تبیان، دستیار زندگی

مقدمه

از ابتداى پـیـروزى انـقـلاب اسـلامى ، هسته ها و گروه هاى امنیتى ـ نظامى حافظ انقلاب تـشـكـیـل و زمینه مناسـب بـراى مـوجـودیـت سـپـاه فـراهـم گـردیـد. سـپـاه هـنـگـامـى شـكل گرفت كه انقلاب اسلامى با انواع توطئه ها و شرارت هاى داخلى گروهك هایى رو به رو بود كه از طرف ابرقدرت هاى شرق و غرب هدایت مى شدند. از همین رو مقابله با این خطرات بر عهده سپاه گذاشته شد.
بـا نـصـرت خـداونـد، حـمایت ها و رهبرى امام خمینى (ره )، روحیه انقلابى و شهادت طلبى پـاسداران و برخوردار شدن سپاه از حمایت ملت و جذب عناصر انقلابى و با ایمان ، به سرعت سپاه آماده مقابله با حوادث و بحران هایى شد كه در مسیر انقلاب به وجود آمد. سپاه در حـوادثـى مـثـل بـحـران كـردسـتـان ، ترورهاى كور خیابانى منافقین ، درگیرى تركمن صـحـرا، كـشـف كـودتـاى نـوژه و... كه با تحریك دشمنان داخلى و خارجى دامن زده مى شد فـعـالانه حضور یافت و با تقدیم شهدا و جانبازان بسیارى از اسلام و انقلاب پاسدارى نمود.
در زمـانـى كـه كشور نیاز مبرم به امور امنیتى داشت و نظام فاقد سازمان امنیتى بود سپاه با كمترین بودجه و امكانات و با بیشترین انگیزه و اعتقاد، مرزبانى صادق و لایق براى انـقـلاب و كشور شد. سپاه در كشف خانه هاى تیمى منافقین ، چریك هاى فدایى خلق ، حزب توده ، گروه فرقان و دیگر گروه هاى محارب نقش اصلى داشت و آنها را متلاشى كرد به گـونـه اى كـه وجـود كـشـور و وجود انقلاب متكى بر وجود سپاه گردید تا جایى كه امام راحل فرمودند: اگر سپاه نبود كشور هم نبود.367
خدمات ارزنده به انقلاب و كشور و بازگشت امنیت و آرامش به بهاى رشادت ها و فداكارى هـاى بـسـیـار و كـشـف و خـنـثـى سـازى دهـهـا تـوطـئه بـزرگ و كـوچـك تـوسـط سـپـاه در اوایـل انـقـلاب بـاعث گردید كه حضرت امام در پیامى ضمن یادآورى رشادت و ایثارگرى پاسداران ، آنها را موجب سرافرازى امت اسلامى بدانند در قسمتى از پیام امام آمده است .
تـوجـه بـه كـارآمـدى امـنـیـتـى و اطـلاعـاتى این جوانان گمنام پاسدار و بسیج و كمیته و دادسـتـانـى و دیگر دلباختگان در راه خدا در به دام انداختن سران خیانتكار حزب توده كه چـون مـار پـر خـط و خـال در بـراندازى اسلام فعالیت منافقانه داشتند... جوانان ارجمند و عـزیـز مـا در جـبـهـه هـاى داخـلى از عـمـق جنگلهاى وسیع تا بیغوله ها و پناهگاه هاى بزرگ منحرفان غافل از خدا از دمكرات و كومله تا منافقین و فدایى خلق و حزب خلق به اصطلاح مسلمان و سایر گروهك هاى كوچك و بزرگ را با فداكارى ها و خداطلبى ها آن چنان قلع و قمع كردند كه دنیا را با همه دشمنى ها كه دارند به اعجاب و تحیّر درآوردند.

اقدامات سپاه پاسداران در برخورد با ضد انقلاب داخلى و خارجى داراى پرونده اى زرین و قـطـور اسـت كه در این مقاله به گوشه اى از آنها، آن هم فقط ضد انقلاب داخلى اشاره مى گردد. اما در ابتدا وظایف سپاه در قانون اساسى و اساسنامه سپاه بیان مى شود.

سپاه در قانون اساسى

سپاه در اساسنامه

سـپـاه پـاسـداران انـقلاب اسلامى نهادى است تحت فرماندهى عالى مقام رهبرى كه هدف آن نـگـهـبـانى از انقلاب اسلامى ایران و دستآوردهاى آن و كوشش مستمر در راه تحقق آرمانهاى الهـى و گـسـتـرش حـاكـمـیـت قـانـون خـدا طـبـق قـوانـیـن جـمـهـورى اسـلامى ایران و تقویت كـامـل بـنـیـه دفـاعـى جـمـهورى اسلامى از طریق همكارى با سایر نیروهاى مسلح و آموزش نظامى و سازماندهى نیروهاى مردمى مى باشد.

سپاه به مجموعه فرماندهى كل ، ستاد مشترك سپاه ، نیروى زمینى ، نیروى هوایى ، نیروى دریـایـى ، نـیـروى مـقـاومـت بـسـیج و نیروى قدس و سازمانهاى وابسته به آنها اطلاق مى گردد.

ماءموریت هاى سپاه در اساسنامه

مـجـلس شـوراى اسلامى ، اساسنامه سپاه را در تاریخ 15/6/61 در 49 ماده و 16 تبصره بـه تـصـویـب رسـانـد و وظـایـف و مـاءمـوریـت هـاى فـراوانـى را بـه ایـن نـهـاد انـقلابى محول نمود. از جمله این ماءموریت ها عبارتند از:
الف . مبارزه قانونى با عوامل و جریان هایى كه در صدد خرابكارى ، براندازى جمهورى اسلامى و یا اقدام علیه انقلاب مى باشند.
ب . مـبـارزه قـانونى با عواملى كه با توسل به قوه قهریه در صدد نفى حاكمیت قوانین جمهورى اسلامى باشند.
ج . اقدام همانند دیگر نیروهاى انتظامى در جهت خلع سلاح كسانى كه بدون مجوز قانونى اسلحه و مهمات حمل و نگهدارى مى نمایند.
د. هـمـكـارى بـا ارگـان اطـلاعـاتـى كـل كـشـور طـبـق قانونى كه به تصویب مجلس خواهد رسید.

بر اساس بندهاى اول و دوم از ماءموریت هاى مصرح در اساسنامه ، سپاه موظف به مقابله با تـمـامـى احـزاب ، گروهها و جریان هایى مى باشد كه در صدد خرابكارى ، براندازى و نـفى حاكمیت دینى هستند. در این بخش از ذكر وظایف و ماءموریت ها، هیچ تصریحى نشده كه اقـدام سـپـاه بـایـد نـظـامـى بـاشد چرا كه روش هایى كه امروزه براى براندازى و نفى حـاكـمـیـت دیـنى در دستور كار برخى از احزاب ، گروهها و جریان هاى سیاسى قرار دارد صـرفـا مـاهـیـت نـظـامـى نـدارد. وظـیـفـه سـپـاه مـقـابـله بـا تـهـدیـد عـلیـه انـقـلاب اسـت . حـال فرقى نمى كند كه این تهدید چه ماهیتى دارد بنابراین سپاه باید از تمامى ساز و كـارهـاى لازم بـراى مـقـابـله بـا هـر نـوع تهدیدى چه نظامى و چه غیر نظامى برخوردار بـاشـد. بـنـابـرایـن مـقـابـله بـا كـسـانـى كـه زمـیـنه هاى آشوب ، بحران سازى و ایجاد نارضایتى در جامعه را ایجاد مى كنند، جزو وظایف سپاه است و سپاه باید همواره علاوه بر تـقـویـت بـعـد نـظـامـى در ابـعـاد مـخـتـلف امـنـیـتـى ، اطـلاعـاتـى و فـرهـنـگـى آمـادگـى كامل مقابله با تهدید را داشته باشد.

بـه هـمین جهت پس از پیروزى انقلاب اسلامى ماءموریت هاى متنوع و متعددى از جمله سركوب ضـد انـقـلاب اعـم از وابـستگان رژیم شاه و گروهك هاى ضد انقلاب ، خنثى كردن كودتا، سـركـوب گـروهـهـا و افراد تجزیه طلب قومى و منطقه اى و مقابله با رژیم متجاوز بعث بـه عهده سپاه گذاشته شد. سپاه نیز موفق گردیده تاكنون تمام گروهها و گروهك هاى ضـد انـقـلاب را سـركوب كرده ، نظم و امنیت را به كشور بازگرداند؛ به گونه اى كه همه مردم ایران از مركز تا نقاط دوردست كشور امنیت و آرامش خاطر داشته باشند.

1. سركوب اشرار در خوزستان

بـلافـاصـله پـس از پـیـروزى انقلاب اسلامى ، عناصر مختلف قومى ـ عربى و برخى از شـیـوخ مـنـطقه و عناصر ضد انقلاب و گروه هاى چپ زیر لواى شیخ شبیر خاقانى كه از روحـانـیـون بـومـى و داراى اجـتـهـاد بـود جـمـع شده و سازمان سیاسى خلق عرب را پایه گـذارى نـمـودند. هدف نهایى این گروه مورد حمایت مالى ـ تسلیحاتى عراق ، خودمختارى خوزستان بود.
به فاصله اندكى پس از طرح شعارهاى ناسیونالیستى مبنى بر تدریس زبان عربى ، انتشار روزنامه به زبان عربى ، پخش برنامه هاى رادیو تلویزیون به زبان عربى و اخـتـصـاص قسمتى از درآمد نفت براى صرف در خوزستان وارد فاز نظامى شدند375 و بـا تـظـاهـرات مـسـلحـانـه ، حـمـله مـسلحانه به مقرهاى سپاه و كمیته و حمله به بعضى از مـنـازل افـراد سرشناس باعث رعب و وحشت در منطقه گردیدند. شدت بحران به حدى بود كـه امـام خـمـینى (ره ) در پیامى از ارتش و سپاه خواستند كه هماهنگ باشند و در سركوبى اشرار و پاكسازى مناطق به خصوص كردستان و خوزستان همكارى كنند.

حـمـایـت عـراق از ضـد انـقـلاب به حدّى گسترده بود كه به گفته یكى از مسئولین سپاه خـرمـشـهـر، طـى دو سـه روز درگـیـرى ، عـراق بـیـن بـیـست تا سى هزار اسلحه بین ضد انقلابیون پخش كرد.

سـرانـجام در خرداد 58 با ورود تعدادى از پاسداران سپاه تهران براى كمك به سپاهیان خـرمـشـهـر و آبـادان و با فرماندهى شهید جهان آرا ضد انقلاب مسلح تسلیم و پایگاههاى آنـهـا سـقـوط كـرد و شـیـخ شـبـیـر بـه دسـتـور امـام بـه قـم مـنـتـقـل گردید. با از بین رفتن محوریت شیخ شبیر پایان قطعى حضور و فعالیت آشكار ضد انقلاب وابسته به عراق در خوزستان فرا رسید به گونه اى كه هیچ اثر اجتماعى از آنها بر جاى نماند.

2. غائله كردستان
حـزب دمـكـرات كـردسـتـان كـه در سـال 1323 در زمـان اشغال ایران توسط متفقین و با پشتیبانى شوروى اعلام موجودیت كرده بود، پس از خروج اشـغـالگـران از هـم پـاشـید. این حزب پس از سه دهه سكوت در فرداى پیروزى انقلاب اسـلامـى بـا شـعـار خـودمـختارى ولى به واقع براى جدایى كردستان از ایران آن هم با حمایت بیگانگان به خصوص آمریكا فعالیت خود را آغاز كرد.
حمله به پادگان هاى نظامى ، كمین و كاشت مین در سر راه نیروهاى نظامى ، ترور و ارعاب افراد بومى و غیر بومى ، مصادره و به آتش كشیدن امكانات دولتى و گرفتن مالیات از مردم و... از جمله اقدامات حزب دمكرات بود.
جنایات حزب دمكرات و اشرار در كردستان به حدى وحشتناك و غم انگیز بود كه قلب امام را به درد آورد، به گونه اى كه آن حضرت از تاریخ 27/5/58 لغایت 16/6/58 یعنى طى 20 روز 24 حكم ، پیام و سخنرانى مربوط به كردستان داشتند. چنین اتفاقى حتى در طـول جـنـگ واقـع نـشـد. حـضـرت امـام در ایـن پـیـام هـا وارد جزئیات مى شوند: ((اینها سر پـاسـدارهـا را بـریدند، زن هاى مردم را به گروگان بردند، دست رنج مردم را به آتش كـشیدند.)) سپس از آنها به عنوان اشرار، خرابكار، مفسد، خیانتكار نام برده و در پیام هاى مختلف از قواى انتظامى مى خواهند كه هر چه سریع تر به این غائله پایان دهند و آنها را قلع و قمع نمایند:

بـه قـواى انتظامیه و سپاه پاسداران دستور اكید داده ام كه غائله كردستان را ختم نموده و مـردم شـریـف آن مـنطقه را از دست ضد انقلابیون نجات دهند، پاسداران انقلاب در هر محلى هـسـتـنـد بـه مـقـدار كـافـى بـه طـرف سـنـنـدج و كـردسـتـان بـا پل هوایى بسیج شوند و با شدت تمام اشرار را سركوب نمایند

1 ـ 2. عملیات ضد شورش گرى

3. شورش نیروهاى چپ در تركمن صحرا
یك روز پس از پیروزى انقلاب اسلامى ، چریك هاى فدایى خلق با تبلیغ این شایعه كه ((شیعه ها تفنگ ها را گرفته اند و قصد تلافى حمله چماق به دست هاى تركمن در دوران پـهـلوى را دارنـد)) سـتـاد مـركـزى خـلق تـركـمـن صـحـرا را تـشـكـیـل دادنـد و بـا خـلع سـلاح شـهـربـانـى و ژانـدارمـرى در عـمـل كـنـترل شهر گنبد را به دست گرفتند. آنها به هر اقدامى دست مى زدند و هر كس را مـى خـواسـتـنـد دسـتـگـیـر و امـوالش را غـارت مـى كـردنـد و دولت در دولت تشكیل داده بودند.
بـه دنـبـال ایـن اقدامات هیاءت اعزامى از وزارت كشور دستور سركوبى توطئه گران را صادر كرد در پى صدور این فرمان نیروهاى ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامى وارد عـمـل شـدنـد و در نـتـیـجـه 70 تن از چریك هاى فدایى خلق در حین درگیرى با پاسداران دستگیر شدند.

فاجعه گنبد به حدى بى سابقه و تكان دهنده بود كه به هنگام دیدار پاسداران انقلاب اسـلامى گنبد و عده اى از مردم این شهر با امام خمینى (ره ) مادرى از میان جمعیت بلند شد و گـوشـه اى از جـنـایـت هاى وحشتناك گروهك ها را بیان نمود و در پایان این گونه گفت : ((اى رهـبـر مـن شـرم دارم كه مادرى با گریه مى گفت در جلوى روى من این گروه جنایتكار به دخترم تجاوز كرده و سر از بدن او جدا كردند!))

در همین دیدار امام ضمن مفسد خواندن عناصر خلق تركمن مقابله با آنها را واجب دانسته و در پایان فرمودند:
امـیـدوارم كـه ان شـاء الله امـنـیـت آنـجـا [گنبد كاووس ] برقرار بشود و شما با برادران سـربـازتـان و بـا بـرادران پـاسـدارتـان با هم دست به هم بدهید و این اشرار را از آن ناحیه عقب بزنید.384
بـا رهـنـمـودهـاى امام راحل ، نیروهاى سپاه به تدریج در مراكز حسّاس شهر مستقر شدند و هـواداران انـقلاب ساكن گنبد نیز با بستن سنگر در محله هاى خود، آماده كمك به پاسداران شـدنـد. درگیرى هاى شدید آغاز شد. در این درگیرى ها، فرمانده سپاه گنبد و تعدادى از بـرادران سـپـاه به شهادت رسیدند، ولى شهر از تصرف ضد انقلاب خارج شد و آخرین سنگرهاى آنها سقوط كرد و به این ترتیب غائله گنبد پایان یافت .

4. كودتاى نافرجام نوژه
یكى از اقدامات سپاه در سركوب ضد انقلاب ، كشف و خنثى سازى كودتاى نافرجام نوژه با همكارى نهادها و انجمن هاى دیگر بود.
ایده كودتا به عنوان روشى براى براندازى نظام جمهورى اسلامى در بهار 58 توسط بـرخـى از افـسـران سـلطـنـت طـلب بـا حـمـایـت آمـریـكـا شكل گرفت . بعد از اشغال سفارت آمریكا در پاییز 58 توسط دانشجویان پیرو خط امام و سـپـس حـمـله نـافـرجـام آمریكا براى آزادى گروگان ها و شكست در صحراى طبس ، طرح كـودتـا بـا جـدّیـت بـیـشـتـرى دنـبـال شـد. سـازمـانـدهـى كـودتـا بـه شـكـل بـسـیار ماهرانه اى صورت پذیرفته بود. كودتاگران علاوه بر جذب تعدادى از نـظـامـیـان و گـروه هـاى سـیـاسـى داخلى از حمایت آمریكا، انگلیس و عراق و از سازمان هاى جاسوسى معروف دنیا برخوردار بودند.
از نظر كودتاگران فتح تهران مساوى با پیروزى در سراسر ایران تلقى مى شد و با تـوجـه به ارتباط كودتاگران با پایگاه نوژه و نزدیكى به تهران ، كودتا از همدان كـلیـد مـى خـورد. بـراى شروع عملیات 53 فروند هواپیماى جنگى در نظر گرفته شده بـود. جـالب اسـت كـه با هماهنگى هاى انجام شده با عراق با اینكه هنوز جنگ تحمیلى به طـور رسـمـى آغـاز نـشـده بـود مـقـرر گردیده بود كه عراق حملات هوایى و زمینى خود را افـزایـش دهـد و كـودتـاگـران به بهانه مقابله با دشمن هواپیماهاى زیادى را مجهز كرده بـودنـد كـه امـرى طـبیعى جلوه مى كرد؛ به خصوص كه پایگاه نوژه نزدیك ترین نقطه بـه دشـمـن نـیـز بـود. اهـداف تـعـیـیـن شـده بـراى بمباران ، بیت حضرت امام ، فرودگاه مهرآباد، نخست وزیرى ، ستاد مركزى سپاه ، پادگان امام حسین (ع ) و... بود.

اشـغـال رادیـو تلویزیون و ایجاد رعب و وحشت و خواندن پیام هاى سید كاظم شریعتمدارى مبنى بر تاءیید كودتا و دعوت مردم به آرامش مرحله بعدى بود. پس از آن شوراى نظامى تشكیل و شرایط براى بازگشت بختیار به عنوان نخست وزیر كودتا فراهم مى شد.
قـریـب بـه دو مـاه پـیـش از كـودتـا، واحـد اطـلاعـات سـپـاه پـاسـداران انـقـلاب اسـلامى از كـانـال هـاى گـونـاگـون از وجـود یـك كـودتـاى در حـال تـحـقـق آگـاهـى یـافـتـه بـود. فـعـالیـت هـاى شـهـیـد مـحـمـد اسـمـاعـیـل قـربـانى اصل ، تنها شهید عملیات خنثى سازى كودتا و برخى گزارش ها از انـجـمـن اسـلامـى نیروى هوایى باعث این آگاهى شده بود. لذا از همان زمان ستادى مركب از واحـد اطـلاعـات سـپـاه ، گـروه مـهـنـدسـى ، انـجـمـن اسـلامـى نـیـروى هـوایـى و تعدادى از پـرسـنـل مـومـن ارتـش بـه نـام سـتـاد خـنـثـى سـازى كـودتـا شـكل گرفت . البته افشاى كودتا توسط یكى از خلبانان و یكى از درجه دارانِ كودتا نیز فوق العاده موثر بود. به هر حال در شب وقوع كودتا یعنى 18/4/59 تعداد زیادى از كودتاگران توسط سپاه پاسداران و بقیه دست اندركاران دستگیر و تعدادى نیز به خارج از كشور فرار نمودند و كودتا نافرجام ماند.

5. كودتاى قطب زاده

یـكـى از شـبـكه هاى براندازى در جمهورى اسلامى مربوط به صادق قطب زاده از مبارزین قـبـل از انـقـلاب ، هـمـراه امـام در هـواپـیما، عضو شوراى انقلاب ، سرپرست صدا و سیماى جـمـهورى اسلامى و وزیر خارجه جمهورى اسلامى در دولت موقت بود. پس از سقوط دولت مـوقـت ، خـط مـشـى سـیـاسـى وى تـغـیـیر كرد تا جایى كه در برابر امام و نظام جمهورى اسلامى به توطئه گرى پرداخت . او كوشید با انجام یك كودتاى نظامى ، امام امت را به شـهـادت برساند و نظام اسلامى را براندازد. او مقدمات كودتا را از طریق همكارى با چند گروه نظامى به منظور تحقق بخشیدن به اهداف شوم خود، فرستادگانى به كشورهاى مـخـتـلف بـراى تـهـیه اسلحه و پول ، هماهنگى با ضد انقلاب داخلى ، اعزام نمایندگانى نزد آقاى شریعتمدارى و قشقایى ها و طرح و نقشه انهدام بیت امام ، مراكز سپاه و كمیته ها و رادیو و تلویزیون فراهم كرده بود.

بـا تـوجـه بـه اینكه در آن تاریخ كشور داراى وزارت اطلاعات نبود، واحد اطلاعات سپاه پـاسـداران پـیگیر جریان قطب زاده گردید كه با همكارى نظامیان متعهد موفق گردید با تعقیب و مراقبت از آقاى قطب زاده و در حدود یكسال و نیم فعالیت اطلاعاتى ، این توطئه را خـنـثـى و بـرگ زریـن دیـگـرى به پرونده سپاه بیفزاید. كشف این توطئه شوم رسوایى شـریعتمدارى را نیز به دنبال داشت به گونه اى كه مردم با راهپیمایى ، مراكز مربوط بـه شـریـعـتمدارى را به تصرف درآوردند و در نهایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از او سلب صلاحیت مرجعیّت نمود