تبیان، دستیار زندگی

«مار سرخ» گرگان، كهن‌تر از دیوار چین

باستان‌شناسان كشورمان در جدیدترین كاوش‌های خود موفق به كشف راز جدیدی از دیوار باستانی گرگان شدند كه نشان می‌دهد قدمت این دیوار از دیوار چین نیز بیشتر است. دیوار گرگان، یكی از طولانی‌ترین دیوارهای جهان است كه به آن لقب «مار سرخ» را نیز داده‌اند.

بنا بر مطالعات هیات‌های باستان‌شناسی، قدمت این دیوار به دوران ساسانی می‌رسد. این دیوار از آن رو به «مار سرخ» معروف شده كه در ساخت هسته مركزی و قسمت‌های میانی آن آجرهای سرخ‌رنگ به كار رفته است.
به گزارش روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، مطالعات روی دیوار گرگان توسط هیاتی مركب از باستان‌شناسان ایرانی و باستان‌شناسان دانشگاه‌های ادینبورگ و دورهام صورت گرفته است. باستان‌شناسان توانسته‌اند این نكته را به اثبات برسانند كه توان مهندسی ایرانیان برابر یا حتی بیشتر از توان مهندسی امپراتوری روم در ساختن سازه‌های دفاعی بوده است.

در طول خط سیر دیوار از ارتفاعات شرقی تا گومیشان و كرانه ساحلی بیش از 30 دژ دفاعی وجود دارد كه محل استقرار سربازان بوده است. ابعاد دژها از 120 در 120 متر تا 240 در 300 متر متغیرند. جوی یا كانال انتقال آبی به عمق 5 متر كه در سراسر دیوار امتداد داشته، آب را به نقاط مختلف آن می‌رسانده است. سال 1316، اریك اشمیت، خلبانی آمریكایی كه با هواپیمای خود از نقاط باستانی ایران عكاسی می‌كرد، در منطقه گرگان متوجه وجود دیوار قرمزرنگی شد كه از سمت دریا به طرف كوه‌های پیش‌كمر می‌رود.

عكسبرداری‌های او اسناد مهمی را برای باستان‌شناسان بعدی برجای گذاشت. سال 1350، محمدیوسف كیانی باستان‌شناس ایرانی با انجام مطالعاتی طول دیوار را در حدود 175 كیلومتر برآورد كرد. پیش از آغاز تحقیقات علمی، برخی ساخت این دیوار را به اسكندر مقدونی نسبت می‌دادند و برخی دیگر آن را متعلق به زمان كوروش هخامنشی یا دوران اشكانی می‌دانستند.

از این دیوار در برخی متون به عنوان سد سكندر و سد نوشیروان نیز نام برده شده است. باستان‌شناسان می‌گویند در ساخت این دیوار عظیم ده‌ها میلیون قالب آجر به كار رفته است. آنها شواهدی از تعداد زیادی كوره و كارگاه ساخت آجر در طول دیوار و در فواصل نزدیك به آن یافته‌اند كه نشان‌دهنده یك پروژه صنعتی بسیار بزرگ برای احداث این دیوار است.

طبق برآوردها، 30 هزار سرباز می‌توانستند در طول دیوار مستقر شوند. باستان‌شناسان با نمونه‌برداری و آزمایش خاكسترها و زغال‌های برجای مانده در كوره‌های آجرپزی، نشان دادند كه قدمت دیوار به قرن‌های پنج و ششم میلادی می‌رسد.

با تخمین قدمت دیوار، اكنون راحت‌تر می‌شود به دلیل اصلی ساخته شدن آن پی برد: پادشاهان ساسانی كه با امپراتوری روم شرقی جنگ‌های مداومی داشتند از سوی شمال نیز با تهدید قوم هون (Hun) و سایر اقوام شمالی روبه‌رو بودند. بنابراین دیوار می‌توانست محل رخنه این اقوام را به داخل ایران در فواصل كوهستان‌های قفقاز و خط ساحلی دریای مازندران ببندد.    

منبع جام جم

معماری ایرانی هم قدمت زیادی داره و هم در همان زمان های گذشته به استحکام و زیبایی بنا خیلی توجه می شده است. مثلا

یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان که هنوز هم مسکونی هست شوش دانیاله که واقعا دیدنیه تمامی بناهای این شهر از آجر پخته و خشت خام ساخته شده ملاتی که در این سازه ها بکار رفته گل،قیر معدنی و گچ بوده از سنگ نیز برای انتصال درها به دیوارها پاشنه درها و جا کلونی برای قفل کردن درها و گاه برای فرسایش آبی به عنوان روکار آجرها استفاده شد.از ساروج نیز که ترکیبی از آهک زنده ،خاکستر چوب و موی حیوانات است گاه برای پوشش ضد رطوبت اتاقها استفاده شد. از فلزات نیز برای کلون و جا کلونی درها استفاده می شد.