در قرآن کریم می توان چند اصل را بعنوان عنصر افزایش پیشرفت و ترقی هم در زندگی دنیوی و همچنین حیات آخروی نام برد.
توکل ،صبر ،شکر، تفکر
سعی داریم با توجه به آیات قرآن به این عناصر بپردازی
بسم الله الرحمن الحیم
در قرآن کریم می توان چند اصل را بعنوان عنصر افزایش پیشرفت و ترقی هم در زندگی دنیوی و همچنین حیات آخروی نام برد.
توکل ،صبر ،شکر، تفکر
سعی داریم با توجه به آیات قرآن به این عناصر بپردازیم
توکل
توکل به معنای واگذاری کارها به دیگری هست.در حقیقت کسیکه کاری را باید انجام بدهد اما قادر به انجام دادن آن به خوبی نیست کارهای خود را به دیگری واگذار می نماید.در این نظام خلقت هیچ انسانی قادر نیست موفقیتهای خودش را مستقیما بدست آورد.بلکه در مواقعی چند لازم است تا دیگری را در کار خود سهیم نماید.با این بیان انسان باید بخشی از کارهای را که مطابق با قدرت او نیست به خداوند واگذار نماید.پی حقیقتا توکل به خدا این نیست که انسان کاملا گردن خود را از وضایف مبری کند.بلکه آن چیزهای که مربوط به خداوند می باشد را به عهد خداوند انسان واگذار کند و آن مورادی که مربوط به خود انسان می شود را انسان باید مستقیما به انجام برساند.
خداوند در باره توکل در قرآن می فرماید:
وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ وَمَن یَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا
و او را از جایى كه گمان ندارد روزى مىدهد؛ و هر كس بر خدا توكّل كند، كفایت امرش را مىكند؛ خداوند فرمان خود را به انجام مىرساند؛ و خدا براى هر چیزى اندازهاى قرار داده است!65/3
این آیه شریفه به خوبی بیانگر این مطلب هست که توکل نقش بسزایی در پیشرفت و ترقی دارد.و ظهور این آیه در پیشرفت مادی کاملا مشهود است.
تفکر
در خیلی از آیات خداوند امر به تفکر می کند برای عبرت و هدایت و حکمت آموزی
مانند
أَوَلَمْ یَنظُرُواْ فِی مَلَكُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللّهُ مِن شَیْءٍ وَأَنْ عَسَى أَن یَكُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ فَبِأَیِّ حَدِیثٍ بَعْدَهُ یُؤْمِنُونَ
آیا در حكومت و نظام آسمانها و زمین، و آنچه خدا آفریده است، (از روى دقت و عبرت) نظر نیفكندند؟! (و آیا در این نیز اندیشه نكردند كه) شاید پایان زندگى آنها نزدیك شده باشد؟! (اگر به این كتاب آسمانى روشن ایمان نیاورند،) بعد از آن به كدام سخن ایمان خواهند آورد؟! س7 آیه185
إِنَّ شَرَّ الدَّوَابَّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِینَ لاَ یَعْقِلُونَ
بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد كر و لالى هستند كه اندیشه نمىكنند. س8 آیه22
وَلَوْ شَاء رَبُّكَ لآمَنَ مَن فِی الأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِیعًا أَفَأَنتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَكُونُواْ مُؤْمِنِینَ
و اگر پروردگار تو مىخواست، تمام كسانى كه روى زمین هستند، همگى به (اجبار) ایمان مىآوردند؛ آیا تو مىخواهى مردم را مجبور سازى كه ایمان بیاورند؟! (ایمان اجبارى چه سودى دارد؟!) س 10 آیه 99
حداقل چیزی که ما از این آیات برداشت کنیم اینست که تفکر باعث روشن شدن خیلی از مجهولات و همچنین باعث یافتن مسیر مناسب برای رشد و ترقی هست.
صبر
در بسیاری از آیات امر به صبر شده و به گونه ای بیانگر این نکته هست که رحمت خداوند به صابران نازل می شود .از این رو صبر عامل موثری برای پیشرفت خواهد بود:
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ
قطعاً همه شما را با چیزى از ترس، گرسنگى، و كاهش در مالها و جانها و میوهها، آزمایش مىكنیم؛ و بشارت ده به استقامتكنندگان! س 2 آیه 155
وَاصْبِرْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ
و شكیبایى كن، كه خداوند پاداش نیكوكاران را ضایع نخواهد كرد! س 11 آیه115
شکر
در قرآن آیاتی هست که بیانگر این نکته هست که شکر خداوند باعث ازدیاد نعمت می شود بنابر این شکر خداوند یک خاصیت ذاتی در پی دارد و آن هم ازدیاد نعمت هست.اگر بنا باشد که ما با نعمت خداوند رشد داشته باشیم ،شکر باعث زیاد شدن نعمت می شود که رشد و ترقی را متعاقب خواهد بود.خداوند در این باره می فرماید:
مَّا یَفْعَلُ اللّهُ بِعَذَابِكُمْ إِن شَكَرْتُمْ وَآمَنتُمْ وَكَانَ اللّهُ شَاكِرًا عَلِیمًا
خدا چه نیازى به مجازات شما دارد اگر شكرگزارى كنید و ایمان آورید؟ خدا شكرگزار و آگاه است. (اعمال و نیّات شما را مىداند، و به اعمال نیك، پاداش نیك مى دهد.) 147/4
وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِیدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ
و (همچنین به خاطر بیاورید) هنگامى را كه پروردگارتان اعلام داشت: «اگر شكرگزارى كنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود؛ و اگر ناسپاسى كنید، مجازاتم شدید است!» 7/14
