نكوداشت عالم وارسته حاج شیخ محمد تقی بهلول گنابادی
محمد
رضا فرزین/شهریورماه۸۴
روزی كه بر خلاف عمر دیرپایش، هفت ماهه متولد
شد و پس از ۱۴ ساعت
بی‌هوشی به هوش آمد، هیچ كس باور نمی‌كرد، بناست این كودك قرنی را به شگفتی وادارد
متولد: 1286 ه.ش شهرستان گناباد
(بیلُند)
نام پدر: نظام
الدین (وفات 1324 ه.ش)
نام مادر: معصومه، نوة عموی پدریش
1288: تا 2 سالگی را به همراه در شهرستان
گناباد به سر برد، از 2 سالگی به دلیل وكالت پدر عالمش به همراه خانواده
به تهران رفت و 5/3 ساله بود كه دوباره به زادگاهش بازگشت.
1292: 6 ساله بود كه به مكتب می‌رفت.
1293: در 7 سالگی به تشویق خواهر،
روضه خوان مجالس زنانه شد (تا 14 سالگی كه از طرف پدرش از این كار منع شد.)
1294: 8 ساله كه بود حافظ كل قرآن بود.
1302: در 16 سالگی اولین سخنرانی‌اش
را علیه رژیم ستم شاهی ایراد نمود.
1304: 18 ساله بود كه رضا خان پهلوی به
قدرت رسید.
1305: در 19 سالگی پدرش برای
جلوگیری از منبرهای وی، او را با خود به سبزوار كه در آن فلسفه تدریس می‌كرد برد.
1306: در شب 28 ماه رمضان مصادف با
نوروز 1360، حاج شید محمد تقی بافقی مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرد و بهلول
پس از 9 ماه ترك منبر، دوباره بر منبر وعظ می‌نشیند.
گفتنی است عارف بزرگ حاج شیخ محمد
تقی بافقی در آخرین سفر احمد شاه به قم كه رضا خان سردار سپه نیز او را همراهی
می‌كرد. قبل از كودتای 1299 ش پیشگوئی كودتا، كشف حجاب و روحانیت ستیزی رضا خان را نموده بود.
1307: ادامه تحصیل در قم به مدت 5/1
سال، ولی به دلیل سخنانش بر منابر توسط شهربانی مورد تعقیب قرار می‌گیرد.
1308: شهریور آن سال به درخواست مادرش او
را به كربلا برد. در این سفر یك ماه در بیت مرجع بزرگ آیت الله سید
ابوالحسن اصفهانی، منبر رفت. وقتی ایشان قدرت بیان و درایت بهلول را دید، دستور
مبارزه با انحراف پهلوی را به وی داد.
1309: قبل از هر كاری به حج رفت؛ پس
از این سفر بود، كه همسرش را برای اینكه گرفتار شكنجه و زندان نشود،
طلاق داد و او را به عقید یكی از دوستان سبزواریش كه زنش از دنیا رفته
بود، در آورد. بهلول در جایی نوشته است: «با همة علاقه‌ای كه به او داشتم،
او را طلاق دادم.»
1311: اوج سخنرانی‌های آتشین او در
بیشتر شهرهای ایران بود.
1313: اسفند ماه، توفیق حجی است دگر
به دعوت یكی از دوستان كویتی‌اش.
1314: چهارشنبه 18 تیرماه در قائن
خبر دستگیری آیت الله حاج آقا حسین قمی را می‌شنود.
1314: شب پنج شنبه 19 تیر ماه خود را در
مشهد به منزل آیت الله قمی می‌رساند و متوجه می‌شود كه ایشان برای منصرف
كردن شاه از كشف حجاب به تهران رفته، ولی زندان می‌شوند.
1314: روز پنج شنبه شهربانی مشهد در
حرم مطهر قصد بازداشت وی را داشت، ولی با دخالت چند مشهدی، ایشان را در
یكی از غرفه‌های حرم زندانی می‌كنند. ساعاتی بعد با تجمع و سر و صدای زنی
از همشهریانش و دخالت نواب احتشام رضوی، مردم در غرفه را می‌شكنند و ایشان
را بیرون می‌آورند كه بسیج عمومی شروع می‌شود.
1314: شب جمعه 20 تیرماه، بهلول آن
شب را به شب عاشورا تشبیه كرده است. صبح روز جمعه صحنة درگیری‌های اولیه است كه 22
نفر كشته می‌شوند.
1314 : شنبه 21 تیرماه به صلح موقت،
تعطیلی عمومی شهر، حكومت نظامی و حفر خندقهایی اطراف مشهد برای كشته‌های پیش‌بینی
شده گذشت.
1314: شب یكشنبه 22 تیرماه، شب عاشورای گوهرشاد است. صدای
شیپور آماده باش و جابجایی سربازان تمامی شهر را فراگرفته است. مسجد گوهر شاد و صحن‌ها، حتی
از پیشت بام محاصره كامل است و سحرگاه یكشنبه، حماسه خونین گوهرشاد، لكه ننگی است نازدودنی از
دودمان پهلوی به پیشگاه تاریخ.
1314: بهلول آنگاه كه دید مقاومت بی‌فایده
است و غشون نظامی وارد صحن‌ها شده‌اند با تنی چند از همراهانش از مسجد فرار می‌كند و پس از 2 روز
به تنهایی از راه
تربت جام به سوی مرز افغانستان متواری شده و به محض ورود به افغانستان از سوی شهربانی افغانستان به
زندان می‌افتد.
1315: 24 بهمن (اول ذیحجه 1355 ه.ق) حكیم
متأله «آیت الله حاج محمد حكیم خراسانی» عموی بهلول به رحمت خدا پیوست.
1316- ادامه مذهب ستیزی‌های رضا خان،
انتقال مدرس به كاشمر و قتل وی به دستور رضا خان همزمان با دومین سال زندانی
بودن بهلول در افغانستان.
1324: در سن 90 سالگی پدر بهلول
مسموم شده و از دنیا می‌رود
1345: پایان 31 سال حبس و تبعید بهلول در
افغانستان. در طول این سالها بود كه زندان بانها و زندانیهایی افغانستان كرامت‌های
اخلاقی زیادی از او مشاهده كردند.
1346: با موافقت جمال عبدالناصر از
راه هندوستان به مصر رفت و از بخش فارسی رادیو مصر، دوباره صدایش را به گوش مردم
رساند.
1347: به درخواست خواهر زاده‌اش از
مصر به عراق آمد.
1350: بعد از 36 سال دوری از وطن، در پی تصمیم دولت عراق
به اخراج ایرانی‌ها، بدون شرط خود را به دولت ایران تسلیم می‌كند، و فوراً به زندان تهران
منتقل شده پس از
5 روز بازجویی و 35 روز زندانی، با عفو وی موافقت می‌شود.
1357: با پیروزی انقلاب، عشق نهفته‌اش
به حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری (دام ظله) را آشكار می‌كند و بارها به
دیدارشان می‌رود
1359: 73 سالگی، سرآغاز فصل جدیدی از
حضور این پیر مجاهد در جمع نورانی فرزندان انقلاب در جنگ تحمیلی است.
1360: 16 اردیبهشت، دیوان اشعار بهلول-
كه در 12/10/57 برای چاپ حسن كارگر ابرقویی اهدا كرده بود- به چاپ رسید.
1361: در این ایام علاوه بر سفرهای بی‌پایانش،
خاطرات خود را تدوین كرد؛ كتاب «خاطرات سیاسی بهلول» كه مستندی بی‌نظیر، صادقانه و دقیق از تاریخ
معاصر ایران است.
1379: 31 مردادماه، همایش بزرگداشت «بهلول»
به همت شورای اسلامی شهر گناباد برگزار شد.
1384: در 7 مرداد، پس از اینكه 3
ماه در كما بود،در حالی كه از كما خارج شده بود، به ملكوت اعلی پیوست.
- 10 مرداد، پیام تایخی مقام معظم
رهبری (دام ظله العالی) در بزرگداشت او «یادگار یك قرن تاریخ پر حادثة مبارزات ملت ایران» صادر شد و تشیع در تهران.
- 11 مرداد تجلیل با شكوه در مشهد.
- 12 مرداد تشییع بی‌سابقه در
گناباد و آرمیدن در زادگاه ابدی خود.
□□□تاریخ تولد بهلول اختلافی‌ترین
موضوع بین شرح حال نویسان ایشان است، به گونه‌ای كه عمر ایشان را متفاوت نگاشته‌اند:
- كتاب اعجوبه عصر (تولد، 1320
ه.ق) 106 سال قمری.
- شهرت در زادگاهش (تولد،1279
ش) 105 سال شمسی.
- فرهنگ رجال و مشاهیر تاریخ
معاصر ایران (1328 ه.ق) 98 سال قمری.
ولی این اقوال هیچ كدام
پذیرفتنی نیست، زیرا آنچه حتمی است، هنگام حماسه گوهرشاد (22 تیر 1314)، 28 ساله
بوده است. این
مبنا یقینی را چندین مصاحبه از بهلول، اسناد قیام گوهرشاد و كشف حجاب و اشاره‌ای
در خاطرات سیاسی، آن را تأیید می‌كند.
طبق این مبنا عمر مبارك بهلول
98 سال شمسی یا 101 سال، 1 ماه و 18 روز قمری بوده است. برای این استدلال خوشبختانه تصریحی هم در مقدمه «دیوان بهلول» چاپ
16/2/60 وجود دارد
«وی در سال 1286 شمسی متولد گردید.» روحش شاد و یادش زنده باد.
منابع :
:1-
بهلول، محمد
تقی، خاطرات سیاسی بهلول.
2-
فرهنگ رجال و
مشاهیر تاریخ معاصر ایران، ج2، ص499.3
3- مصاحبه با بهلول، سایت كیهان
4-
اطلاعات 29/4/725-
5-
حكایت كشف حجاب:
مؤسسه قدر ولایت، ص946-
6- واحد، سینا، قیام گوهر شاد
7-
آقا بزرگ
تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج98-
8- موسوی مطلق، عباسی، اعجوبه
عصر بهلول قرن چهاردهم 9
9-
دیوان بهلول (موجود
در كتابخانه‌های آستان قدس و آیت الله مرعشی)
10-
جعفریان،
حبیبیه، مدرس.
چاپ شده در:
1- روزنامه قدس- شهریور ماه 84
2- هفته نامه مژده گناباد- مهرماه 84
3- هفته نامه یگاه حوزه-13/8/84
