در نظام اسلامی، فلسفه وجودی سازمانها و نهادها و نیز به کارگیری کارمندان و کارگزاران اجرایی، خدمترسانی به مردم است. در این نظام، کارمندان از جایگاه ویژهای برخوردارند و درستی بسیاری از کارها به دست آنان است؛ چنانکه امیرمؤمنان علی علیهالسلام میفرماید: «کارها به دست کارمندان راست و درست میشود.»
جایگاه کارمند در اسلام
در اسلام، منزلت اجتماعی به عنوان موهبت و امانت الهی در اختیار کارمندان قرار میگیرد تا برای رفع محرومیتها و گرفتاریها از امور جامعه به کار گرفته شود. ازاینرو، امام علی علیهالسلام به یکی از کارگزاران خود چنین میگوید: «کاری که به عهده توست، طعمه نیست، امانتی است که بر گردنت نهادهاند.» بنابراین، اگر کارمندان و کارگزاران نظام اسلامی با انگیزههای الهی، امانتداری و خدمترسانی به مردم در جایگاه خود قرار گرفتهاند، باید شکرگزار پروردگار بزرگ باشند؛ زیرا در جایگاهی هستند که میتوانند خاطری را شاد کنند، غمی را بزدایند، بیپناهی را پناه دهند و مظلومی را یاور باشند و به این ترتیب، زمینه رشد و تعالی خود را فراهم سازند. رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در اینباره میفرماید: «وقتی خداوند برای بندهای نیکی خواهد، حاجت مردم را در دست او قرار میدهد».
در نظام اسلامی، فلسفه وجودی سازمانها و نهادها و نیز به کارگیری کارمندان و کارگزاران اجرایی، خدمترسانی به مردم است.
منشور اخلاقی امام علی علیهالسلام برای کارمندان و کارگزاران
1. نگهبان نفس خویش باش؛
2. از سلام و تعارف و مهربانی به مردم کوتاهی مکن؛
3. پر و بالت را برای مردم بگستران و با مردم گشادهروی و مهربان باش؛
4. کاری که بر دوش توست طعمه نیست، امانتی است که بر دوشت نهادهاند؛
5. بالاتر از خود را فرمان ببر، تا پایینتر از تو فرمانبردارت باشد؛
6. کار هر روز را در همان روز انجام ده؛ زیرا هر روز، کاری مخصوص به خود دارد؛
7. بکوش تا هر کاری را در جای خود و زمان مخصوص به خود انجام دهی؛
8. با خدا، مردم و خویشاوندان انصاف را رعایت کن؛
9. هرگز به خدمتهایی که انجام دادی، بر مردم منت مگذار؛
10. در وعدهای که به مردم دادی، خلف وعده مکن؛
11. هرگز نیکوکار و بدکار را در نظرت یکسان قرار مده؛
12. از همکاران نزدیکت سخت مراقبت کن؛
13. از حوادث گذشته تاریخ، برای آینده عبرت بگیر.
