اشكانیان اما، نیروی زمینی را به دو گروه سواران
و پیادگان تقسیم كردند و اهمیت بیشتری برای رسته سواران قائل بودند. در
دوره ساسانیان هم پادگان‌های همیشگی ایجاد شد و هزینه سپاهیان و مزد
سربازان از سوی دولت پرداخت گردید.
پس از آمدن مسلمانان به ایران و فروپاشی حكومت
ساسانیان، امیران عرب، نیروهایی نیز از ایرانیان در زیر فرمان خود داشتند
كه در میدان‌های جنگ پیكار می‌كردند و پس از مدتی همین نیروها علم استقلال
برافراشتند و در گوشه و كنار ایران حكومت‌هایی تشكیل دادند كه دارای ارتش
مخصوص خود بود و در این ارتش‌ها، همان شیوه‌های جنگ نیاكان خود را به كار
می‌بردند. صفاریان، دیلمیان سامانیان و سایر حكومت‌های متقارن از جمله این
حكومت‌ها بودند. با روی كار آمدن صفویان، ارتش دارای سازمانی متشكل و
هماهنگ‌تر شد و نیروی زمینی ارتش به چهار دسته:1-سواران 2-پیادگان
3-توپچیلر(توپخانه)4-نسقچیلر(راهدار و راهبان
سپاهیان) تقسیم گشت.
وضعیت نیروی زمینی در دوره افشاریه هم تقریباً
شبیه زمان صفویه بود، اما با كشته شدن نادرشاه، آرامش و مركزیتی كه او پدید
آورده بود، به یكباره از میان رفت و آشفتگی و بی سرو سامانی در ارتش تا
نخستین دهه سیزدهم هجری و آغاز فرمانروایی آقا محمد خان قاجار ادامه یافت.
در دوره قاجاریه با همت و تلاش میرزا تقی خان
امیر كبیر كه به حق مقام شامخی در تاریخ ارتش ایران دارد و سپس عباس میرزا،
سازمان ارتش ایران مجدداً به صورت منسجم و هماهنگی در آمد و ارتش ایران به
ده تومان تقسیم شد كه هر تومان متشكل از چهار تا یازده فوج و فرمانده هر
فوج یك سرتیپ بود.
به طور كلی نیروی زمینی ارتش این دوره را
بخش‌های زیر تشكیل می‌دادند:1-قشون جنوب ایران 2-دیویزیون قزاق 3-بریگاد
مركزی 4-نظام ایالات و ولایات 5-قوای داوطلب شرقی 6-ژاندارمری 7-امنیه و
قوای مشابه 8-پلیس منظم 9-پلیس ایالات و ولایات.
در دوره حكومت رضاخان پهلوی توجه زیادی به امر
نظام و اصلاحات وسیع در ارتش می‌شد. در ضمن این اصلاحات، ایران به پنج حوزه
نظامی بزرگ تقسیم شد كه باید آن را مبدأ تشكیل نیروی زمینی ارتش به صورت
اصولی و تقریباً به شكل امروزی آن دانست. این پنج حوزه شامل لشگر مركز،
لشگر شمال غرب، لشگر شرق یا خراسان، لشگر جنوب و لشگر غرب می‌شد. سپس طی
سال‌های 1314 تا 1320، تحولات اساسی دیگری در سازمان نیروی زمینی ارتش به
وجود آمد و این سازمان شامل پنج لشگر، 4 تیپ مستقل، 2 واحد توپخانه 105
بلند و ضد هوایی شد.
در سال 1314 شمسی، درجات نظامی نیز تعیین و اعلام
گردید.
در این زمان، مدارس مختلف نظامی مانند مدرسه
دیویزیون(برای دیویزیون قزاق)، مدرسه نظام مشیر‌الدوله(برای بریگاد مركزی)،
مدارس افسیه و سوزافسیه(برای ژاندارمری و كلاسهای بیطاری) كه قبلاً در
زمان قاجاریه تشكیل شده بودند، درهم آمیخته شدند و برای اولین بار مؤسسه‌ای
به نام مدارس نظام كل قشون ایجاد گردید، در ادامه، این مدارس به سه مدرسه
جداگانه: 1-مدرسه ابتدایی نظام 2-مدرسه متوسطه نظام 3-مدرسه عالی نظام
تبدیل شدند، كه نام این سه مدرسه نیز در سال 1314 به ترتیب به دبستان نظام،
دبیرستان نظام و دانشكده افسری تغییر یافت.
