تبیان، دستیار زندگی

طرح مسئله
اكثر جامعه شناسان معتقدند كه در همه جوامع انسانی نابرابری وجود دارد. حتی در ساده ترین فرهنگ ها كه اختلاف در ثروت و دارایی عملا به چشم نمی خورد نابرابری میان افراد وجود دارد به عنوان مثال ممكن است فردی به واسطه دلاوری خاص منزلتی برتر از دیگران داشته باشد. در ابتدا سئوال اساسی این است كه به عنوان نمونه ای از كنشگران جنگ جانبازانی كه داوطلبانه عازم جنگ شده اند چه كسانی هستند و چه پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی در دوران اعزام به جنگ علیه دشمن خارجی داشتند و علت مشاركت داوطلبانه آنان در جنگ چیست و سپس به این سئوال پاسخ دهیم كه پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی و تحرك اجتماعی جانبازان داوطلب بعد از جنگ چگونه می باشد. آیا بعد از جنگ تحمیلی جانبازان داوطلب كه در یك كنش ارادی در جنگ شركت كرده اند پاداش مادی زحمات و جنگاوری و جانبازی خود را گرفته اند و به بیان دیگر آیا از تحرك اقتصادی و اجتماعی برخوردار شده اند
متاسفانه در خصوص جنگ هشت ساله ایران و عراق تحقیقات اندكی صورت پذیرفته است و موضوع كنشگران این جنگ نیز چندان مورد كنكاش عمیق علمی قرار نگرفته است. آیا مدافعان ایران اسلامی كه تا سر حد از جان گذشتن آن هم به صورت داوطلبانه به سوی جبهه روانه شده و مجروح گردیده اند از پاداش های پس از جنگ بهره برده و می برند آیا پایگاه اقتصادی و شغلی آنها تغییر كرده است وضعیت تحصیلی آنها چگونه می باشد آیا پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی مناسب و شایسته كسب نموده اند و در نهایت آیا جانبازان بسیجی جنگ از تحرك اجتماعی برخوردارند

یافته های تحقیق
در این بررسی جهت تعیین پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی پاسخگویان ابتدا پایگاه های تحصیلی شغلی و اقتصادی آنها را مشخص كرده و سپس از تلفیق آنها مرتبه پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی هر فرد را تعیین كردیم و برای سنجش تحرك اجتماعی جانبازان بسیجی ساكن شهر تهران پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی پاسخگویان در زمان تحقیق را با پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی پاسخگویان در زمان اولین جانبازی مقایسه كردیم.

شاخص پایگاه تحصیلی پاسخگویان در زمان تحقیق
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت نمونه های تحقیق (118 نفر) یعنی 29 8 درصد دارای مدرك تحصیلی «دیپلم» پس از آن 63 نفر یعنی 15 9 درصد «راهنمایی» و سپس 55 نفر یعنی 13 9 درصد «لیسانس» می باشند. با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت كه نزدیك به 70 درصد پاسخگویان پس از جنگ دارای مدرك دیپلم و كمتر از دیپلم می باشند.

شاخص پایگاه شغلی پاسخگویان در زمان تحقیق
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت نمونه های تحقیق (308 نفر) یعنی 77 درصد از پایگاه شغلی «متوسط» پس از آن 61 نفر یعنی 15 3 درصد از پایگاه شغلی «پایین» و سپس 16 نفر یعنی 4 درصد از پایگاه شغلی «بالای بالا» پس از جنگ برخوردار می باشند.

شاخص پایگاه اقتصادی پاسخگویان در زمان تحقیق
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت نمونه های تحقیق (223 نفر) یعنی 55 8 درصد پایگاه اقتصادی متوسط پس از 132 نفر یعنی 33 درصد پایگاه اقتصادی ضعیف و سپس 34 نفر یعنی 8 5 درصد پایگاه اقتصادی قوی پس از جنگ در جامعه دارند.

شاخص پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی پاسخگویان در زمان تحقیق
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت نمونه های تحقیق (279 نفر) یعنی 70 5 درصد پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی «متوسط» پس از آن 71 نفر یعنی 17 9 درصد پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی «پایین» و سپس 40 نفر یعنی 10 1 درصد پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی «بالا» پس از جنگ در جامعه دارند.

شاخص پایگاه تحصیلی پاسخگویان در دوران جنگ
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت نمونه های تحقیق (118 نفر) یعنی 30 8 درصد در زمان اولین جانبازی دارای مدرك تحصیلی «دیپلم» پس از آن 116 نفر یعنی 30 3 درصد «راهنمایی» و سپس 64 نفر یعنی 16 7 درصد «متوسطه» بوده اند. بنابراین بیش از 95 درصد جانبازان بسیجی مشاركت كننده در جنگ تحمیلی در دوران جنگ دارای مدرك تحصیلی دیپلم یا كمتر از دیپلم بوده اند.

شاخص پایگاه شغلی پاسخگویان در دوران جنگ
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت پاسخگویان شاغل در زمان اولین جانبازی (110 نفر) یعنی 81 5 درصد از پایگاه شغلی «متوسط» و سپس 25 نفر یعنی 18 5 درصد از پایگاه شغلی «پایین» برخوردار بودند.

شاخص پایگاه اقتصادی جانبازان در دوران جنگ
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت نمونه های تحقیق (38 نفر) یعنی 69 1 درصد در زمان اولین مجروحیت پایگاه اقتصادی «متوسط» پس از آن 11 نفر یعنی 20 درصد پایگاه اقتصادی «ضعیف» و سپس 6 نفر یعنی 10 9 درصد پایگاه اقتصادی «قوی» داشتند.

بررسی تحرك اجتماعی جانبازان بسیجی ساكن شهر تهران
نتایج به دست آمده نشان داد كه اكثریت نمونه های تحقیق (241 نفر) یعنی 72 8 درصد پس از جنگ «اصلا تحرك اجتماعی نداشته اند» پس از آن 58 نفر یعنی 17 5 درصد «یك طبقه تحرك اجتماعی صعودی داشته اند» و سپس 26 نفر یعنی 7 9 درصد «یك طبقه تحرك اجتماعی نزولی داشته اند».

منبع: روزنامه  جمهوری اسلامی