3 . دیه مالی است که در برابر آسیبی که به انسان وارد شده است، گرفته می شود . (1) مقدار آن به ارزش شخص آسیب دیده ارتباط ندارد . بنابراین، کسی نمی تواند بگوید چون دیه زن نصف دیه مرد است، زن نصف مرد ارزش دارد . عظمت و ارزش انسان به صفات و کسب مراتب علمی و عملی وابسته است و در این جهت مرد و زن یکسانند . قرآن مجید می فرماید:
«پس پروردگارشان دعای آنان را اجابت کرد [و فرمود] من عمل هیچ صاحب عملی از شما را، از مرد یا زن که همه از یکدیگرند، تباه نمی کنم .» (2)
«هر کس از مرد یا زن کار شایسته کند و مؤمن باشد، قطعا او را با زندگی پاکیزه ای حیات [حقیقی] بخشیم و مسلما به آنان بهتر از آنچه انجام می دادند، پاداش خواهیم داد .» (3)
«و کسانی که کارهای شایسته کنند مرد باشند یا زن، در حالی که مؤمن باشند، آنان داخل بهشت می شوند، و به قدر گودی پشت هسته خرمایی مورد ستم قرار نمی گیرند .» (4)
«هر که بدی کند، جز به مانند آن کیفر نمی یابد و هر که کار شایسته کند مرد باشد یا زن در حالی که ایمان داشته باشد، آنان داخل بهشت می شوند و در آن جا بی حساب روزی می یابند .» (5)
بنابراین، ارزش انسان به انسانیت او و نائل شدن وی به مراتب والای قرب الاهی است . در این جهت جنسیت نقشی ندارد; زن و مرد یکسانند و چه بسا زنان از استعداد بهتری برخوردار باشند .
دیه به معنای قیمت نهادن شخص و شخصیت نیست . بدین سبب، اگر یکی از شخصیت های بزرگ علمی یا سیاسی کشور در جریان یک قتل غیر عمد کشته شود، دیه اش با دیه کارگر ساده ای که این گونه جان باخته، برابر است . کسی نمی تواند بگوید چون فقدان آن شخصیت خلا بزرگی در جامعه ایجاد می کند، دیه اش بیش تر است! چنان که قتل عمد گناهی بسیار بزرگ است و در این زمینه زن و مرد تفاوت ندارند . قرآن کریم می فرماید: «هر کس کسی را - جز به قصاص قتل یا [به کیفر] فسادی در زمین - بکشد، چنان است که گویا همه مردم را کشته باشد .» (6)
4 . این که گفته می شود سهم زن در دیه نصف سهم مرد است، در همه جا نیست . دیه زن در کم تر از ثلث با مرد یکسان است; یعنی دیه زن تا به ثلث دیه کامل نرسیده باشد، با دیه مرد برابر است; (7) چنان که این مساله در ارث نیز مطرح است . در آن جا هم در مواردی سهم زن با مرد تفاوت ندارد .
ادامه دارد...
