تبیان، دستیار زندگی

به گزارش ایرنا متن کامل این گزارش به شرح زیر است:
هنوز چند روزی به پایان دولت نهم و معرفی وزرا مانده بود که تغییرات جهت تشکیل دولت دهم آغاز شد. در حالی که گمانه‌زنی‌ها در مورد ماندن و رفتن وزرا در میان محافل سیاسی و رسانه‌ای مطرح بود، اتفاقات یک‌شنبه که منجر به عزل وزیر اطلاعات و استعفای وزیر فرهنگ شد سبب گمانه‌زنی‌های جدیدی در این موضوع شد.
تحلیلگران بر این باورند که بازخوانی پرونده تاریخی تحولات کابینه‌های 8 ساله در دولت‌های پس از انقلاب در آستانه تحولات جدید در دولت دهم گویای نکاتی تاریخی در این زمینه است که احتمال تکرار آن در این دولت نیز وجود دارد.
نخستین کابینه 8 ساله را آخرین نخست وزیر تشکیل داد، بیشتر وزرای معرفی شده توسط میرحسین موسوی به مجلس از اعضای کابینه‌های شهیدان رجایی و باهنر و همچنین آیت الله مهدوی‌کنی بودند. دولت اول موسوی با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بود، کارشناسان معتقدند کابینه اول موسوی ائتلافی بود چرا که هم خاتمی، بهزاد نبوی، نجفی و سلامتی در آن وزیر بودند و هم احمد توکلی، ناطق نوری، مرتضی نبوی و عسگر اولادی و شاید همین مساله باعث شد تا جریان مخالفین موسوی در دولت اول وی، به قدری قوی باشند که وی را با استعفا تحت فشار قرار دهند.
به این خاطر بود که این کابینه اختلافات علنی بسیاری را به خود دید. بهزاد نبوی بینش عسگر اولادی را در تجارت "مانع تحول در امر اصلاح تجارت و خلع ید سرمایه‌داران" می‌دانست. اما این تنها اقتصاد نبود که محل اختلاف در کابینه موسوی بود، سیاست خارجی نیز با دو قرائت مواجه بود؛ موسوی می‌گفت: "ما برای سازمان‌های بین المللی اصالتی قائل نیستیم و با آن‌ها به صورت ابزاری برای رساندن پیام انقلاب اسلامی به جهان استفاده می‌کنیم" اما وزیر امور خارجه این سخنان را "اظهارات تند نخست وزیر درباره روابط خارجی" می‌نامید.
در پی این اختلافات بود که کابینه چهار سال دوم موسوی چهره دگرگونی داشت؛ انعطاف ناپذیری موسوی سبب شده بود تا مخالفان وی در دولت ناچار به ترک کابینه شوند و در این میان تنها محمد غرضی بود که با تغییر وزارتخانه در دولت آخرین نخست وزیر ماندگار شد.
کابینه دوم میرحسین یک دست‌تر شد، چه آن‌که احمد توکلی جای خود را به سرحدی‌زاده که از خانه کارگر برخاسته بود داد. به جای حبیب الله عسگر اولادی هم ابتدا جعفری و سپس وهاجی آمدند. رضا اکرمی هم به جای پرورش، وزیر آموزش و پرورش شد. علی‌اکبر محتشمی‌پور هم بر جای ناطق نوری نشست. دولت موسوی دربست در اختیار او درآمد ، کابینه دیگر ائتلافی نبود.
با پایان دوران آخرین نخست وزیر، هاشمی که سال‌ها در کسوت رئیس مجلس بود همزمان با همه پرسی درباره متمم قانون اساسی و تمرکز قدرت در قوه مجریه، رئیس جمهور شد. او هم کابینه ای انتخاب کرد که در دولت‌های قبلی حضور داشته‌اند. کارشناسان کابینه اول هاشمی را هم تا حدودی ائتلافی می‌دانستند، کابینه‌ای که در آن هم خاتمی، معین، نوری و نجفی بودند و هم ولایتی و فلاحیان و کازرونی.
اواسط اولین دولت هاشمی بود که سید محمد خاتمی، وزیر فرهنگ زیر فشار انتقادها درباره ولنگاری فرهنگی در کشور استعفا داد و لاریجانی و پس از آن میرسلیم جایگزین وی شدند.
در فهرست کابینه دوم هاشمی شش وزیر قبلی خط خوردند و محسن نوربخش نیز نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد؛ در واکنش به این نظر مجلس، هاشمی ابتدا نوربخش را معاون اقتصادی و سپس رئیس بانک مرکزی قرار داد. تحلیلگران سیاسی چهار سال دوم هاشمی را دولت یک دست‌تری توصیف کردند که از دل آن یک حزب دولت ساخته بیرون آمد.
پس از دوم خرداد 76 بود که وزیر مستعفی هاشمی بر کرسی ریاست جمهوری نشست. وی بر خلاف رویه همتایان قبلی‌اش کوشید تا کابینه‌ای یک‌دست و تندرو را معرفی نماید. هنوز یک سال از دولت هفتم نگذشته بود که تغییرات گسترده عبدالله نوری، در میان مدیران ارشد وزارت کشور ، استانداران و معاونان، مجلسی‌ها را مجاب نمود تا به استیضاح عبدالله نوری، رای دهند. در واکنش به این تصمیم مجلس، خاتمی بلافاصله او را معاون خود در امور توسعه کرد، درست مثل داستان هاشمی و نوربخش.
از سوی دیگر فشارهای وارده پس از قتل‌های زنجیره‌ای سبب شد دری نجف‌آبادی که وزیر اطلاعات اول در دولت خاتمی بود، استعفا دهد.. مصطفی معین نیز در اوج بحران 18 تیر با استعفای خود از وزارت علوم بر مشکلات آن برهه تاریخی دامن زد.
روایت‌های رئیس دفتر خاتمی حاکی از وجود درگیری‌های شخصی میان مدیران اقتصادی در دولت‌های هفتم و هشتم است، چه‌آن‌که محمد علی ابطحی می‌گوید: "با آغاز دولت دوم محمد خاتمی و روی کار آمدن آقایان ستاری‌فر و مظاهری اختلافات آغاز شد. البته دکتر نمازی و دکتر نجفی هم در دولت اول خاتمی با هم اختلاف داشتند." این اختلاف‌ها سبب شد سرانجام مظاهری و ستاری‌فر از دولت خارج شوند. احمد خرم نیز در مسئله فرودگاه امام کنار رفت.
چالش‌های مجلس با دولت ادامه داشت، و موجب شد تا با فشارهای مجلس،عطاالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ پس از کش و قوس‌های فراوان مجبور به استعفا شود. خاتمی نیز تحلیلگر این روزهای بی‌بی‌سی فارسی را رئیس مرکز گفتگوی تمدن‌ها قرار داد .
با انتخاب مجدد خاتمی به عنوان رئیس جمهور، وی سعی کرد تا کابینه ای کمتر جنجالی را انتخاب کند. با این حال در این کابینه خاتمی وزیر تعاونش در دولت هفتم که مدرک کاردانی داشت را به سمت وزیر آموزش وپرورش منصوب کرد. همچنین تغییرات دیگری در کابینه دوم به وجود آمد که اغلب درون حزبی بودند و به عبارتی ارتقاءنیروهای تشکیلاتی در نظر گرفته می شدند.
در این میان شاید مهمترین تغییر، کناره گیری دکتر حبیبی از معاونت اولی خاتمی در دولت هشتم و ارتقاء عارف از ریاست سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق به این سمت بود.
در این کابینه همچنین مظاهری به جای نمازی و در میانه راه، حسینی به جای او در وزارت اقتصاد ، پزشکیان به جای فرهادی در وزارت بهداشت،حجتی به جای کلانتری در وزارت کشاورزی، صفدرحسینی به جای کمالی در وزارت کار، توفیقی به جای معین در وزارت آموزش عالی و صوفی به جای حاجی در وزارت تعاون تغییر کزدند.
به گزارش شبکه ایران این روزها نوبت معرفی کابینه دوم محمود احمدی نژاد فرارسیده است. تحلیلگران بر این باورند که چهار ساله‌های دوم به دلیل تجارب و شناخت بیشتر سبب تشکیل کابینه‌های یک دست‌تری می‌شود، امری که احمدی نژاد نیز از مدت ها پیش بر آن تاکید می کند و تغییرات فراوانی که در این چهارسال در کابینه اش ایجاد کرد نشان داد بسیار به آن حساس است.