تبیان، دستیار زندگی

نویسنده: سید مصطفی علامه مهری

1-پیشگامان در کارهای خیر

یکی از اوصاف و ویژگی های «عبادالرحمن» اقدام در کارهای خیر است. آنها نه تنها در کارهای خیر وارد می شوند و از انجام کارهای نیک بهره مند می گردند، از خداوند نیز می خواهند که آنها را امام و پیشوای نیک اندیشان و نیکوکاران قرار دهد. قرآن کریم ضمن شمارش دوازده صفت از اوصاف «عبادالرحمن» می فرماید: یکی از اوصاف آنها این است که از خداوند می خواهند آنها را از رهبران و پیشگامان راه خیر قرار دهد: از این رو یکی از اوصاف یاران حضرت مهدی (ع) سبقت گرفتن در کارهای خیر است.
چنان که امام صادق (ع)در تفسیر آیه ی 148 سوره ی بقره که می فرماید:
پس در کارهای خیر بر یکدیگر پیشی گیرید.هرجا باشید، خداوند همه ی شما را حاضر می کند و می گویند:
منظور از خیرات «ولایت» است و منظور از «یأت بکم الله جمیعاً»، 313 تن از یاران قائم (ع) هستند. به خدا سوگند! در یک لحظه همچون قطعات ابر پاییزی گرد شمع وجود حضرتش جمع می شوند و به خدا قسم «امه ی معدوده ی»(ذکر شده در قرآن) آنها هستند.

2-دارای شخصیتی بی نظیر

شخصیت انسان...که برگرفته از مجموعه ی عوامل اعتقادی، اجتماعی، وراثتی و... است سبب می گردد تا هر فردی در درجه ی خاصی از مکانت اجتماعی و موقعیت دینی قرار گیرد و مجموعه ی رفتارهای عملی انسان نیز از این شخصیت ریشه می گیرد.
لذا امیر مؤمنان(ع)در اشاره به شخصیت منحصر به فرد یاران حضرت مهدی (ع) می فرماید:
آنان به مقامی رسیده اند که نه گذشتگان بر آنان پیشی گرفته اند و نه آیندگان به مقام والای آنان می رسند.(2)
برخی از آنان به مقامی می رسند که با ابرهای آسمان از مکانی به مکان دیگر سیر می کنند.(3)بعضی دیگر زمین بسان طوماری در زیر پایشان در هم پیچیده می شود (طی الارض) و آنان مسافت طولانی را در مدتی کوتاه می پیمایند.

3-ایمان یاوران مهدی (ع)

بنابر آنچه از قرآن کریم و روایات معصومین به ما رسید، ایمان نیز مانند بسیاری از حقایق دیگر دارای رتبه و درجه است؛ لذا مؤمنان به نسبت علم و معرفت و یقینی که نسبت به حقیقت دین-به ویژه ذات باری تعالی- پیدا می کنند دارای درجات مختلفی هستند (والمؤمنون و المؤمنات بعضهم أولیاء بعض) لذا هرچه پایه ی یقین فرد قوی تر باشد و کمتر شک و تردید در قلب او راه یابد دارای ایمانی قوی تر است و از رتبه و ارزشی والاتر برخوردار خواهد بود.
یاوران امام مهدی (ع) به درجه ای از ایمان رسیده اند که هیچ شکی در دلشان راه نمی یابد:
مردانی هستند فولاد دل که همه ی وجودشان یقین به خداست و هیچ شکی دردلشان راه نمی یابد، مردانی سخت تر از صخره ها...(4)
با معرفت، به خدا ایمان آورده اند، و ایمان به خدا در اعماق جانشان نفوذ کرده است. امام صادق (ع)درروایتی، ضمن بیان اوصاف آنان، شیعیان را به الگو گرفتن از آنان سفارش می کند:
...پس مبادا به راست و چپ روی آوری که به خدا سوگند امر روشن است. به خدا سوگند!اگر اهل آسمان و زمین همدست شوند که این امر را از جایگاهی که خداوند آن را قرار داده، جدا سازند نخواهند توانست و چنانچه هه ی مردمان کفر ورزند تا جایی که هیچ کس نماند، خداوند کسانی را خواهد آورد که شایستگان باشند. سپس فرمود: آیا نمی شنوی که خداوند می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید، هر کدام از شما که از دین روی گردانید، پس به زودی خداوند قومی را که آنها را دوست می دارد و آنها نیز خدا را دوست می دارند و با مؤمنان فروتن و با کافران سر سخت اند، به نصرت اسلام بر می انگیزد...»(5) (تا آخر آیه را تلاوت فرمود) و در آیه ی دیگر فرمود: «پس اگر این قوم به آن کفر ورزند، همانا قومی را که هرگز به آن کافر نشوند، بر آن می گماریم.» سپس حضرت فرمود: «اهل این آیه، همان کسانی اند که در آیه ی قبل بودند.»
در آیه ای که امام صادق (ع) آن را تلاوت فرموده اند، اوصاف مؤمنانی که باید این رسالت بزرگ را انجام دهند، چنین بیان گردیده است:
1-آنها به خدا عشق می ورزند و جز به خشنودی او نمی اندیشند: «یحبهم و یحبونه»؛
2-در برابر برادران دینی شان خاضع و فروتن هستند؛«أذله علی المؤمنین»؛
3-برای بسط عدل و اجرای فرامین الهی همواره در راه جهاد فی سبیل الله هستند: «یجاهدون فی سبیل الله»؛
4-برای نابودی کافران و برچیدن بساط ستمگران، کوشا هستند و از هیچ ملامتی پروا ندارند: «ولایخافون لومه لائم».
این صفات پسندیده که از اعتقاد به خدا و ایمان به مقصد نشأت گرفته، از آنها انسان هایی ساخته است که در شکستن سنت های نادرست -که اکثر مردان بدان ها پایبندند و مخالفان خود را به استهزا می گیرند - پروایی ندارند. بسیاری را می شناسیم که صفات ممتازی دارند، اما مقابل غوغای محیط و هجوم افکارعوام و اکثریت منحرف، بسیار محافظه کار و ترسومی گردند و در مقابل آنها میدان را خالی می کنند. در حالی که برای یک رهبر سازنده و افرادی که برای اجرای افکار او وارد میدان می شوند، قبل از هر چیز چنین شهامتی لازم است. عوام زدگی، محیط زدگی و مانند آن، که همه نقطه ی مقابل این امتیاز عالی روحی هستند، سد راه بیشتر اصطلاحات محسوب می گردند. آری به دست آوردن این امتیازات و موقعیت ها در هر درجه که باشد، علاوه بر کوشش خود فرد، مرهون فضل خداوند است که به هر کس بخواهد و شایسته بیند عطا می کند.(6)

4-برپا دارندگان نماز

درباره ی اصحاب صاحب الامر(ع)می خوانیم:
برخی از آنان شب را نخوابند وزمزمه ی نماز و مناجات شبانه شان همچون صدای زنبوران عسل فضا را آکنده سازد.(7)
آری، با یاد خدا و برپایی نماز، جان و دلشان را روشن نموده اند: «کأن قلوبهم القنادیل»(8)و چهره ی ظاهریشان نمایانگر سیرت پاک درونیشان است:
سجده ها در پیشانی آنها اثر گذارده است. آنان شیران روز و پارسایان شبند.(9)
و به فرموده ی قرآن:
نشانه ی آنها در صورتشان از اثر سجده، نمایان است(10)

5-پرداخت کنندگان زکات

زکات نیز، همچون نماز، نشانه ی بارز یک مسلمان واقعی است: «ویؤتون الزکاه». همچنان که یک مسلمان از اقامه نماز به رشد و کمال و معراج می رسد از طریق پرداخت زکات نیز به این مقامات می رسد: «خذ من أموالهم صدقه تطهرهم و تزکیهم بها»(11)؛ چرا که زکات، انسان را از بخل و دنیا پرستی و رذائل اخلاقی پاک می کند، و نهال نوع دوستی، سخاوت، رعایت حقوق دیگران به ویژه فقرا، مستمندان و درماندگان را در نهاد او پرورش می دهد و با پرداخت زکات زمینه ی فساد را در جامعه از بین می برد. لذا امام صادق (ع) می فرماید:
کسی که یک قیراط از زکات را نپردازد نه مؤمن است و نه مسلمان و نه ارزشی دارد.(12)
لذا یکی از اوصاف بارز اصحاب امام زمان (ع) که از برگزیدگان شاگردان مکتب وحی بوده و الگوی راستین رهپویان طریق انبیا و اولیا هستند، پرداخت زکات است. بنابراین بعد از استقرارحکومت عدل جهانی حضرت مهدی (ع) اولین اقدام آنها اقامه ی نماز وادای زکات و احیای امر به معروف و نهی از منکر است.

6-امر کنندگان به معرفو و پیکار کنندگان با منکر

امام باقر(ع)درباره ی این واجب الهی می فرمایند:
آن، طریقه و راه انبیا و سیره و روش نیکان است؛ فریضه ای که در زیر سایه ی آن دیگر واجبات به انجام می رسد، راه ها امن، و کسب و کارها حلال می شود و حقوق افراد داده می شود و زمین آباد می شود واز دشمنان انتقام گرفته می شود و امور دین و دنیای مردم راست می گردد».(13)
رسالت حضرت مهدی (ع) و یاران او، احیای دین خدا و اتمام رسالت انبیا و اولیا و مبارزه با بدعت ها و پاک ساختن زمین از وجود ظالمان و فاسدان است و شاید همه ی این رسالت را در دو کلمه بتوان خلاصه کرد؛ اجرای قسط و عدل:البته این رسالتی است که همواره بر دوش همه ی مؤمنان بوده و هست، اما در وجود حضرت حجت (ع) و یارانش عینیت کامل می یابد.
امام صادق (ع)در تفسیر آیه ی:
همان کسانی که هرگاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می دارند زکات می دهند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند، و پایان همه ی کارها از آن خداست.(14)
می فرماید:
خداوند به وسیله ی مهدی (ع) و اصحاب او، مشرق ها و مغرب های زمین را به تصرف در می آورد، دین را آشکار می سازد، بدعت ها و باطل را از بین می برد، همچنان که سفیهان حق را میرانده بودند، تا جایی که اثری از ظلم دیده نشود.آنها امر به معروف و نهی از منکر خواهند نمود و عاقبت کارها به دست خداست.(15)

پی نوشت :

1-البرهان؛ج2،ص22.
2-معجم أحادیث الأمام المهدی،ج3،ص100.
3-حلیه ی الأبرار،ج5، ص 312،ح6؛ المحجه ی، ص21.
4-مجلسی،محمدباقر،بحارالانوار،ج52،ص308.
5-سوره ی مائده(5)آیه54.
6-تفسیر نمونه، ج4، ص 416.
7-بحارالانوار،ج52،ص308.
8-همان.
9-صافی گلپایگانی، لطف اله،منتخب الأثر، ص486.
10-سوره ی فتح(48)آیه ی 29.
11-همان، آیه ی 103.
12-وسائل الشیعه، ج6،ص20،ب4،ح9.
13-وسائل الشیعه، ج11، ح6، ب1.
14-سوره ی حج(22)آیه ی 41.
15-المحجه،ص143.