شب کوری عبارت است از دید مشکل در هنگام تاریکی و شب.
شب کوری یک اختلال بینایی است، به طوری که دید در تاریکی یا شب، به صورت غیرعادی مختل می شود.
تنها دید ضعیف در شب مشکل افراد مبتلا به شب کوری نیست، بلکه هنگامی که از یک محیط روشن به یک محیط کم نورتر می روند، برای تطابق دید، نیاز به زمان طولانی تری نسبت به افراد معمولی دارند.
تباین و تقابل (کنتراست) دید نیز ممکن است به میزان بسیار زیادی کاهش یابد.
علل ایجاد شب کوری
این مساله به دلیل کمبود "رنگدانه ارغوانی" یا "رودوپسین(rhobopsin)" سلول های استوانه ای حساس به نور شبکیه، واقع در پشت چشم رخ می دهد.
به طور معمول، شب کوری بیشتر به علت یک بیماری چشمی به نام "التهاب رنگدانه ای شبکیه چشم" (pigmentosa retinitis) که یک بیماری ارثی است، اتفاق می افتد.
علاوه بر این، رنگدانه ارغوانی چشم ممکن است به دلیل کاهش میزان ویتامین A در برنامه غذایی فرد، کاهش یابد.
قرار گرفتن در معرض نور شدید نیز ممکن است موجب تخلیه ناگهانی ذخیره رنگدانه ارغوانی شود.
شب کوری ممکن است در اثر بیماریهای چشمی مانند "التهابات شبکیه و مشیمیه" و "آب سیاه(گلوکوم)" نیز به وجود آید.
گزروفتالمی
گزروفتالمی (Xerophthalmia) فرم پیشرفته کمبود ویتامین A در چشمها است که بافت ملتحمه چشم، خشک و غیر شفاف می شود.
در این بیماری چشمها بیش از اندازه به نور حساس می شوند. علاوه بر این، تولید اشک به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد و موجب می شود که چشمها رطوبت و لغزندگی طبیعی خود را از دست بدهند. این امر منجر به ایجاد زخم و عفونت در چشمها می شود.
درمان شب کوری
شب کوری ناشی از کمبود ویتامین A می تواند به وسیله دوز درمانی ویتامین A بهبود یابد. در مقابل برخی از آسیبهای شبکیه چشم مثل التهاب رنگدانه ای شبکیه، معمولا برگشت ناپذیرند.
اثرات مفید ویتامین A
ویتامین A موجب حفظ و نگهداری پوست و غشای مخاطی می شود. در رشد و نمو نیز موثر است. برای داشتن استخوانهای محکم، پوست، مو، دندان و لثه سالم به ویتامین A نیاز است. این ویتامین موجب مقاومت بدن در برابر عفونتهای تنفسی و کوتاهی دوره بیماری می شود. ویتامین A برای درمان شب کوری و خیلی از اختلالات چشمی سودمند می باشد.
شب کوری یک علامت زودهنگام کمبود ویتامین A است.
منابع غنی از ویتامین A عبارتند از: کره، جگر، شیر، زرده تخم مرغ، ماهی، هویج، کدو حلوایی، طالبی، زرد آلو، کلم بروکلی، گریپ فروت، اسفناج و سایر سبزیجات سبز تیره و برگی شکل.
عوارض مصرف بیش از حد ویتامینA
این ویتامین از معدود ویتامینهایی است که زیادی و افراط در مصرف آن، عوارض خیلی شدیدی را به همراه خواهد داشت.
علائم مسمومیت با این ویتامین ممکن است با مصرف 100/000 واحد بین المللی در روز اتفاق بیفتد. مسمومیت ویتامینی یاهایپرویتامینوزA (دریافت دوز بالا) منجر به کاهش اشتها، پوست خشک، سردردهای شدید، پوسته پوسته شدن پوست و بزرگی کبد می شود. ولی با کاهش میزان مصرف این ویتامین، بهبودی نسبتا سریعی حاصل می شود.
