بسم الله الرّحمن الرّحیم
************************************
حیا بر هفت وجه است
حیاء جنایت
مانند حیاء آدم(علیه السّلام)که در زَلَّت افتاد و تاج از وی ربودند و چون مُتواریان از این گوشه به آن گوشه می شد و خطاب آمد که:
ای آدم!آیا از ما فرار می کنی؟!
گفت:نه خدایا! از تو شرم دارم.
حیاء تقصیر
چون حیاء فرشتگان که گفتند:
خدایا! ما حقّ عبادت تو را بجای نیاوردیم و مقصّریم و شرم داریم.
حیاء إجلال
که إسرافیل از عظمت خداوند با لها به هم زد و شرم داشت.
حیاء کرَم
چون حیاء پیغمبر(صلّی الله علیه وآله)که وقتی صحابه بر او وارد می شدند نمی خواست بگوید بیرون روید.
و خداوند وحی فرستاد که اصحاب وقتی غذا در خانه ی تو خوردند از آنجا بیرون روند.
حیاء حشمت
چون حیاء علی(علیه السّلام)وقتی که با حضور علی(علیه السّلام)و فاطمه(سلام الله علیها)،یک نفر صحابی پرسشی مربوط به زناشویی از پیغمبر(صلّی الله علیه وآله)کرد.
حیاء إستحقار
چون حیاء موسی(علیه السّلام)که گفت:
خدایا!من در امر دنیا پرسشی از تو دارم ولی از ذکر آن شرم دارم.
حیاء حقّ تعالی
چنانکه در خبر آمده که:
خداوند از بنده ای که دست به سوی او دراز کرده،حیا می کند.
************************************
منبع:
تفسیر کشف الأسرار و عُدّة الأبرار/رشید الدّین میبدی
ج 1