موسیقی ورقص
سؤال: آیا هنگامی كه یك برنامه علمی از رادیو پخش می شود،ولی بین آن موسیقی حرام گذاشته می شود باید رادیو را خاموش كرد؟
جواب: بله گوش دادن به موسیقی مطرب حرام است.
سؤال: همسر من با ترانه وموسیقی میانه خوبی دارد اگر بعد از امر به معروف و نهی از منكر همسرم اصلاح نشد می توانم برخورد جدی كنم یا نه ؟
جواب: امر به معروف و نهی از منكر در صورت احتمال تاثیر واجب است ولی در مورد شما آنچه ضرورت دارد روشنگری و روشن ساختن فلسفه احكام برای آنهاست . باید سعی كنید با كار زیربنایی و فردی بر روی افراد خانواده و توضیح اینكه ترانه های مبتذل آدمی را به خیر دعوت نمی كند و نیز سایر تاثیراتی كه در روان و اخلاق و بینش آدمی می گذارد آنان را برای پذیرش احكام الهی آماده نمایید .خداوند در این راه یار و مددكار شما باشد
.
سؤال: آیا معیار حرمت موسیقی فقط مطرب و لهوی بودن آن است یا اینكه میزان تحریك و تهییج آن هم تاثیر دارد؟ و اگر باعث حزن و گریه شنونده شود، چه حكمی دارد؟ خواندن و شنیدن غزلهایی كه به صورت سه ضرب و همراه با موسیقی خوانده می شوند، چه حكمی دارد؟
جواب: ملاك آن ملاحظه كیفیت نواختن موسیقی با در نظر گرفتن همه خصوصیات و ویژگیهای آن است و اینكه از نوع موسیقی مطرب و لهوی مناسب با مجالس لهو و گناه باشد،هر موسیقی كه به حسب طبیعت خود از نوع موسیقی لهوی باشد، حرام است اعم از اینكه مهیج باشد یا خیر و موجب ایجاد حزن و اندوه و حالات دیگر در شنونده بشود یا خیر و هرگاه غزل هایی كه همراه با موسیقی خوانده می شوند به صورت غنا و آواز لهوی مناسب مجالس لهو و لعب درآیند، خواندن و شنیدن آنها حرام است . ( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 20، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ، 1380 )
سؤال: منظور از موسیقی مطرب و لهوی چیست ؟ و راه تشخیص موسیقی مطرب و لهوی از غیر آن چیست ؟
جواب: موسیقی مطرب و لهوی آن است كه به سبب ویژگیهایی كه دارد انسان را از خداوندمتعال و فضایل اخلاقی دور نموده و به سمت بی بندو باری و گناه سوق دهد و مرجع تشخیص موضوع عرف است . ( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 19-20، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
سؤال: ملاك تمیز موسیقی حلال از حرام چیست ؟ و آیا موسیقی كلاسیك حلال است ، بسیار مناسب است كه معیار آن را بیان فرمایید؟
جواب: هر موسیقی كه به نظر عرف موسیقی لهوی و مطرب كه مناسب با مجالس عیش ونوش است باشد، موسیقی حرام محسوب می شود و فرقی نمی كند كه موسیقی كلاسیك باشد یاغیركلاسیك . تشخصیص موضوع هم موكول به نظر عرفی مكلف است و اگر موسیقی اینگونه نباشد بخودی خود اشكال ندارد .( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 19، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ، 1380 )
سؤال: موسیقی كه از رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی پخش می شود، چه حكمی دارد؟ آیا این گفته كه حضرت امام ( قدس سره ) موسیقی را بطور مطلق حلال اعلام كرده اند، صحیح است ؟
جواب: نسبت حلال دانستن موسیقی به طور مطلق به حضرت امام خمینی ( قدس سره ) كذب و افترا است . امام ( قدس سره ) معتقد به حرمت موسیقی مطرب و لهوی مناسب با مجالس لهو و معصیت بودند و نظر ما هم همین است ، ولی اختلاف در دیدگاهها از تشخیص موضوع نشات می گیرد زیرا تشخیص موضوع موكول به نظر خود مكلف است . گاهی نظر نوازنده با نظر شنونده تفاوت پیدا می كند كه در این صورت موسیقی كه به تشخیص مكلف لهو و مناسب با مجالس گناه است بر او گوش دادن به آن حرام می باشد و اما صداهای مشكوك محكوم به حلیت هستند و پخش از رادیو و تلویزیون به تنهایی دلیل شرعی بر مباح و حلال بودن آنها محسوب نمی شود .( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 23-22، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
سؤال: آیا گرفتن اجرت برای تكثیر نوارهای صوتی كه محتوی امور حرامی هستند جایزاست ؟
جواب: هر نوار صوتی كه گوش دادن به آن حرام است ، تكثیر و گرفتن اجرت برای آن هم جایز نیست . ( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 30، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
سؤال: آیاانسان می تواند بدون تحقیق و به دلخواه از هر مرجعی كه خواست تقلیدكند
جواب: باید از مجتهد اعلم تقلید كرد ولی اگراعلم را نتوانست تشخیص دهد با احتمال اعلمیت شخصی می تواند از او تقلید كند.و در غیر این صورت مخیر است كه یكی از مجتهدین را به عنوان مرجع تقلید انتخاب نماید.
سؤال: دیدن برنامه های تلویزیونی چه حكمی دارد؟
جواب: آهنگ های مناسب مجالس و لهو ولعب و مهیج حرام است و دیدن فیلم زن اجنبیه كه او را نمی شناسید به شرطی كه ریبه و فساد در آن نباشد اشكال ندارد.
سؤال: لطفا فرق بین غنا و موسیقی را بیان فرمایید .و برخی می گویند : موسیقی اصیل و سنتی اشكال ندارد لطفا نظرتان را بفرمایید .
جواب: غنا عبارت از آوازی است كه مشتمل بر ترجیع و صوت و طرب انگیز و مناسب بامجالس طرب باشد و موسیقی گاه بر غنا و گاه بر آلات مختلف موسیقی مانند تار،سنتور، دف و غیره اطلاق می شود.موسیقی را اگر به همان معنای غنا و آوازها و سازها و بكارگرفتن آنها بدانیم ،فراگرفتن موسیقی كه از قدیم الایام بین اهل لهو و بزم متداول بود و در كشورهاو مناطق مختلف انواعی از آن بكار برده می شده و می شود همه حرام است . ( مسایل جدید از دیدگاه مراجع تقلید، ص 49، ورامین : صاحب الزمان ( عج ) ، چ دوم ،بهار80،به نقل از جامع الاحكام )
جزئیات سؤال
سؤال: غنا چیست ؟ آیا غنا فقط شامل صدای انسان است یا اینكه شامل صداهای حاصل از آلات موسیقی هم می شود؟
جواب: غنا عبارت است از صدای انسان در صورتی كه با ترجیع و طرب همراه بوده ومناسب مجالس لهو و گناه باشد كه خواندن به این صورت و گوش دادن به آن حرام است . ( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 22-21، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
جزئیات سؤال
سؤال: غنا چیست ؟ آیا غنا فقط شامل صدای انسان است یا اینكه شامل صداهای حاصل از آلات موسیقی هم می شود؟
جواب: غنا عبارت است از صدای انسان در صورتی كه با ترجیع و طرب همراه بوده ومناسب مجالس لهو و گناه باشد كه خواندن به این صورت و گوش دادن به آن حرام است . ( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 22-21، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
سؤال: لطفا فرق بین غنا و موسیقی را بیان فرمایید .و برخی می گویند : موسیقی اصیل و سنتی اشكال ندارد لطفا نظرتان را بفرمایید .
جواب: غنا خوانندگی مطرب و ملهی متناسب با مجالس عیش و نوش است و موسیقی ، نوازندگی با همان اوصاف است و در حكم با هم فرقی ندارند و هر دو حرام است . ( مسایل جدید از دیدگاه مراجع تقلید، ص 48، ورامین : صاحب الزمان ( عج ) ، چ دوم ،بهار80 )
سؤال: گوش دادن به صدای كسی كه ترانه ای را زمزمه می كند چه حكمی دارد؟
جواب: گوش دادن به ترانه خواندن دیگری ، در مواردی كه غنا و یا مناسب با مجالس لهو و لعب باشد حرام است.
جزئیات سؤال
سؤال: گوش دادن به موسیقی با ترانه و بدون ترانه و حكم رقص را از نظر امام بیان كنید.گوش دادن به موسیقی و نگاه كردن به رقص اگر تحت تاثیر قرارنگیریم چه حكمی دارد؟
جواب: به فتوای حضرت امام موسیقی مطرب حرام است چه با ترانه یا بدون آن و ملاك در تاثیر پذیری صرف تاثیر شخصی نیست . در مورد رقص حضرت امام رقص زن برای شوهر و بالعكس را جایز می دانند برخی از دیگر مراجع زنده نیز رقص در مواردی كه موجب مفسده و همراه با گناهان دیگر مانند موسیقی مطرب اختلاط زن و مرد و ... نباشد را مجاز می دانند .در مورد نگاه به رقص در فتاوا چیزی یافت نشد در عین حال در موارد حرمت رقص شركت كردن در آن به عنوان ناظر نیز جایز نیست زیرا شركت در مجلس گناه می باشد .
جزئیات سؤال
سؤال: برخی می گویند نوارهای ترانه روی ما تاثیر منفی ندارد آنها چگونه ارشاد كنم ؟
جواب: هر آهنگی كه مطرب و مناسب مجالس لهو و لعب باشد حرام است وبدون شك آثار مخربی دارد از قبیل بیگانگی از خدا، تحریك شهوات وآلودگی به مفاسد و اگر چه در فرد خاصی تاثیر مخربی ظاهر نشود باز گوش دادن به آن جایز نیست زیرا حكم در این مورد تابع تاثیر بر فرد خاص و عدم آن نیست . همان گونه كه حرمت شراب تابع مست شدن فرد خاص نیست.
جزئیات سؤال
سؤال: آیا كارتون های خارجی كه آهنگ های شاد دارند حرام است ؟
جواب: آهنگ هایی كه مناسب مجالس لهو و لعب باشد حرام است.
سؤال: آیا اعتقاد داشتن به ولایت فقیه یا ولایت مطلقه فقیه واجب است ؟ اگر واجب است ، این مساله تقلیدی می باشد یا تحقیقی ؟
جواب: مساله ولایت فقیه از جنبه تیوریك و نظری مساله ای تحقیقی است اما تبعیت عملی از ولی امر - حتی برای كسانی كه نظرا بدان اعتقاد ندارند - لازم است و لزوم آن عقلی است × زیرا در غیر این صورت هرج و مرج و آنارشیسم پدید می آید
.
سؤال: در موقع رقصیدن در عروسی ، پول دادن و پول گرفتن چه حكمی دارد؟
جواب: اگر به خاطر رقصیدن باشد و رقص به نظر مرجع تقلید شخص حرام باشد گرفتن پول و دادن آن جایز نیست ، ( استفتا از دفتر آیت الله فاضل ) .
سؤال: رقص زن نزد برادر و خواهر و والدین خود چه حكمی دارد؟
جواب: بنا بر فتوای آیت الله بهجت ،رقصیدن زن در مجالس زنانه و یا مرد در مجالس مردانه اشكال دارد واحتیاط واجب در ترك آن است و طبق سوالی كه از دفتر معظم له شد، حتی رقص زن برای شوهر هم اشكال دارد .
سؤال: گفتن حرف های خودمانی به همسر موقت و رقصیدن با او چه حكمی دارد؟
جواب: اشكال ندارد .رقص زن و شوهر نیز برای یكدیگر به فتوای بسیاری از مراجع اشكال ندارد.
سؤال: آیا شركت در مجالس عروسی كه رقص هست جایز است ؟
جواب: شركت در چنین مراسمی در هر یك از صورت های زیر حرام است : الف ) اگر موجب تشویق به گناه مثل رقص و ... باشد .ب ) اگر مجلس به گونه ای باشد كه عنوان ( ( مجلس لهو لعب ) ) بر آن صادق باشد .ج ) اگر خود نیز شخصا به آن اعمال خلاف شرع مبادرت ورزد . جزئیات سؤال
سؤال: آیا می شود در عروسی اقوام نزدیك شركت كرد، درحالی كه آنها در آن مجالس رقص و پایكوبی می كنند؟
جواب: شركت در مجلس معصیت جایز نیست . می توانید وقتی شركت كنید كه رقص و موسیقی آنها خاتمه یافته است
.
سؤال: شركت در مراسم عروسی كه ترانه و رقص اجرا می شود چه حكمی دارد؟
جواب: شركت در این گونه مجالس جایز نیست .
سؤال: آیا رقص زن برای شوهرش یا مرد برای همسرش حرام است ؟
جواب: اگر رقص زن برای شوهرش یا برعكس ، همراه ارتكاب حرامی نباشد، اشكال ندارد .( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 32، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
سؤال: رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان ، چه حكمی دارد؟
جواب: اگر بگونه ای باشد كه شهوت را تحریك كند و یا مستلزم فعل حرام یا ترتب مفسده ای باشد و یا زن در بین مردان بیگانه برقصد، حرام است . ( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 31، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
سؤال: دیه جنینی كه به وسیله پزشك سقط می شود به عهده كیست و وظیفه پدر و یامادر كه اقدام به چنین كاری كرده اند چیست ؟
جواب: دیه سقط جنین به عهده قاتل مباشر می باشد و چون این عمل توسط پزشك انجام شده بر شما تكلیفی نیست بلكه او ضامن است . دیه جنین به وارث وی تعلق می گیرد در صورتی كه خود، مباشر قتل نباشد .بنابراین دیه به خود شما می رسد ولی می توانید از حق خود بگذرید و از دكتر كورتاژ كننده چیزی دریافت نكنید× تنها چیزی كه هست چون شما بر این عمل اقدام كرده اید و اقدام شما اعانت بر اثم است استغفار نموده و از خداوند طلب بخشش كنید .او غفار و مهربان است و توبه كنندگان را دوست دارد .
سؤال: آیا رقص محلی در عروسی ها جایز است ؟ شركت در این مجالس چه حكمی دارد؟
جواب: اگر رقص بگونه ای باشد كه باعث تحریك شهوت شده و یا مستلزم فعل حرام یاترتب مفسده ای باشد، جایز نیست و شركت در مجالس رقص هم اگر به عنوان تاییدكار حرام دیگران محسوب شود و یا مستلزم كار حرامی باشد جایز نیست و در غیر این صورت اشكال ندارد .( اجوبه الاستفتاات ، ج 2، ص 31-30، تهران : انتشارات بین المللی الهدی ، چ اول ،1380 )
سؤال: اگر كسی با ترانه برقصد، آیا اعمال آن روزش مقبول نیست ؟
جواب: اگر چه گناهی است كه باید از آن توبه نمود؛ ولی این طور نیست كه باعث قبول نشدن نماز و كارهای خوب دیگر شود.
سؤال: اگر كسی با ترانه برقصد، آیا اعمال آن روزش مقبول نیست ؟
جواب: اگر چه گناهی است كه باید از آن توبه نمود؛ ولی این طور نیست كه باعث قبول نشدن نماز و كارهای خوب دیگر شود.
سؤال: رقص را تعریف نمایید .
جواب: رقص از عناوین فنی و اصطلاحی نیست كه برای آن تعریفی بیان كنیم بلكه از عناوین عرفی است و هرچیزی كه در عرف به آن رقص می گویند موضوع حكم شرعی است . اما اینكه شهوت به همراه دارد یا نه خارج از موضوع است و حكم شرعی پای بست آن نیست اما اینكه حكم شرعی رقص چیست فتاوا پیرامون آن مختلف است . بنابراین لازم است ابتدا مرجع مورد نظرتان را اعلام فرمایید .
سؤال: پاكیزه كردن دست و پا و صورت قبل از وضو چه حكمی دارد و آیا می شود بلافاصله وضو گرفت ؟
جواب: شستن دست و صورت و دیگر اعضای وضو، قبل از وضو هیچ اشكالی ندارد .تنها نكته ای كه باید مراعات گردد تر نبودن سر وپا برای مسح است . به معنی آن كه سر و پا باید به گونه ای باشد كه اثر مسح برآن قابل رویت باشد.
سؤال: حكم رقص را بیان فرمایید.
جواب: در حرمت رقصیدن زن فرقی در انواع رقص ها نیست و هر عملی را كه عرفا بدان رقص گویند برای غیر همسر جایز نیست . ( مسایل جدید از دیدگاه علما، ج 1، ص 204، انتشارات صاحب الزمان )
سؤال: حكم رقص را بیان فرمایید.
جواب: در حرمت رقصیدن زن فرقی در انواع رقص ها نیست و هر عملی را كه عرفا بدان رقص گویند برای غیر همسر جایز نیست . ( مسایل جدید از دیدگاه علما، ج 1، ص 204، انتشارات صاحب الزمان )
سؤال: آیا رقصی كه فقط با كف زدن یا با دایره بدون زنجیر باشد، حرام است ؟ رقصی كه بدون مورد باشد، چطور؟
جواب: بنابر فتوای مقام معظم رهبری رقصیدن اگر همراه كار حرام دیگر مانند موسیقی و یا استعمال آلات موسیقی و یا در مقابل نامحرم نباشد وموجب تهییج شهوت نشود اشكال ندارد .و باید توجه داشته باشید كه هر موسیقی و آوازی كه طرب انگیز و یا شایسته مجالس لهو و لعب است حرام است. و اجازه یا عدم اجازه از اداره ارشاد ملاك نیست و باید خود مكلف متوجه باشد كه آیا این موسیقی طرب انگیز هست یا نه ؟ و ملاك آنست كه نوع مردم وقتی آن آواز یا موسیقی را می شنوند بگویند طرب انگیز است بنابراین اگر یكی دو نفر تحت تاثیر قرار نگیرند اثری ندارد .و كف زدن تنها اگر همراه كار حرام دیگرنباشد و در مساجد و حسینیه ها هم نباشد اشكال ندارد.
سؤال: گوش دادن به موسیقی با ترانه و بدون ترانه و حكم رقص را از نظر امام بیان كنید.گوش دادن به موسیقی و نگاه كردن به رقص اگر تحت تاثیر قرارنگیریم چه حكمی دارد؟
جواب: به فتوای حضرت امام موسیقی مطرب حرام است چه با ترانه یا بدون آن و ملاك در تاثیر پذیری صرف تاثیر شخصی نیست . در مورد رقص حضرت امام رقص زن برای شوهر و بالعكس را جایز می دانند برخی از دیگر مراجع زنده نیز رقص در مواردی كه موجب مفسده و همراه با گناهان دیگر مانند موسیقی مطرب اختلاط زن و مرد و ... نباشد را مجاز می دانند .در مورد نگاه به رقص در فتاوا چیزی یافت نشد در عین حال در موارد حرمت رقص شركت كردن در آن به عنوان ناظر نیز جایز نیست زیرا شركت در مجلس گناه می باشد .
سؤال: آیا شركت در مجالس رقص و نوار در حالیكه تاثیری بر انسان نمی گذارد وجایز است ؟
جواب: شنیدن موسیقی های مطرب كه مناسب با مجالس لهو و لعب است حرام و رفتن به این مجالس نیز جایز نیست ؛ هر چند آن موسیقی تاثیر محسوسی در شخص ایجاد نكند و عدم شركت در چنین مجالسی قطع رحم محسوب نمی شود بلكه قطع رحم به معنای ترك مراوده دایم و بی اعتنایی به اقوام و خویشاوندان است .
سؤال: نظر خود را در مورد انواع رقص توضیح دهید.
جواب: رقص زن برای شوهرش و رقص زن برای زنان در مجالس عروسی و مانند آن در صورتی كه اختلاط با مردان نبوده و درمعرض نگاه مرد حتی پسر ممیز نباشد و مشتمل بر حرام دیگری مانندموسیقی نباشد مانعی ندارد و رقص در غیر این دو مورد از مصادیق لهو است و سزاوار است كه مومن از لهو اجتناب كند، ( استفتاآت جدید آیت الله تبریزی ، ص 219 ).
سؤال: رقص محرم برای محرم چه صورتی دارد؟
جواب: احتیاط در ترك این امور است ، ( استفتاآت جدید آیت الله اراكی ، ص 256، س 12 ) .
سؤال: دیدن فیلم های رقص و پایكوبی چه حكمی دارد؟
جواب: دیدن فیلم هایی كه در آن رقص و پایكوبی وموسیقی طرب انگیز كه شایسته مجالس لهو است حرام و اگر یك امرحرامی در جامعه رایج و معمول شد حكم خدا عوض نمی شود و ملاك در تحریك شدن به وسیله این گونه موسیقی ها و فیلم ، نوع مردم هستند؛یعنی ، اگر نوع مردم حالت طرب پیدا می كنند حرام است و شخص ملاك نیست ؛ یعنی ، اگر احیاناً یك نفر با شنیدن و دیدن این فیلم ها تحریك نمی شود، باز هم برای او حرام است.
سؤال: برای جلوگیری از رقص و ترانه در مراسم عروسی چه باید كرد؟
جواب: بر پا كردن مجلس عروسی واجب نیست البته آنچه به عنوان حكم مستحبی داریم ، ولیمه دادن است در هرصورت اگر می توانید جلسه عروسی با رعایت موازین شرعی یعنی بدون ساز و آواز حرام و كارهایی كه در بعضی عروسی ها انجام می شود بر پاكنید اشكالی ندارد و الا در صورتی كه ممكن است با مسافرت به مشهدمقدس كار را تمام كنید و اگر نمی توانید این هم واجب نیست . بعد از این كه همسرتان را عقد كردید، شرعاً می توانید دست او را بگیرید و به خانه بیاورید .رعایت حرف مردم لازم نیست خوش آمدن یا نیامدن مردم وحرف هایی كه می زنند هیچ وقت نباید ملاك شما باشد .مسلمان بایدببیند چه كند تا خدا از او راضی باشد.
سؤال: وظیفه ما در مجالسی مثل جشن عقد و عروسی كه زن در مقابل مرد می رقصد چیست ؟
جواب: در صورتی كه می توانند باید نهی از منكر و جلوگیری نمایند .ضمناً رقص زن در مقابل مرد نامحرم به هیچ وجه جایز نیست .
