تبیان، دستیار زندگی

پس از کنفرانس خبری رئیس جمهور، تمامی ملوانان انگلیسی که در اتاقی دیگر مستقیماً مصاحبه احمدی‌نژاد را می‌دیدند و می‌شنیدند در برابر دوربین‌ها آزاد شدند و به مقامات انگلیسی تحویل داده شدند، تا ایران جریان بازداشت ملوانان متجاوز انگلیسی را که خود آغاز کرده بود، خود نیز به پایان رساند و فضایی برای مدیریت لندن بر این ماجرا باقی نگذارد.

شبکه ایران- هنگامی که در ابتدایی‌ترین روزهای سال 86، مردم کشورمان در دید و بازدیدهای نوروزی، «سال نو» را به یکدیگر تبریک می‌گفتند، مرزداران سپاهی کشور که تعطیلات نوروزی را برای انجام مأموریت از خانواده جدا بودند، دست به اقدامی زدند که بلافاصله و در کمتر از چند ساعت، خطوط خبری در سراسر دنیا را به خود اختصاص داد.
«15 ملوان انگلیسی که بدون هماهنگی وارد آب‌های ایران شده بودند، با اعلام مرزبانان جمهوری اسلامی ایران، متوقف و دستگیر شدند.»

این خبر مختصر در اولین بخش خبری شامگاه جمعه سوم فروردین ماه 86 و از رسانه ملی پخش شد. پیرو پخش این خبر، سعید جلیلی معاون وقت وزارت خارجه در یک مصاحبه تلویزیونی اعلام کرد که ملوانان انگلیسی متجاوز بوده‌اند و دولت این کشور باید در این‌باره عذرخواهی کند.

موضوع خبر و سخنان جلیلی آنقدر داغ و در عین حال غیر‌منتظره بود که به سوژه اول رسانه‌ها تبدیل شود و البته در این میان سیاستمداران انگلیسی و مخصوصاً «تونی بلر»، ساکن آن روزهای خانه شماره «10» خیابان داونینگ را برای بازگرداندن «ابهت» ریخته شده به تکاپو بیندازد.

در این راستا، وزارت خارجه این کشور که سه روز پیش از این ماجرا، توانسته بود با همراهی همتایان امریکایی خود، قطعنامه 1747 را علیه برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان به تصویب شورای امنیت برساند، ترجیح داد تا در اولین گام به سراغ «حیات خلوت» این کشور در مقر سازمان ملل رفته و علیه ایران، همان راه رفته را تجربه کنند.

اگرچه نادر، اما باورکردنی بود که این‌بار انگلیسی‌ها دست خالی از نیویورک برگردند، چرا که همزمان با این اقدام دیپلماتیک وزارت خارجه انگلیس، اقدام رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران در پخش تصاویر اعتراف 15 ملوان انگلیسی مبنی بر «اشتباه در ورود به آب‌های ایران»، حتی دولت تونلی بلر را در برابر موجی از اعتراض‌های افکار عمومی و رسانه‌های مشهور انگلیس قرار داد.

بدین ترتیب بود که شورای امنیت سازمان ملل در برابر «درخواست مؤکد» انگلیس برای صدور قطعنامه علیه ایران، نه‌تنها درخواست دولت این کشور را «رد» کرد، بلکه حتی در بیانیه‌ای که در این خصوص صادر نمود، از «محکوم کردن» ایران هم خودداری کرد.

دستان خالی دولت انگلیس این‌بار به سمت کاخ سفید دراز شد و از پرزیدنت بوش خواسته شد تا «اقدام ایران در دستگیری ملوانان انگلیسی» را محکوم کند و البته بوش به این درخواست علیه ایران پاسخ «مثبت» داد و از ایران خواست که «ملوانان انگلیسی» را هرچه سریعتر آزاد کند.در این راستا اتحادیه اروپا هم به درخواست دیپلماتیک این کشور اروپایی پاسخ مثبت داد و در بیانیه‌ای، با محکومیت اقدام کشورمان خواستار آزادی ملوانان متجاوز انگلیس شد.

اعتراض امریکا و یا اتحادیه اروپا به رفتارهای ایران، پیش از این آنقدر تکرار شده و مسبوق به سابقه بود که مسئولان جمهوری اسلامی ایران آن را در معادلات سیاسی - دیپلماتیک خود «بی‌اثر» بدانند و به آن توجه نکنند.

در پاسخ اما مسئولان کشور این‌بار هم ترفند رسانه‌ای را مقدمه رفتار دیپلماتیک قرار دادند؛ درحالی‌که غول‌های رسانه‌ای در دنیا همچنان ادعاهای پیاپی مسئولان سیاسی و نظامی انگلیس مبنی بر دستگیر شدن نظامیان در حین تردد در آب‌های عراق را مخابره می‌کردند، شبکه «العالم» تصاویری از این نظامیان را به همراه توضیحات یکی از فرماندهان سپاه پخش کرد که بلافاصله بر روی خروجی رسانه‌های دنیا خبر اول شد.
در این تصاویر GPRS همراه نظامیان انگلیسی به نمایش درآمده بود که مشخص می‌کرد آنان پس از ورود عمیق به آب‌های ایران متوقف و بازداشت شده‌اند.
پس از این بود که کفه باورپذیری عمومی ادعاهای دولت انگلیس، وزن خود را از دست داد و افکار عمومی در دنیا در انتظار پذیرش رفتار دیپلماتیک جمهوری اسلامی باقی ماند.

این انتظار البته چندان طول نکشید و وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با ارائه یک یادداشت، به صورت علنی به این اقدام دولت انگلیس اعتراض کرد و از دولت این کشور خواست تا درباره عدم تکرار این قبیل رفتارها از سوی عوامل نظامی‌اش به جمهوری اسلامی ایران، «تضمین» بدهد.

این رفتار قاطعانه دیپلماتیک هنگامی که رسانه‌ای هم شد، موج اعتراض افکارعمومی در انگلیس را همراه خود کرد و دولت آقای بلر که پیش از آن به دنبال راهکار «ایجاد فشار بین‌المللی» علیه ایران بود را در «فشار افکار عمومی برای پذیرش درخواست ایران و ارائه تضمین قرار داد.

اینگونه بود که کمتر از 24 ساعت پس از ارسال این «یادداشت اعتراض آمیز» به لندن، مقامات انگلیسی یادداشتی را به دست مقامات ارشد نظام در تهران رساندند که در آن قید شده بود، "هیچگونه قصد خصومت آمیزی علیه جمهوری اسلامی ایران وجود نداشته است". دولتمردان انگلیسی در این یادداشت در برابر درخواست قاطعانه مقامات کشورمان مبنی بر ارائه تضمین هم تمکین کردند:" [دولت انگلیس] اطمینان می‌دهد که مقامات انگلیس معتقدند اجتناب از تکرار چنین وقایعی حائز اهمیت می‌باشد."

این رویداد کم سابقه که از سوی رسانه‌ها «تمکین انگلیس در برابر ایران» نامیده شد البته پایان ماجرا نبود.

فردای روزی که این یادداشت به تهران رسید و رسانه‌ها درباره پیروزی ایران تحلیل نوشتند، نیروهای نظامی انگلیس در عراق به کنسولگری ایران در بصره حمله کردند و به آن آسیب رساندند تا شاید بازی باخته در زمین دیپلماسی را با برگ جدیدی به تساوی بکشانند.

دیپلماسی در ایران اما قوی‌تر از آنچه بود که انگلیسی‌ها گمان می‌کردند. وزارت خارجه ایران در پی این اقدام انگلیس، یادداشت دوم را که با اعتراض جدی‌تری همراه بود روانه لندن کرد. یادداشتی که طی آن به مواد کنوانسیون «وین» اشاره شده و به دولت انگلیس هشدار داده بود که سریعاً از این اقدام خود عذرخواهی کند.

بازی برای انگلیس سخت‌تر شد؛ چرا که اگر در مورد ملوانان، بهانه «بازداشت ملوانان در مرزهای آبی عراق» می‌توانست مستمسک تقابل و تلاش برای منزوی ساختن ایران باشد، در این مورد مطابق تمامی کنوانسیون‌های بین‌المللی و ازجمله کنوانسیون وین، رفتار نظامیان انگلیس محکوم و مسئولیتش هم مستقیماً به عهده نیروهای اشغالگر انگلیس بود، این واقعیت را مارگارت بکت یاران «تونی‌بلر» در عرصه دیپلماسی هم بزودی دریافتند و به همین خاطر در نامه‌ای که در یازدهمین روز از سال 86 به تهران نوشتند اعلام کردند که دولت بریتانیا، به توافقنامه‌های بین‌المللی در این زمینه متعهد است و حق جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت می‌شناسد.

بدین ترتیب بازی در مناقشه دیپلماتیک ایران – انگلیس در سال 86، به جای تساوی، دو بر صفر به سود اقتدار ایران شد و بازی همچنان ادامه داشت.

سوت پایان این بازی را البته محمود احمدی‌نژاد نواخت و آن، زمانی بود که ایران از موضوع، تا بالاترین حد ظرفیتش استفاده کرد.

چهارشنبه، چهاردهم فروردین ماه سال 86 و در حالی‌که موضوع بازداشت نظامیان متجاوز انگلیسی و حواشی آن 300 ساعت بود که همچنان خطوط خبری رسانه‌ها را به خود اختصاص داده بود، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به جلسه خبری‌ای پاگذاشت که بیش از 120 خبرنگار داخلی و خارجی برای پوشش سخنانش، در آن حضور داشتند.
همگان از پیش، سؤالاتی درباره این موضوع روز بین‌الملل آماده کرده بودند؛ درباره چگونگی تعامل ایران با نظامیان، محاکمه و یا مدت زمان بازداشت آنها و...

احمدی‌نژاد اما در همان ابتدا سخنانی بر زبان جاری کرد که به دلیل پوشش مستقیم و گسترده آن برای مخاطبین سراسر دنیا و از جمله انگلیسی‌ها، قابل سانسور نبود.
رئیس جمهور ابتدا از پشت میز خود بلند شد و به پاس دستگیری ملوانان متجاوز انگلیسی، «ناو سالار یکم پاسدار آمانگاه» را فراخواند.
او سپس با اعطای نشان درجه 3 شجاعت از این فرمانده و نیروهایش تقدیر کرد.
در این میان نفس‌های خبرنگاران و مخاطبین جهانی این جلسه در سینه حبس شده بود که احمدی‌نژاد به جایگاه خود بازگشت و سخنانش را ادامه داد.
رئیس جمهور ایران هنگامی که سخنان خود را دوباره آغاز کرد جمله‌ای گفت که همگان «غیرقابل پیش‌بینی بودن» را برای توصیف آن جمله و گوینده‌اش برگزیدند.
«15 ملوان انگلیسی که دو هفته قبل به جرم ورود غیرقانونی به آب‌های ایران بازداشت شده بودند مورد عفو قرار گرفته و بلافاصله پس از کنفرانس خبری او آزاد خواهند شد.»
احمدی‌نژاد بهانه این رفتار کریمانه نظام را دو عید مهم برای مسلمان و مسیحیان اعلام  کرد که با آن روزها مصادف بود؛ ولادت پیامبر اعظم (ص) و عید عروج حضرت مسیح (ع).
بدین ترتیب نقطه پایانی که دکتر محمود احمدی‌نژاد بر این ماجرا گذاشت، حتی از  سوی رسانه‌های انگلیس، سومین ضربه دیپلماتیک ایران به انگلیس در این ماجرا قلمداد شد.
«ربودن 15 نظامی انگلیسی به عنوان یک قمار آغاز شد اما این حادثه یک پیروزی عجیب و غیرمنتظره را برای ایران به همراه داشت.»
این عنوان را نشریه انگلیسی «نیواستلیزمن» برای ماجرای آزادی ملوانان متجاوز انتخاب کرد.

پس از این و بلافاصله پس از کنفرانس خبری رئیس جمهور، تمامی ملوانان انگلیسی که در اتاقی دیگر مستقیماً مصاحبه احمدی‌نژاد را می‌دیدند و می‌شنیدند در برابر دوربین‌ها آزاد شدند و به مقامات انگلیسی تحویل داده شدند، تا ایران جریان بازداشت ملوانان متجاوز انگلیسی را که خود آغاز کرده بود، خود نیز به پایان رساند و فضایی برای مدیریت لندن بر این ماجرا باقی نگذارد.

چنین شد که این مناقشه با رفتار پایانی رئیس‌جمهور و با نتیجه 3 بر صفر به سود ایران به پایان رسید و افکار عمومی که در جریان صدور قطعنامه1747 از سوی امریکا و انگلیس به گروگان گرفته شده بودند، پیام اقتدار و رأفت ایران را به خوبی دریافت کردند.

با گذر زمان تأثیرات این غلبه ایرانی در انگلیس علنی شد. سقوط روزانه محبوبیت تونی بلر از فروردین ماه86 تا کمتر از 3 ماه بعد از آن، نخست‌وزیر محبوب سال‌های پیشین انگلیس را تحت فشار افکار عمومی مجبور به استعفا کرد تا معلوم شود نقش دیپلماسی هوشمندانه و مقتدرانه ایران در دنیا تا چه حد است و رویکرد تهاجمی مسئولان ایرانی در عرصه دیپلماسی چگونه می‌تواند همزمان با پرونده هسته‌ای پرونده‌های متعدد دیگر را مدیریت و مطلقاً به سود جمهوری اسلامی ایران، پایان دهد.

منبع:http://www.inn.ir/newsdetail.aspx?id=19912

نتیجه کار مهم بود که ایران هم در دستگیری و هم در آزاد سازی بدون در نظر گرفتن تهدیدها خوب عمل کرد