هشدارها برای شیوع موج سوم ایدز در حالی از دو سال پیش شروع شده است كه ابتلای جنسی به HIV/ایدز كمكم ابعاد دیگر خودش را نشان میدهد. گفته شده است كه قربانیان جنسی ایدز، گروه خاص و معدودی نخواهند بود. ویروس نقص ایمنی اگر از شیوه شیوع جنسی را پیش بگیرد، قطعا عمومیت جامعه را تهدید میكند.
لزوم فرهنگ سازی در جامعه
در یك ماه گذشته بحث ازدواج موقت ورد زبان بسیاری از مسئولان و كارشناسان شده است. اما درحالی كه برخی از مسئولان انتظامی و قضایی صورتهای مختلف ازدواج موقت را پیشنهاد میدهند كارشناس اداره ایدز و بیماریهای آمیزشی وزارت بهداشت میگوید كه ازدواج موقت باعث افزایش ایدز و بیماریهای آمیزشی میشود.
كیانوش كمالی به ایلنا میگوید: «فكر میكنم ازدواج موقت مانند شمشیر دو لبه عمل میكند. واقعیت این است كه هر چقدر تعداد شركای جنسی بیشتر باشد احتمال انتقال بیماریهای آمیزشی و ایدز بیشتر میشود.» نكتهای كه كمالی به آن اشاره میكند، اولین اصل در پیشگیری از ایدز است؛ خویشتنداری.
او در این باره میگوید: «اصل در پیشگیری از ایدز و بیماریهای آمیزشی، وفاداری به یك همسر است اما شاید ازدواج موقت احتمال مخفیكاری را كمتر كرده و زمینه را برای آموزش رفتارهای جنسی سالم و ارائه وسایل پیشگیری به این افراد فراهم كند. چنانچه بستر آموزش و ترویج رفتار جنسی سالم در ازدواج موقت فراهم نشود امكان انتقال بیماریهای آمیزشی و ایدز گسترش مییابد. اگر ازدواج موقت را بپذیریم و یك همسری را رد كنیم باید روشهای جلوگیری از انتقال بیماریهای آمیزشی را آموزش داده و استفاده صحیح از وسایل بهداشتی را آموزش دهیم تا ازدواج موقت تبدیل به یك معضل نشود.»
رفتارهای جنسی پرخطر
پیش از این مینو محرز، رئیس مركز تحقیقات ایدز در ایران از عدم آموزش راههای پیشگیری از ایدز انتقاد كرده بود. او درباره آموزش پیشگیری از ایدز میگفت: «با توجه به اینكه آموزش تنها راه پیشگیری از افزایش بیماری ایدز است، متاسفانه در كشور به این مساله كمترین اهمیت داده میشود. مهمترین موضوع در آموزش رفتارهای پرخطر، آموزش رفتارهای جنسی سالم است. داشتن رفتارهای پرخطر، احتمال آلودگی به ویروس HIV و سایر عفونتهای آمیزشی را بیشتر میكند.
رفتارهای جنسی پرخطر شامل داشتن شركای جنسی متعدد، تماسهای جنسی نامعمول، متوسل شدن به خشونت در زمان تماس جنسی، مصرف مواد مخدر یا روانگردان قبل از ارتباط، روابط محافظت نشده (استفاده نكردن از كاندوم) و غیره است و برای پیشگیری از HIV و ایدز در جامعه باید رفتارهای جنسی سالم را به افراد بهویژه نوجوانان و جوانان آموزش داد.»
رئیس مركز تحقیقات ایدز در ایران به شیوع جنسی ایدز اشاره میكند و میگوید: «بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، انتقال ایدز از طریق اعتیاد تزریقی تاحدی در كشور كنترل شده، انتقال از مادر به جنین نیز هنوز در جامعه ما نمود پیدا نكرده و انتقال از طریق فرآوردههای خونی نیز تقریبا به صفر رسیده اما انتقال از طریق روابط جنسی به سرعت در حال افزایش است.»
كاهش معتادان تزریقی مبتلا به ایدز
ایران یكی از موفقترین طرحهای پیشگیری از ایدز را در سه، چهار سال گذشته اجرا كرده است؛ توزیع رایگان سوزن میان معتادان تزریقی. همین طرح باعث كاهش رشد ابتلا به ایدز میان این گروه پرخطر شده است.
به گفته پرویز افشار، مشاور وزیر رفاه و عضو اتاق فكر مدیریت ستاد مبارزه با موادمخدر، میزان ابتلا به ایدز در بین معتادان تزریقی در سالهای 82 ـ 81، 23 تا 24 درصد بود كه این میزان هم اكنون بر اساس آمارهای موجود با كاهش 50 درصدی به حدود 12 درصد رسیده است: «روند درمانی معتادان بهویژه درمان و كاهش آسیب معتادان تزریقی كشور، سیر صعودی قابل توجهی داشته و میتوان اعلام كرد كه میزان شیوع بیماریهای عفونی بهویژه ایدز بین این گروه از معتادان كه بیماران پرخطر محسوب میشوند، تاحدی كنترل شده است.»
تجربه دیگر كشورها
اما نگرانی از شروع موج سوم ایدز، از همین گروه معتادان تزریقی ناشی میشود. در هشدارهایی كه برای شیوع جنسی ایدز وجود دارد، به روابط جنسی محافظت نشده این گروه تاكید میشود. كارشناس اداره ایدز و بیماریهای آمیزشی وزارت بهداشت در اینباره میگوید: «اینكه وزارت بهداشت خبر از شروع موج سوم همهگیری ایدز از طریق جنسی میدهد، براساس تجربه سایر كشورها و نیز انجام مطالعات رفتاری است.
هنگامی كه میبینیم 70 درصد مصرفكنندگان تزریقی مواد از نظر جنسی فعال بوده در حالیكه اغلب آنها روشهای جلوگیری از انتقال بیماریهای آمیزشی را نمیشناسند یا آن را بهكار نمیبرند، زنگ خطر موج سوم همهگیری از طریق ارتباط جنسی به صدا در میآید.»
آنچه كه به عنوان بمب ساعتی از آن نام برده میشد، مدتهاست كه توانسته نظر كارشناسان و مسئولان را از یك سو و گروههای پر خطر را از سوی دیگر به خود جلب كن