تبیان، دستیار زندگی

« یا عَلی »

_________________________________

در دوره امیرمؤمنان على بن ابى طالب (سلام الله علیه) مردم از آزادى گسترده اسلامى برخوردار بودند. این ویژگى زمانى نمایان تر مى شود كه خشونت ها وبى رحمى هاى دوره عثمان بن عفّان را به یاد آوریم، به طورى كه صحابى بزرگوارى چون ابوذر ـ رضوان الله علیه ـ كه پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله بارها وبارها او را ستود، مجال امر به معروف ونهى از منكر نمى یافت.
این آزادى اسلامى كه امیرمؤمنان سلام الله علیه میدان را برایش باز كرد شبیه ترین نمونه نسبت به آزادى هایى بود كه پیامبر خدا صلى الله علیه وآله در صدر اسلام به مردم داد. براى مثال، همان گونه كه در مدینه منوره وپیرامون آن مشركان ویهودیان ومسیحیان ومنافقان در كنار مسلمانان زندگى مى كردند؛ خانه هایشان كنار هم بود ودر بازار با هم بودند و با یكدیگر داد وستد مى كردند ودر سایه اسلام از آزادى برخوردار بودند، در عصر امیرمؤمنان على سلام الله علیه نیز مسلمانان ویهودیان ومسیحیان ومجوسیان ومشركان وبلكه همه انسان ها ـ از هر كیش وآیینى ـ در سایه اسلام، با عزّت واحترام ودر رفاه وخوشى زندگى مى كردند. آن حضرت مى فرمود: «الناس صنفان إما أخ لك فی الدین، واما نظیر لك فی الخلق ؛ مردم [نسبت به شما] دو دسته اند: یا برادر دینى تو هستند ویا همنوع تو » .
این جمله بى نظیر وشكوهمند وجاویدان، زمینه را براى احترام بشر، از آن حیث كه بشر است، مى گشاید تا مردم از این دیدگاه به او بنگرند، وهمگان را زیر چتر عدالت وحق انسانیّت گرد مى آورد.
بى گزافه مى گوییم: امیرمؤمنان على بن ابى طالب سلام الله علیه ـ بعد از پیامبر صلى الله علیه وآله ـ تنها كسى است كه، با سخنان خود، شالوده هاى عمیق آزادى را ریخت، و با رفتار وكردارش آن را در میان امت به اجرا در آورد. در نهج البلاغة، در ترغیب وتشویق به آزادى مى فرماید: «ألا حرّ یدع هذه اللماظة ؛ آیا آزاده اى نیست كه این پسمانده غذا در دهان را رها كند». ومى فرماید: «لاتكن عبد غیرك وقد جعلك الله حرا ؛ بنده دیگرى مباش كه خداوند تو را آزاد قرار داده است». وباز مى فرماید: «أیها الناس إن آدم لم یلد عبداً ولا أمة، وان الناس كلهم أحرار ولكن الله خول بعضكم بعضا ؛ اى مردم! آدم نه غلامى به دنیا آورد ونه كنیزى. مردم همه آزادند اما خداوند بعضى از شما را در اختیار بعضى دیگر قرار داد».
وبدین سان، حضرت على سلام الله علیه نخستین كسى بود كه این سخنان را در زندگى عملى اش پیاده كرد وحكومت اسلامى عادلانه وآزادى را كه همه مردم در آن آزادند، بنیاد نهاد. درست همانند دولتى كه رسول خدا صلى الله علیه وآله تأسیس كرد. اینك چند نمونه در این خصوص:

ابن كوّاء

ابن كواء، مردى منافق وخارجى مذهب وملعون واز مخالفان على بن ابى طالب سلام الله علیه بود، آن هم در زمانى كه حكومت حضرت على سلام الله علیه در اوج خود به سر مى برد ودر آن روزگار، بزرگترین وپهناورترین حكومت در روى زمین بود، وحضرت على سلام الله علیه ـ علاوه بر این كه امامِ منصوب از جانب خداوند وپیامبر صلى الله علیه وآله بود ـ بزرگترین حكمران بر كره خاكى نیز بود. این شخص در محافل عمومى وبه گونه اى ددمنشانه به امیرمؤمنان سلام الله علیه اعتراض مى كرد.
مرحوم علامه مجلسى از كتاب «المناقب»، با سندش، آورده است كه: حضرت على سلام الله علیه در حال خواندن نماز صبح بود كه ابن كواء از پشت سر حضرت، شروع به خواندن این آیه كرد:
[وَ لَقَدْ أُوحِىَ إِلَیْكَ وإِلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِكَ لَـئِنْ أَشْرَكْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ ولَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ] : «و[خدا] به تو وبه كسانى كه پیش از تو بودند وحى كرد كه اگر مشرك شوى حتماً كردارت تباه ومسلّماً از زیانكاران خواهى شد».
حضرت به احترام قرآن سكوت كرد تا آن ملعون آیه را به پایان برد. امام قرائتش را ادامه داد. دوباره ابن كواء همان آیه را خواند. باز حضرت على سلام الله علیه به احترام قرآن، خاموش ماند وپس از تمام شدن آیه مجدداً نمازش را ادامه داد. ابن كواء براى بار سوم آیه را خواند: «به تو وكسانى كه پیش از تو بودند وحى كرد كه اگر مشرك شوى حتماً كردارت تباه ومسلّماً از زیانكاران خواهى شد». وحضرت على سلام الله علیه براى سومین بار به احترام قرآن سكوت كرد، وچون ابن كواء آیه را به پایان برد حضرت این آیه را قرائت كرد: [فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ ولاَ یَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِینَ لاَ یُوقِنُونَ] : «پس، صبور باش كه وعده خدا راست است، ومبادا كسانى كه یقین ندارند تو را به سبكسرى وا ندارند». آن گاه سوره را تمام كرد وبه ركوع رفت .
این چه آزادى است كه به مردى منافق اجازه مى دهد به شخص اول جهان اسلام، آن هم شخصى چون امیرمؤمنان على بن ابى طالب سلام الله علیه در حال نماز حمله برد و او را به مشرك وبر باد رفتن اعمالش متهم كند، ولى او به احترام قرآن كریم سكوت مى كند، واین حمله وسكوت سه بار تكرار مى شود ودر نهایت امام نمازش را به پایان مى برد بدون آن كه به ابن كواء كارى داشته باشد، وابن كواء هم در پى كار خود مى رود به طورى كه انگار هیچ اتفاقى نیفتاده است.
این آزادى كجا وآزادى كشورهاى آزاد در جهان امروز كجا؟
آیا هرگز یك فرد معمولى جرأت مى كند با یك رئیس یا رهبر چنین رفتارى بكند؟ وبه فرض كه چنین اتفاقى بیفتد، آیا به خیر وخوشى پایان مى پذیرد؟
تاریخ به این پرسشها جواب منفى مى دهد؛ حتى در امروز ودر آزادترین كشورهاى جهان. واین است آزادى اسلامى كه حضرت على سلام الله علیه آن را پیاده كرد.
پس، بشنوند كسانى كه مى گویند: در اسلام آزادى نیست.

حقوق خوارج

خوارج با امیرمؤمنان على بن ابى طالب سلام الله علیه جنگیدند وبه روى او ویارانش شمشیر كشیدند وهزاران هزار زن ومرد مؤمن، از یاران وشیعیان حضرت على سلام الله علیه را به قتل رساندند، وجنگى بزرگ بر ضد آن حضرت به راه انداختند... .
اما، با این همه، در تاریخ آمده است كه امیرمؤمنان سلام الله علیه «حقوق خوارج از بیت المال را قطع نكرد» . این چه آزادى است!!!؟
از رسول خدا صلى الله علیه وآله وكسانى كه در خط خداى متعال وخط پیامبران و اولیاى الهى هستند، كه بگذریم، آیا نظیر این آزادى در تاریخ یافت مى شود؟

نماز تراویح

__________________________

برگرفته از کتاب : اسلام و سیاست