تبیان، دستیار زندگی

باغ ایرانی؛ میراث ماندگار معماریباغ ایرانی به عنوان یك ساختار كامل، بیانگر ارتباط نزدیك فرهنگ و طبیعت با یكدیگر و همسو شدن این دو عنصر با هم است. خالق باغ می‌كوشید تا با تكیه بر دانش تجربی خود، فضایی را به وجود آورد كه به دوام و پویایی بستر طبیعی بینجامد. بعضی پیشینه شكل‌گیری باغ ایرانی را به دوره هخامنشی برمی‌گردانند و... در این گفتار به واژه باغ ایرانی، پیشینه و عناصر شكل‌دهنده آن اشاره شده است.قدیمی‌ترین شواهد باستان‌شناسی به‌دست آمده از الگویی كه امروزه از آن به عنوان باغ ایرانی یاد می‌شود، آثار بر جای مانده از باغ شاهی پاسارگاد است. این مجموعه باغ توسط كوروش كبیر (599 تا 530 ق‌م)، در نیمه دوم قرن ششم قبل از میلاد در پایتخت وی در پاسارگاد، واقع در دشت مرغاب در حدود 125 كیلومتری شمال شیراز احداث و چارچوب طرح اصلی محوطه شاهی را شكل داده است. پس از كوروش، شاهنشاهانی چون كمبوجیه، در تخت گوهر، داریوش اول، در تخت جمشید و اردشیر اول، در شوش (كاخ شائور) به ساخت باغ‌هایی با الگوی مذكور مبادرت ورزیدند و این امر در سده‌های پس از آن نیز ادامه یافت؛ چنانچه در اواخر دوران ساسانی نیز شاهد آن هستیم كه خسرو پرویز، در قصر شیرین باغ‌های وسیعی را با طرح هندسی در اطراف كاخ‌های خود، بنیاد نهاد. باغ ایرانی را می‌توان با درك عناصر شاخص تشكیل‌دهنده آن، شامل: پوشش گیاهی، آب و ساختارهای معماری بازشناخت. مهم‌ترین عنصر معماری كه همواره در باغ‌های ایرانی وجود داشته است، كوشك است. كوشك تنها یك ساختمان تفریحی بوده و گاهی محل سكونت صاحبان باغ نیز بوده است. ابعاد اضلاع كوشك معمولا بین 12 تا 20 متر بوده كه در مورد كوشك‌های مدور، هشت‌گوش یا مربع به 25متر هم می‌رسیده است. در باغ‌های سكونتی علاوه بر كوشك، ساختمان اندرونی نیز ساخته می‌شد كه اغلب پشت كوشك قرار می‌گرفت همچنین یك ساختمان هم به دیوان‌خانه اختصاص داشته كه معمولا نزدیك ورودی ساخته می‌شد تا به این ترتیب، نیازی به تردد مراجعین در سایر فضاهای باغ نباشد. در ورودی اصلی باغ‌ها نیز اغلب عمارت سردر ساخته می‌شد. معمولا در باغ‌هایی كه صاحبان آنها از نفوذ اجتماعی بیشتری برخوردار بودند، این بنا به صورت یك عمارت بیرونی برای پذیرایی میهمانان درمی‌آمد كه از تزییناتی قابل توجه برخوردار بود. بجز ساختارهای معماری مذكور، در باغ‌ها فضاهای خدماتی نیز وجود داشتند كه بیشتر در امتداد حصار باغ و نزدیك به ورودی‌های فرعی ساخته می‌شدند و بنای آنها اغلب بیرون از حصار قرار می‌گرفت؛ به نحوی كه بدنه داخلی حصار، به صورت یك مستطیل كامل باقی می‌ماند. این فضاهای خدماتی، ساختمان‌هایی چون محل سكونت خدمه، آب‌انبار و حمام را در بر می‌گرفتند كه البته به فراخور وسعت و اهمیت باغ متغیر بودند.عنصر دیگر در ساختارهای معماری باغ ایرانی، حصار بوده است كه بیشتر با چینه‌های گلی ساخته می‌شد. (منبع جام جم )

ممنون دوست عزیز
خوب بود