تبیان، دستیار زندگی

با سلام حضور تمامی شما گرامیان

با توجه به لزوم شناخت بیشتر از فعالیتهای اقتصادی و هنری در استان تصمیم گرفتم تا مبحثی را بطور کامل به این موضوع اختصاص دهم .

در این مبحث می خواهیم شما را با هنرهای اصیل و دستاوردهای کهن خود آشنا نماییم.

امیدوارم که این موضوع قابل استفاده برای شما باشد.

قالی بافی:

اصفهان در زمان صفویه یکی از مراکز عمده قالیبافی بود. در این شهر تعداد زیادی کارگاه وجود داشت که در آن قالیهای زر بافت بافته می شد. اصفهان در فتنه افغان آسیب فراوان دید و تعداد بسیاری از هنرمندان و صنعتگران خود را از دست داد ولی پس از چندی توانست رونق اولیه خود را به دست آورد. در زمان قاجاریه قالی بافی اصفهان دوباره احیاء شد. در جنگ جهانی اول اصفهان یکی از مراکز عمده تهیه قالیچه بود و پس از آن نیز بحرانهای زیاد اقتصادی تاثیر در کار قالی بافی نگذاشت چون قالیچه های آن بسیار ارزان تهیه می شد.
تعداد رنگهای انتخاب شده در قالیهای اصفهان بسیار محدود است. گره قالیهای اصفهان فارسی بوده و جفتی آن نیز کم نیست. رنگهای طبیعی بسیار کم مصرف می شود و بیشتر در قالیهای خوب از رنگهای شیمیایی دندانه ای استفاده می شود.
در روستاهای اطراف اصفهان نیز کم و بیش دارهای قالی وجود دارد. روی این دارها قالی و قالیچه ها طرح شاه عباسی و سایر طرحهای اصفهان بافته می شود. رنگهای بکاررفته در آنها عموماً نباتی بوده و بیشتر از روناس، قارا، اسپرک، گنده یا گندل، پوست گردو، پوست انار و چند گیاه دیگر استفاده به عمل می آید.
از توابع اصفهان که در هنر قالی بافی مشهور هستند از قالیچه های بختیاری و قالی های جوشقان بایستی نام برد. قالیچه های بختیاری را البته بیشتر در روستاهای شهرکرد و چهار محال می بافند. قالی و قالیچه های جوشقان از زمان صفویه مشهور عالم بوده است و سابقه قالی بافی جوشقان به پیش از زمان صفویان می رسد. ولی در روزگار شاه عباس این صنعت در آنجا توسعه بسیار یافت. در آن زمان کارگاههای متعدد شاهی در آنجا مشغول کار بوده اند. جوشقان در آن زمان از توابع کاشان بوده است. در موزه های اروپا و امریکا تعداد زیادی قالی وجود دارد که منصوب به این روستای کوچک بوده است. قالیهای جوشقان ریز بافت و دوپوده است.
نقش قالی جوشقان شکسته است و شاید از دویست و پنجاه سال پیش تابحال همچنین ثابت مانده است. رنگهای آن از بهترین رنگهای طبیعی انتخاب می شود و همچنین رنگها کاملاً زنده و شاداب است. نوع پشم قالی جوشقان بسیار خوب و خامه آن دستریس است و گره جفتی چندی است که در جوشقان رخنه کرده است. درمیمه واقع در سه فرسنگی جوشقان بر سر جاده اصفهان به تهران نیز قالیهایی با همان نقش شکسته جوشقانی اما ریز بافت و بهتر از کار خود جوشقان بافته می شود.
نایین در شمال یزد و کناره دشت کویر قرار دارد و پیش از این به بافتن عباهای بسیار لطیف شهرت داشت اما پس از آنکه در کشور ما مردم به لباس اروپایی درآمدند عبا منسوخ گشت. بافندگان نایین مانند شال بافان کرمان و مخمل و زیبا بافان کاشان به قالی بافی روی می آوردند. صنعت قالی بافی در نایین در آستانه جنگ دوم جهانی آغاز شد و چون بافندگان آنجا همواره با پشم نازکتر سروکار داشتند به بافتن قالیچه های بسیار ریز بافت پرداختند و از آنجا که میزان تولید کم و جنس بسیار خوب بود، بازار خوبی برای کالای خود یافتند. که در زمان جنگ باز بر رونق آن افزوده شد. بدین ترتیب قالی نایین که شاید بهترین قالی امروز ایران باشد پدید آمد. پشم نایین نازکتر و نرمتر از دیگر پشمهای ایران است. رنگها چندان دلاویز نیست و تنوع ندارد. شاید90 درصد قالیهای اصفهان دارای متنی است به رنگ کرم بایک ترنج سرمدادی یا آجری و حاشیه آجری تند، رنگهای فرعی نیز در مایه های تند و شماره آنها محدود است و شاید در سراسر صنعت قالی بافی اصفهان بیش از 15 رنگ بکار برده نشود. مسئول این امر البته رنگرزان اصفهان هستند. ولی همچنین خود صاحب کار که توجهی به مایه های رنگی که تحویل می گیرد ندارد نیز مقصر است.

قالی کاشان:

قالیهای تاریخی و گرانبهای کاشان مظهر زیبایی ذوق و هنر ایرانیان در جهان است. قالی ایران که عامل بزرگ شناسایی کشور کهنسال ما به جهانیان گشته و اکنون در زندگانی همه اقوام بشر از هر نژاد و ملت خودنمایی می کند، گذشته از تامین نیازمندیهای زندگی و تشکیل اندوخته پربهای هر خانه و خانواده ای، ارزنده ترین نماینده اندیشه های لطیف انسانی و زیباترین پدیده های دلپذیر بشمار می رود. اما قالی کاشان که شهرت آن دنیا را فرا گرفته و شامل گرانبها ترین آثار هنری و قطعه های ممتازی در نوع خود می باشد از نظر تاریخی دو عصر متفاوت و مختلفی را پیموده و یک تعطیل طولانی و فاصله زمانی قریب به دو قرن این دو مرحله را از یکدیگر جدا ساخته است.

هر چند اظهار نظر قطعی درباره همه قالی های بافت کاشان که اکنون در موزه ها و مجموعه های دنیا موجود است کار سهل و آسانی نیست اما از بررسیهای فنی کارشناسان و تحقیق و تطبیق کلی و قراین دیگر خصوصیاتی از قالی کاشان به دست آمده که برای شناختن و تشخیص آنها بسیار مؤثر است. از جمله تزئینات مربوط به نقش و تزئینات و ریزه کاریها و نقش و نگار مشترکی که با ظروف سفالی و کاشی سازی کاشان در آنها موجود است.همچنین بافت ریز و مخمل نما و ظرافت خاص آن نسبت به قالی های دیگری که باگره فارسی بافته شده است. پروفسور پوپ مختصات دیگری را هم برای نقشه قالیها ی کاشان شمرده است مانند: ترنجهای کنگره دار و برگهای ظریف، شاخه ها و برگهای دندانه دار و ... .

خاتم کاری

خاتم هنر آراستن سطح اشیاء با مثلثهای کوچکی است که طرحهای گوناگون آن همواره به صورت اشکال منظم هندسی بوده است. این شکلهای هندسی را با قرار دادن مثلثهایی کوچک در کنار هم نقشبندی می کنند. می توان گفت، کار خاتم نقشهای هندسی تشکیل شده از مثلثهای سه پهلو (متساوی الاضلاع) است که از عاج، استخوان، چوب و مفتول برنج ساخته شده و معمولاً به ضخامت 2 میلی متر در سطح خارجی یا سطح داخلی و خارجی اشیاء چوبی چسبانده می شود.
آثاری که از قدیم مانده نظیر درهای کاخها، رحلهای قرآن و صندوقهای مقابر خاتمکاری نشان می دهد که این هنر در زمان قدیم و به ویژه عهد صفویه رواج کامل داشته یکی ازمراکز اصلی آن هم اصفهان بوده است. اما همین معلوم می کند تا چند سالی این هنر در اصفهان رو به زوال گذاشته و تنها شیراز مرکز این صنعت شده است.
در ابتدا کار خاتم با استفاده از مثلثهای بسیار بزرگ که پهلوی هم قرار می دادند تهیه می شد ولی به تدریج با پیشرفت ذوق و تبحر هنرمندان ابعاد مثلثها ریزتر و کوچکتر شد. بهر حال هنر خاتم سازی از زمان پیدایش تا کنون تحولاتی را داشته است. صنعتگران خاتم ساز برای تهیه خاتم از مواد اولیه متنوعی استفاده می کنند که در کمتر صنعت دستی دیگری این چنین تنوعی به چشم می آید. این مواد عبارتند از: چوب فوفل، چوب گردو، چوب نارنج، چوب عناب، استخوان شتر، مفتول برنجی، لایه برنجی، سریشم گرم، سریشم سرد، فرمالین، فیبر و روغن جلا و تخته سه لایی. غیر از آن برای تکمیل ساخت از چفت و لولا و غیره نیز استفاده می کنند. از خاتم در تهیه محصولات مختلفی استفاده می شود که از آن جمله است: قاب عکس، جعبه سیگار، عصا، پیپ، جعبه لوازم آرایش، جا کلیدی، جاقلمی و جلد آلبوم.
در اصفهان علاوه بر اشیاء خاتم که به شیوه شیرازی می سازند قسمتی از مصنوعات خاتم را با نقره و مینا سازی توأم کرده اند که در شیراز وجود ندارد. مثلاً جعبه های خاتمی که رویه آن را نقاشی مینیاتور می کنند و روی آنرا روغن می زنند.

مینا کاری‌

 هنر درخشان آتش‌ و خاک است‌، با رنگهای پخته و درخشان که‌ سابقه آن به‌ 1500‌سال پیش از میلاد می‌رسد.‌ آقای علینقی وزیری در کتاب تاریخ‌ عمومی‌ هنرهای مصور قبل از تاریخ‌ تا اسلام می‌نویسد: ‌از جمله هنرهای دستی ایرانیان در گذشته های دور تزئین و کنده کاری‌ روی‌ فلزات است‌. ‌ظروف‌ فلزی بدست‌ آمده از فلزات گوناگون ساخته شده که‌ مهمترین‌ آنها عبارتست از: طلا،‌ نقره، مس‌، برنز، برنج‌، آهن‌، فولاد، سرب، آلومینیوم و کرم.‌ این‌ فلزات برای زینت آلات و ظروف‌ گوناگون بکار می‌رفته زیرا که‌ امکان ساختن ابزار لازم‌ در ‌یک ورق‌ فلز چندان مشکل و ناممکن نبوده‌ از جمله موارد فلز کاری‌ می‌توان از ترصیع یعنی به‌ ‌جا نشاندن قطعات کوچک‌ فلزهای مختلف روی‌ سط‌ح‌ فلزی از نوع جنس دیگر و ایجاد تناسب ‌‌میان قط‌عات با در نظ‌ر گرفتن رنگ‌ و اشکال هندسی‌ آنها و ایجاد شکل یا نقش وسیله آنها و ‌مینا کاری‌ نام برد. بررسی‌ هایی‌ که‌ در مورد مینا سازی‌ شده نشان می‌دهد میناهایی‌ که‌ بنام‌ بیزانس‌ مشهور است‌ از مینا سازی‌ ایرانی‌ اقتباس شده است‌.‌ قدیمی‌ترین‌ نمونه‌های مینا کاری‌ موجود موید این‌ ادعاست‌ که‌ مینا کاری‌ نیز مانند بسیاری‌ از‌ هنرهای دیگر برای اولین بار در ایران پیدا شده و از ایران به‌ سایر کشورها راه یافته است‌.‌ در دوران مغول سبک جدیدی در فلز سازی‌ و مینا کاری‌ ایران بوجود آمد. اشکال و تصاویری‌ که قیافه‌ و لباس اعضای دربار ایران را داشتند، جای اشکال و تصاویر عربی‌ دوره‌ قبل را‌ گرفتند و بویژه ترصیع فلز در عصر تیموری‌ به‌ منتهی درجه‌ شرقی‌ خود رسید. در زمان صفویه‌ زمینه‌ی هنر مینا کاری‌ و فلز کاری‌ تغییر یافت‌ ظروف‌ نقره در این‌ دوره‌‌ نقوش میناتور از قبیل مجالس‌ بزم در دربار و یا مجالس‌ شکار، یا اسب‌ سواری‌ مزین‌ گشت و ‌هنر مینا سازی‌ از نقشهای اسلیمی و گل‌ تغذیه‌ کرد و رنگ‌ قرمز مورد مصرف بیشتری‌ داشت‌ و شهر اصفهان یکی از مراکز عمده مینا کاری‌ بحساب می‌آمد که‌ هنوز هم‌ تنها مرکز ‌این‌ هنر محسوب می‌شود.

نحوه تولید‌
 هنر مینا کاری‌ را می‌توان یکی از اختراعات خلاقه‌ بشر دانست زیرا این‌ هنر شامل‌ فعل و ‌انفعالهای پیچیده‌ایست که‌ بهم ربط‌ داده‌ می‌شوند از یک‌ سو عوامل‌ ساده‌ای از قبیل ‌سیلیکوم و مینیوم و پتاسیم و از سوی دیگر سبک قیمتی که‌ ترکیب آنها مینا را بوجود‌ می‌آورد.‌ از این‌ رو این‌ یک‌ هنر آزمایشگاهی‌ است‌ و در حقیقت ماده‌‌ایست که‌ از ترکیب اکسیدهای ‌فلزات که‌ بر اثر حرارت‌ رنگهای مورد نظ‌ر را بدست‌ می‌دهد در اختلاط با تعدادی‌ نمک ثابت‌‌ بدست‌ می‌آید و رنگها با درجه‌ حرارت‌ و طول زمان حرارت‌ ارتباط زیاد پیدا می‌کنند.‌ بنابراین‌ برای دسترسی‌ به‌ این‌ پدیده هنری زیبا باید آتش‌ و حرارت‌ بدقت‌ مراقبت و مهار ‌شود. مینا که‌ طبعا شفاف است‌ شفافیت بیشتر خود را از اکسید قلع بدست‌ می‌آورد و‌ ترکیبات آن از زمانهای قدیم‌ تا به‌ امروز ثابت‌ و بدون‌ تغییر مانده است‌.‌ روی‌ اشیا طلایی‌ و نقره ای هم‌ میتوان مینا کاری‌ کرد ولی‌ اساسا مینا کاری‌ بر روی‌ مس‌ انجام ‌می‌شود. تا فراهم‌ آمدن مینا چند مرحله باید طی شود باین‌ ترتیب که‌ ابتدا آن چیزی را که‌‌ می‌خواهند مینا کاری‌ کنند به هر شکل و هر اندازه‌ باید به وسیله مسگر متخصص به‌ شکل لازم‌‌ در آید و پس‌ از آن که‌ ساخته شد استاد مینا کار به‌ آن لعاب سفید رنگ‌ می‌دهد. معمولا سه‌ ‌الی‌ چهار بار لعاب داده‌ می‌شود و در هر بار شیئی به‌ کوره‌ می‌رود و حدود 700 درجه‌ حرارت ‌‌می‌بیند تا رنگ‌ لعاب ثابت‌ شود بعد روی‌ آن به‌ رنگهای گوناگون نقاشی‌ می‌شود سپس شیئی ‌باز به‌ کوره‌ می‌رود و حدود 400 تا 500 درجه‌ حرارت‌ می‌بیند تا رنگها بصورت‌ مط‌لوب در آید.

منبت کاری:

واژه منبت به معنای کنده کاری خاص و همراه با خلل و فرج روی چوب است که سابقه ای دیرینه دارد، شاید بتوان آغاز تاریخ منبت کاری را از زمانی دانست که انسان نخستین بار، با ابزاری برنده چوبی را تراشیده است. در حال حاضر هم هنر منبت کاری همچنان رواج دارد و در گوشه و کنار ایران هنرمندان بسیاری بدان مشغولند اما متأسفانه رفته رفته استفاده از نقوش اصیل که شامل طرحهای اسلیمی و ختایی یا گل و بوته است رو به فراموشی می رود و طرحهای خارجی جای آنها را می گیرد. در نوعی از این هنر بجای آنکه زمینه چوب را کنده کاری کنند ونقش مورد نظر را برجسته سازند چوبهای مختلف را با رنگهای گوناگون طبیعی آن بریده پهلوی هم قرارمی دهند. این کار شباهت زیادی به هنر موزائیک دارد. در این گونه جدید از چوبهای شمشاد برای رنگ زرد و عناب برای رنگ قرمز استفاده می کنند. زمینه کار بیشتر از چوب گردو و یا ریشه درختان جنگلی است که خود دارای نقوش زیبایی هستند. مهمترین ماده ای که روی آن منبت کاری می کنند چوب است. این چوب باید محکم و بدون گره باشد. برای این منظور از چوبهای آبنوس، فوفل، بقم، شمشاد، و عناب و گردو، استفاده می کنند. البته آبنوس و بقم چون هم محکمتر و هم چربتر هستند دوام بیشتری دارند اما در ایران بخاطر فراوانی چوب گردو اکثراً از این چوب استفاده می شود.

منبت کاری چوب در شهرهای گلپایگان و اصفهان رونق و رواج درخور و شایان توجه ای دارد.

کاشی سازی:

کاشی سازی یکی از اصلی ترین صنایع دستی اصفهان است. در این فرآورده ها ویژگی طرحها و نقشهای قدیمی به خوبی حفظ شده است و حتی امروز هم خواستاران بسیاری دارد. از دیگر هنر هایی که با استفاده از کاشی در این استان انجام می گیرد کاشی معرق می باشدکه عبارت از بریدن و خرد کردن کاشی و در کنار هم قرار دادن آنهاست. از آنجاکه نقشهایی که روی کاشی ها پیاده می شود تا حدی پیچیده است کاشی سازها نمی توانند آنها را به صورت ذهنی ترسیم کنند، از این رو صنعتگران طرحهای مورد نظر را به طراحان سفارش می دهند. پس از اینکه طرح مورد نظر تهیه شد صنعتگران آنرا روی کاشی پیاده می کنند. برای این منظور طرح مورد نظر را روی کاشی ساده که قبلاً آماده شده قرار می دهند و سپس روی خطوط طرح، سوزن فرو می کنند و به این ترتیب خطوط نقشه در جای سوزن باقی می ماند که باریختن گرد زغال روی منفذهای ایجاد شده، شکل و طرح مورد نظر برروی کاشی انتقال داده می شود. پس از آن خطوط را بر حسب ذوق و سلیقه رنگ آمیزی کرده و جهت پخت به داخل کوره می گذارند. از این به بعد محصول آماده عرضه به بازار خواهد بود.

قلمزنی‌‌

قلمزنی‌ مس‌ و برنج‌‌

آنچه امروز بعنوان قلمزنی‌ شناخته میشود و مصنوعات فراوانی‌ اعم‌ از مس‌ و برنج‌ بوسیله آن‌تزئین میگردد در ایران دارای سابقه ای بسیار طولانی‌ است‌.

از آثار فلزی دوره‌ هخامنش نمونه‌های بسیاری‌ بدست‌ نیامده تا دور نمای رواج این‌ هنر در‌آن دوران را مشاهده کنیم ولی‌ مجموعه‌ ظرفها و بشقابهای نقره و طلای عصر ساسانی‌ که‌ ‌بدست‌ استادان ایرانی‌ قلم خورده‌ است‌ و سلاطین این‌ سلسله را در بزم یا رزم‌ و شکار ‌نشان میدهد و در موزه‌ ارمیتاژ شهر لنینگراد نگاهداری‌ میشود رواج صنعت قلمزنی‌ را در ‌آن عصر تایید میکند.

در دوران اسلامی‌ تاریخ‌ ایران صنعت قلمزنی‌ رواج فوق العاده‌ داشته است‌ و شاهد بر این‌‌مطلب مجموعه‌ ابریقهای برنزی و آثار زیبای فلزی از نوع بخوردان و ظرفهای آبخوری‌ است‌ که‌ ‌بشکل حیوانات و پرندگان ساخته شده و بیشتر آنها در خراسان و همدان و ری‌ و سمرقند ‌بدست‌ آمده است‌.

جالب‌ترین‌ هنر فلز کاری‌ دوره‌ سلجوقی‌ ترصیع مس‌ قرمز رنگ‌ و دادن‌ نقره بر روی‌ ظروف‌‌برنزی و بعدا روی‌ برنج‌ بوده‌ است‌. هنر طلا کوبی‌ و نقره کوبی‌ مفرغ در سده هشتم و نهم ‌هجری به‌ درجه‌ کمال رسید و در این‌ دوره‌ آثاری‌ مانند قدح و سینی و تنگ و هاون‌ و قلمدان ‌و منقل و آینه و جعبه جواهر و شمعدان ساخته شده است‌.

کارهای مفرغی‌ عصر صفویه‌ از بهترین‌ کارهای جهان بشمار میرود. فولاد در دست‌ هنرمندان‌عصر صفوی مانند قلم نقاش مط‌یع و انعطاف پذیر و لط‌یف شده بود. نقش بر فولاد آنچنان ‌زیباست‌ که‌ با قلم نیز بهتر از آن نمیتوان ایجاد کرد. نمونه‌های این‌ ظروف‌ در موزه‌ ایران ‌باستان تهران موجود است‌.

از پسندیده ترین‌ نگاره‌های قلمزنان به‌ روی‌ ظرفهای مسی و برنجی در دوره‌ قاجار نقشهای غیر‌اسلیمی گلهای در هم‌ پیچیدهای است‌ که‌ حیوانات و پرندگان بسیاری‌ را در بر میگیرد و ‌برخی‌ از آنها همچون میمون و فیل بومی‌ ایران نیستند تصاویر پرندگان و حیوانات وجه‌ ‌مشخص اینگونه‌ ظرفهاست‌.

بیشتر فرآورده‌های فلزی که‌ ظرف یک‌ قرن اخیر در ایران ساخته شده از مس‌ هستند که‌‌بسیاری‌ از این‌ فرآورده‌ها برای مصرف روزانه‌ ساخته شدهاند و بدون‌ تزئین هستند و عنصر ‌اصلی زیبایی‌ آنها همان شکل آنهاست‌ ولی‌ آلات مسی که‌ ارزش‌ نمایشی بیشتر داشتهاند ‌معمولا مورد توجه‌ صنعگران و هنرمندانی‌ چون قلمزنی‌ و کنده کار و گاه نیز بر جسته کار ‌قرار گرفتهاند.

اصفهان همیشه از مراکز مهم صنعت قلمزنی‌ ایران بوده‌ و هست و در حال حاضر بیشترین‌‌تعداد کارگاههای صنایع‌ دستی اصفهان را کارگاههای قلمزنی‌ مس‌ و برنج‌ تشکیل میدهند و ‌تعداد شاغلین این‌ رشته نسبت به‌ سایر رشتهها زیادتر است‌.

دامنه هنر فلز کاری‌ در ایران بسیار وسیع است‌ از جمله می‌توان از هنر مشبک کاری‌ نام برد‌که وسایلی از قبیل فانوس، آباژورهای پرنقش و نگار مسی و برنجی، بخوردان، گلدان و ‌پوشش‌ بط‌ری را شامل‌ میشود.

مواد اولیه مورد مصرف سازندگان فرآورده‌های مس‌ و برنج‌ شامل‌: مس‌، برنج‌ و آلیاژ هایی‌‌از این‌ دو است‌.

ابزار کار صنعتگران این‌ رشته از دو دسته تشکیل میگردد یک‌ دسته ابزاری‌ که‌ در مرحله‌ساخت‌ محصولات مورد مصرف قرار میگیرد مانند دستگاه خم‌ کاری‌، موتور فرچه‌، کوره‌ برقی‌، ‌سندان، چکش، دسته دیگر ابزاری‌ که‌ در مرحله قلمزنی‌ مورد احتیاج است‌ مانند دستگاه قیر ‌آب کنی، پرگار انواع قلم آهنی، چکش و غیره.

قلم کار

هنر قلم کار سازی در واقع نوعی کار چاپ طرحاندازی بر روی پارچه های پنبه ای مثل کرباس می باشد که این هنر از جمله هنر های بومی و اصیل اصفهان است.در زمان صفویه این هنر گسترش بیشتری پیدا کرد و بالا بودن حجم تقاضا برای این گونه پارچه های نقش دار و محدود بودن مقدار تولید و عرضه ی این محصول،صنعتگران را به چاره اندیشی وپیدا کردن راه حل جهت عرضه بیشتر با همان کیفیت هنری وا داشت.در این مورد تها راه چاره را ایجاد نقوش مورد نظر را روی قالب و انتقال طرح قالب های مذکور به وسیله ی رنگ روی پارچه دانستند.

در این روش با استفاده از قالب های که هر یک نقش و نگار زیبا و دلنشینی دارند و هر قالب برای یک رنگ به کار می رود.قالب اصلی یعنی رنگ سیاه می باشد که خطوط و قلم گیری اطراف طرح را منتقل می کند.

پس از انتقال کامل طرح بر روی پارچه آن را بخار پز کرده تا رنگ ها ثابت شوندو سپس پارچه را در آب روان می شویند.ممکن است قبل از چاپ،پارچه مورد نظر را مازو کاری کنند که در این صورت رنگ زمینه کار کرم رنگ می شود.

بیشتر لباس های مردانه و زنانه در دوران صفویه از پارچه های قلم کار تهیه می شد.

نقش های قلم کار در ابتدا شامل گل و بوته و اسلیمی بود اما بعدها در دوران قاجار با تحول در نقاشی آن دوران عده ای بر آن شدند تا نقاشی های عامیانه و مردمی را وارد قلم کار کنند و به این صورت قلم کار نقاشی ابداع گردید.

علاوه بر قلم کار نقاشی انواع سفره،رومیزی،جانماز،کیف و...نیز از پارچه های قلم کار اصفهان تهیه و ارائه می گردد

تصاویری از مینا کاری

تصاویری از خاتم کاری

تصاویری از قلم زنی