌کنم. اما باید بگویم مرتضی می‌گفت که حق ندارید وقتی وضو ندارید، به دوربین دست بزنید. حق ندارید بدون اینکه رو به قبله بنشینید، مطلب بنویسید. چون اعتقاد داشت در مقام تعلیم هستید و باید تزکیه شوید. چه بلایی به سر سینمای ما آمده است که از تزکیه دور افتاده‌ایم؟! به خاطر این است که از خویشتن خویش دور افتاده‌ایم. گاهی تک مضراب‌هایی در سینمای ایران دیده می‌شود. هر چقدر که از تزکیه عقب بیفتیم، فاجعه عمیق‌تر می‌شود و فاجعه وقتی عمیق‌تر می‌شود که به مخاطب منتقل شود.

مهدی همایونفر( تهیه‌کننده مستندهای شهید آوینی):

مرتضایی كه در زمان جنگ می‌شناختم، با مرتضای سال‌های 71 و 72 هیچ فرقی نداشت. همان وی‍ژگی‌ها را داشت با همان ایمان و تعهد و تقید. اما عده‌ای سعی می‌كردند این طور نشان دهند كه در ایمان و تعهد وی خللی وارد شده. آنها و حتی خود ما نمی‌فهمیدیم این فرد با این درجه از معنویت و تعبد، به فضایی مثل سینما نزدیك یا عضو هیات داوران جشنواره بشود!

رضا سلطان‌زاده (آهنگ‌ساز روایت فتح):

آوینی انسانی بود كه غیر از معنویت و ایمان، به بخش هنری خیلی تسلط داشت و توانسته بود دین و هنرش را طوری با هم تركیب كند كه فلسفه‌ای از درونش متولد شود. آوینی یكسره موسیقی گوش می‌كرد الان بچه‌ مسلمان‌های ما حوزه‌ موسیقی را اصلاً نمی‌شناسند. شما به آنها بگو باخ یا بتهون، انگار اسم منفورترین شخصیت‌ها بر زبان آورده‌ای، اصلاً با اینها مخالفند، در صورتی كه آوینی، همه اینها را گوش می‌كرد و توانایی این را داشت كه آن را سرند كند

نادر طالب زاده :

فیلم‌های ایشان، یک جور تأییدیه انقلاب اسلامی از زبان یک هنرمندبود. به ویژه برای ما که از آن طرف دنیا آمده بودیم خیلی کمک می‌کرد تا انقلاب از منظر یک هنرمند موفق و مدرن، برایمان دوباره تفسیر شود. اولین مستندهایی که دیدم، در رابطه با جنگ هم نبود. در مورد مشکلات مردم ایران در اقلیم‌های مختلف بود و سبک کاملاً جدیدی داشت. یعنی تدوینی بود بر اساس آنچه که بعدها به آن "مستند اشراقی " می‌گفت. این که گفته شد "مستند اشراقی " عبارت کاملاً درستی بود. به معنای واقعی یک کار خلاقه ی (spiritual) روحانی بود. کاری که بر اساس حضور و یک روحانیت خاص شکل گرفته بود. مرتضی کسی است که به لحاظ عبادی و سلوکی حضور دارد. این فرق مرتضی با بقیه بود. شما می‌بینید بعضی از افراد با بقیه متفاوتند و یک جذابیتی دارند. برای این ‌است که کامل‌تر هستند و در "حال " زندگی می‌کنند. آوینی اینگونه بود و این ویژگی در آثارش نیز مشاهده می‌شد.



اصحاب علم و فرهنگ از او میگویند:

محمدصادق کوشکی:

درست است كه عكسش را به درودیوار می‌زنند و درست است كه نانش را شاید بعضی‌ها بخورند اما اتفاقاً هنوز حقیقت وجودی این آدم ناشناخته مانده است و این گمنامی كماكان جریان دارد ؛ چون "تفكر " هنوز درمملكت ما گمنام است (تفكر به معنی اعم آن ، نه به تعبیر فلسفی) آن شاخصه‌‌ای كه انسان را از حیوان متمایز می‌كند و آن ناطقیت هنوز گمنام است. كما اینكه هنوز خود امام(ره) كه بالا دست آوینی است، گمنام است.

حسین معززی نیا:

اصلا مرگ این آدم ، یكباره در دنیا منتشرش كرد و به همین نسبت هم موافقم كه عنصر شهادت (نه به آن معنای كلیشه‌ای‌اش) به آن معنا كه این آدم حركت كرد به این سمت را عامل مهم برای تفسیر او بدانیم و این را حذف نكنیم و شاید این مهمترین دریچه باشد برای تفسیر شهید آوینی.

وحید جلیلی :

یادمان باشد که شهادت آوینی نقطه عطفی در تاریخ جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی بود و شرایطی که این جبهه با ریزش بعضی از نیروها و عناصر مشهورش مواجه بود،خون جدیدی در رگهای هنر و تفکر انقلابی جاری کرد و هویت هنرمند مسلمان را تثبیت نمود

علی معلم دامغانی :

زمانه رفت و سال‌ها سخط نشد، رضا تو را - مگر به عید خون كشد عزای مرتضی تو را
دم ثمود و عاد كن الا دم فسرده را - به خون، به خون ضماد كن دو دست و پای مرده را

حسن رحیم پور ازغدی :

افرادی مثل آوینی در ایران بایکوت شده‌اند و نمی‌گذارند مقالات آنها به متن درسی در دانشگاه‌ها تبدیل شود...

بایستی به جای نگاه نوستالوژیک و احساسی ، به مقاله های آوینی مراجعه کنید و آنها را بررسی کرده و مورد استفاده قرار دهید.

سعید قاسمی :

اگر امام راحل(ره) بودند مرتضی را عارف مجاهد لقب می دادند. کما اینکه حضرت آقا ایشان را سید شهیدان اهل قلم دانست این نام تنها برازنده سید مرتضی بود.

عبدالرضا داوری :

با شهادت سید مرتضی آوینی، امیدهای انقلاب ناامید شدند، چون همچنان جای آوینی در عرصه هنر متعهد و فرهنگ انقلاب خالی مانده است.

آیت‌الله جوادی آملی :

روایت‌ فتح‌ را با درایت‌ شهادت‌ آمیختن و هنر تصویر را با ظفر تحقیق‌ هماهنگ‌ ساختن و ...كه‌ عناصر اصلی‌ هنر اسلامی‌ را تشكیل‌ می‌دهند، در سلاله‌ی‌ سلسله‌‌ی سادات‌ و دوده‌ی‌ شجره‌ی‌ طوبای‌ شهادت‌ یعنی‌ شهید سعید سیدمرتضی‌ آوینی(ره) و دیگر هنرمندان‌ متعهد دینی‌ تبلور یافت‌ و می‌یابد.

شهریار زرشناس:

ریاضت های سختگیرانه ای داشت و روند سلوکی معنوی بسیار عجیبی در پیش گرفته بود و فکر می کنم همان سلوک بود که برای او معرفت و آگاهی ایجاد کرد و هم بعداً آن قلم انقلابی و آرمانی و زیبا را پدید آورد و به آن قابلیت انجام کارهای هنری را بخشید. به نظرم با آمدن امام و انقلاب به شدت متحول شد و در این راه قرار گرفت.

رحیم صفوی:

شهید آوینی یک انسان چندبعدی بود ...شهید آوینی خدمت بزرگی به تاریخ انقلاب کرد.

عباس محسنی:

از آوینی آموختم و می آموزم.

جهانگیرخسروشاهی:

آوینی انسانی بود كه خود انقلاب را درك و تجربه كرده بود و به جای مرعوب و منفعل شدن در برابر موضوعات گوناگون مانند ماهواره، اینترنت و...، با برنامه‌ و طرح مشخص وارد كار می‌شد. آوینی شخصیت صادق و راستین كتاب انقلاب بود.

حمید پارسانیا:

مهمترین خصوصیت آوینی، که شهادت او هم گواه بر این ادعاست، همان صداقت او در گذر و گذار بود. او باهمه وجود خود، در عرصه های متنوع معرفتی و هنری که صحنه چالش های فرهنگی و تمدنی جهان امروز و جامعه امروز ما بودند، وارد شد و به سهم خود، توانست، با تقدیم هستی خود، حظی از حقیقت ببرد و به دنبال آن راهی را به جویندگان حقیقت، ارائه کند.

حسین کچوئیان :

شهید آوینی از آن دست آدم هایی است كه اگر قرار بود انقلاب ایران فرهنگ متناسب خودش را بسازد، وی به عنوان نقطه آغاز و طلیعه دار آن بود... آثار شهید آوینی را باید خواند تا تجربه او را حس كرد و بتوان بصیرتی را كه او درك كرده بود، تكرار كرد. به نظرم می رسد آوینی را باید دوباره خواند، برای اینكه دوباره آن تجربه و بصیرتهایی را تكرار كرد.

رضا داوری اردکانی:

ممکن است نام کتابی را بگویید که من اسمش را نشنیده باشم یا اسمش را شنیده باشم، اطلاعاتی در مورد آن کتاب نداشته باشم . پس سکوت می کنم . ولی شهید آوینی اینگونه نبود که وقتی از فلان کتاب فلسفه بحث می کردیم، از فلان شعر بحث می کردیم، او ناآگاه و بی اطلاع باشد. او خودش اهل مطالعه بود و کتاب خوانده بود. خودآموخته بود.کلاس فلسفه نرفته بود، استاد فلسفه ندیده بود اما خودآموخته بود.

محمدرضا جوزی:

حسین بن منصور «انا الحق» گفت و سید مرتضی«هو الحق». او در رساله ختم ساغر گفت مردی مانند امام خمینی(ره) در زمین زندگی می‌كند كه می‌توان آن را حق خواند و نام خمینی مطلق كلمه حق است.

جواد آرین منش :

هدف مقام معظم رهبری از شرکت در مراسم تشییع شهیدآوینی، نشان دادن الگوی هنرمند متعهد و روشنفکر به جوانان بود؛ چرا که وی قلمش در راه اعتلای ارزش‌ها استفاده و عمرش را در این راه صرف کرد.

بهروز فرنو:

شهید آوینی از آنجایی که خیلی دل در گرو انقلاب و مسائل فرهنگی و فکری انقلاب داشت همواره در تامل و تفکر بود که چگونه می‌شود در عرصه‌های فکری و نظری به مثابه عرصه‌های اجتماعی و نظامی مسیر حقیقی را در پیش پای انقلاب گشود.



اصحاب هنر از او می گویند:

مصطفی عقاد :

دریغ است چهره شهید آوینی به عنوان یكی از بزرگترین مستندسازان روزگار ما شناخته و شناسانده نشود.

بهروز افخمی:

آوینی پهلوانی مانند تختی نبود او از یك فرهنگ مدرن وارداتی عبور كرده بود و پهلوان دوران خودش بود كه تفاوت عمده‌ای با پهلوانان دهه چهل داشت و به همین خاطر می‌گویم كه صحبت از آوینی و تختی ممكن است با فرهنگ امروز بیگانه باشد.

کیومرث پوراحمد:

گرم و مومنانه حرف می زد . و چه وسیع بود و دریادل . می توانستی سرسختانه مخالفش باشی اما ذره ای از برق نجیبانه نگاهش کم نشود؛ برق نجیبانه و صادقانه ای که نمی توانستی مجذوبش نشوی. سید مرتضی آوینی آنچنان بود که می نمود و آنچنان می نمود که بود ... آخر مگر می شود در این وانفسا این همه خالص بود، این همه ناب، این همه صیقل یافته، این همه شفاف ، پاک و زلال؟

مسعود ده نمکی:

بسیاری از کسانی که با یکسری از آرمانها وارد عرصه سینمای اما داستانی و حرفه ای شده اند، در طول زمان دچار تغییر و دور شدن از آرمانهای اولیه شان شده اند، اما شهید آوینی با باقی ماندن در عرصه مستند، به آرمانهای خود وفادار ماند و از آنها عدول نکرد.

جما ل شورجه:

به نظر من شاه بیت نظریات شهید آوینی این بود که هنر اسلامی بوجود نمی آید مگر هنرمند ،اسلامی باشد و دینی فکرکند.

سجادپور:

وی پایه گذار جریان مستند‌سازی شد كه بعد از شهادت ایشان تحت عنوان مستند اشراقی نامگذاری شد.این نكته مهمی است كه ایشان توفیقش را داشتند كه اثر هنری را خلق كنند و هم تبیین نظری كنند و مبدع و آغاز كننده سبك جدیدی در آثار هنری باشد كه در جهان می‌توان كم‌نظیر دانست.

عبدالله اسفندیاری:

شهید آوینی در تلاش بود که به معیارها و عناصر تعیین کننده سینمای ملی با هویت ایرانی برسد و سعی می کرد با استفاده از عناصر مهم و اساسی سینمای غرب در بطن سینمای ملی تحولی ایجاد کند.

مرتضی سرهنگی :

درباره شهید آوینی ، مدتهاست حرفی نمی زنم .سخن گفتن از بزرگواری همچون شهیدآوینی، از من بر نمی آید و کوچکتر از آنی هستم که بخواهم در این باره اظهار نظری کنم .

حرف آخرو خلاصه کلام را از شادروان محمدرضا آغاسی نقل می کنم که چه زیبا سرود :



ندانستم این آهنین مرد كیست كه چشم ولایت به سوگش گریست

كدامین قلم می‌تواند سرود كه شمشیر حق جمع اضداد بود

منبع همه ی بالایی ها 

سید شهیدان اهل قلم

سید مرتضی آوینی(1)

جنگ نیز علی الظاهر،جزدرد و رنج ودشواری و مرگ

چیزی ندارد،اماوقتی سربه فرمان عشق بگذاری

آتش برتو گلستان می شود.

مخالفین نمی‌دانند که چه را باید نشانه گرفت
شهید سید مرتضی آوینی:

انقلاب اسلامی، همچون دیگر انقلاب‌ها، در چهره‌ای سیاسی ظاهر شده است و مخالفینی که باطن اسلام را در پس این چهره تشخیص نمی‌دهند، ناگزیر تیر در تاریکی می‌اندازند. اسلام را جز مؤمنین حقیقی نمی‌شناسند و مخالفین، از آنجا که راهی برای شناخت اسلام ندارند لاجرم نمی‌دانند که "چه را باید نشانه گرفت."

از رنسانس به این سو که آخرین عصر جاهلیت بشر آغاز شده، حیات تاریخی اقوام انسانی در سراسر سیاره به یکدیگر ارتباط پبدا کرده است تا بشر در حیثیت کلی خویش مصداق محقق بیابد و اگر تحولی روی می‌دهد برای همه بشریت یکجا اتفاق بیفتد. تعبیر "دهکده جهانی" نشان می‌دهد که آخرالزمان و عصر ظهور موعود رسیده است، چرا که آن تحول عظیم که بشر در انتظار آن است باید همه بشریت را شامل شود ـ که خواهد شد. در این آخرین عصر جاهلیت است که بشر در حیثیت کلی وجود خویش از آسمان معنوی هبوط خواهد کرد _ که کرده است _ و در همین عصر است که بشر در حیثیت کلی وجود خویش "توبه" خواهد کرد، که با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران _ که ام القرای معنوی سیاره زمین است _ این عصر نیز آغاز شده و می‌رود تا بالتمام همه زمین و همه بشریت را فرا گیرد.



(شهید سید مرتضی آوینی، آغازی بر یک پایان، چاپ اول، ص ۱۴۳)