تبیان، دستیار زندگی

تقی نژاد استوانه ای كوچك و كاغذی به طول معمولی كمتر از ۱۲ سانتی متر و قطر نزدیك به ۱۰ میلی متر است كه از برگ های بریده شده یا عمل آمده تنباكو پر می شود حدود ۱۰ دقیقه طول می كشد تا دود کردن یک استوانه كوچك آن تمام شود. ۱۰ دقیقه ای كه باعث می شود انسان، ۵/۵دقیقه زودتر به استقبال مرگ برود. می توانی حساب كنی روزی چند عدد استوانه را مصرف می كنی و همان را در عدد ۵/۵ ضرب كنی. این گونه شاید بفهمی در هر روز، چه قدر از عمر خود را از دست می دهی. آری این است سیگار! همان استوانه كوچك كاغذی.
● اعتیاد به سیگار
اعتیاد به سیگار كه در واقع همان وابستگی به نیكوتین است، به سرعت ایجاد می شود. به طور تقریبی ۸۵ درصد افرادی كه فقط یك نخ سیگار كشیده اند به مصرف آن ادامه داده اند. براساس تحقیقات جدید اعتیاد به سیگار تا ۲ سال دیگر باعث مرگ سالانه یك میلیون هندی خواهد شد. با وجود این كه استعمال دخانیات یك تصمیم شخصی است اما بررسی ها نشان داده، اعتیاد به سیگار تا حدی هم به محیط فرد بستگی دارد.با توجه به این كه هر سیگار شامل ۱۰ پك است، فردی كه روزانه یك پاكت سیگار مصرف می كند ۲۰۰ بار برای ادامه مصرف سیگار، تشویق و ترغیب می شود. این مسئله علت اعتیاد بسیار شدید و مشكلات فراوان هنگام ترك است به گونه ای كه ترك آن، حتی نسبت به معتادان به هروئین نیز دشوارتر است.
● زیان های سیگار
پژوهش های بسیاری در دنیا انجام شده كه بر مضر بودن مصرف سیگار دلالت می كند. با این وجود شركت های تولید سیگار این پژوهش ها را بی اساس و اثبات نشده می خوانند و به تبلیغ گسترده سیگار در كشورهای مختلف جهان ادامه می دهند. اغلب پژوهش ها، سیگار را از عوامل اصلی بروز سرطان می دانند. یك پزشك می گوید: سموم موجود در دود سیگار تمام قسمت های بدن را هدف قرار می دهد. این سموم باعث ابتلای فرد به سرطان های ریه، گلو، دهان، مثانه، كلیه و ... می شود.دكتر زینا شهیدی فر سیگار را عامل اصلی ابتلا به سرطان ریه عنوان می كند و می افزاید: سیگاری ها ۲۰ برابر بیشتر از غیر سیگاری ها به این سرطان دچار می شوند، این در حالی است كه ابتلا به این سرطان ارتباط مستقیمی با تعداد سیگارهای كشیده شده در هر روز دارد.
وی با اشاره به این كه سیگار مهم ترین عامل ایجاد بیماری های قلبی، عروقی، تنفسی، پوكی استخوان و افزایش كلسترول خون است، بیان می كند: مواد موجود در سیگار ضربان قلب و فشار خون را بالا می برد ودر نتیجه خطر بروز سكته های مغزی را نیز افزایش می دهد.این پزشك كه سوابقی نیز در مركز ترك اعتیاد سیگار دارد ادامه می دهد: گازهای سمی موجود در سیگار، به صورت لایه لایه داخل مجاری تنفسی و ریه ها را می پوشاند و بنابراین با مصرف سیگار، خون و اكسیژن كمتری به دست ها و پاها می رسد و ممكن است باعث سیاه شدن و حتی قطع انگشتان شود.دكتر شهیدی فر بروز پوكی استخوان در سنین پایین تر، بیماری های لثه، خرابی دندان ها، خشكی و بوی بد دهان، ناتوانی جنسی در مردان، یائسگی زودرس در زنان، بدرنگی پوست و ضعیف شدن گردش خون را، از جمله دیگر مضرات مصرف سیگار عنوان كرد.در میان این همه صحبت از مضرات سیگار به بحث تبلیغات می رسیم. یك جامعه شناس می گوید: اكثر تبلیغات در مورد سیگار خزنده و البته به صورت پنهان است.
فریبا باقری می افزاید: روی بسته های سیگار نوشته شده، سیگار سرطان زاست اما در واقع بین حرف و عمل، همچنین تولید و مصرف تناقض فراوانی وجود دارد. ما بهترین زمین ها را در شمال كشور، به كشت تنباكو اختصاص می دهیم!
وی عقیده دارد: نخ های سیگار در واقع سر نخ تمامی اعتیادهاست. این جامعه شناس از سیگار به عنوان نماینده با كلاس تر اعتیاد یاد می كند.
قربان محمد مقدسی یک جامعه شناس دیگر می گوید: سیگار كشیدن تبعات منفی فراوانی برای فرد و اجتماع در پی دارد و از آن جمله می توان به خروج ارز از كشور برای تأمین نیاز سیگار جامعه اشاره کرد. همچنین علاوه بر مضرات سیگار برای سلامت جسمی فرد، از تأثیر این عمل بر شأن و منزلت اجتماعی شخص كه به طور معمول منزوی شدن از اجتماع را در پی دارد نیز، نباید غفلت كرد.
● مالیات بر سیگار، چرا كه نه؟
در بیشتر كشورهای جهان به جز مناطق آزاد از سیگار مالیات سنگینی دریافت می شود و این مالیات گاه تا چند برابر قسمت اولیه خود سیگار، خرج روی دست مصرف كننده می گذارد. این كشورها درآمد حاصل از مالیات مذكور را صرف بهبود سلامت مردم می كنند. گرچه این عمل كار پسندیده ای محسوب می شود اما با توجه به تبلیغات گسترده سیگار در برخی از این اجتماعات، چنین كاری مثل حفر كردن یك چاله برای پر كردن چاله ای دیگر است!مقدسی اخذ مالیات از سیگار را در ایران نیز ضروری اعلام می كند و می گوید: چرا باید از تمامی نیازهای ضروری اجتماع كه تأثیرات مثبتی هم بر سلامت جامعه دارند، مالیات اخذ شود ولی به چنین ماده خطرناكی مالیات تعلق نگیرد؟ او می افزاید: دریافت مالیات از سیگار باعث بالا رفتن قیمت آن می شود و یك نوع حالت بازدارندگی را ایجاد خواهد كرد و از سوی دیگر با درآمد حاصل از مالیات دریافت شده، می توان بخشی از تبعات منفی ناشی از مصرف سیگار را در جامعه جبران كرد. این جامعه شناس تأكید می كند: نگرفتن مالیات از سیگار یك نوع بی عدالتی محسوب می شود.
باقری نیز با اشاره به نتیجه یك تحقیق این طور می گوید: ۸۱ درصد آلودگی های ناشی از نیكوتین سیگار گریبانگیر كسانی است كه سیگار نمی كشند و تنها از نیكوتین سیگار دیگران استنشاق می كنند. پس وقتی سیگاری ها به این راحتی هوای تنفسی شهروندان را مسموم می كنند و آن ها را در معرض اعتیادهای اجباری قرار می دهند به طور قطع گرفتن مالیات از سیگار، داروی تلخی است كه در دراز مدت اثرات مثبت خود را بر جامعه خواهد گذاشت.
● راهكارهای مقابله
باقری می گوید: برای حل معضل سیگار کشیدن در جامعه، وقتی به سر منزل مقصود می رسیم كه تمامی دولت ها بر سر یك میز مذاكره بنشینند و دیدگاه های شفافی را در این باره مطرح كنند. این معضل یك شبه ایجاد نشده که بخواهیم یك شبه و یا حتی یك ساله آن را از بین ببریم. مقوله سیگار یك مقوله اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است.
این جامعه شناس همچنین در مورد گرایش رو به رشد جوانان به سیگار هشدار می دهد و بیان می كند: جوان برحسب طبع و ماهیت جوانی خود به دنبال آزمایش و تجربه است و صد البته تنوع طلبی را هم می توان به چاشنی تلخ سیگار افزود. متأسفانه در جامعه ما قوانین حقوقی مستحكمی در بحث خرید و فروش سیگار حداقل برای گروه سنی زیر ۱۸ سال وجود ندارد. اما در كشورهای پیشرفته در این رابطه و حتی خرید و فروش دیگر مواد زیان آور مثل مشروبات الكلی قانون و مقررات خاصی وجود دارد.
قربان محمد مقدسی هم در این رابطه اظهار می كند: افراد سیگاری به طور معمول مشكلات روحی و روانی را عاملی برای سیگار كشیدن خود عنوان می كنند در حالی كه برعكس است ،سیگار عامل اضطراب، نگرانی، به هم خوردن نظم بدن، زندگی اجتماعی و از بین برنده اعتماد دیگران نسبت به فرد مبتلاست.وی معتقد است: بهترین جریان قوی و بازدارنده از سیگار کشیدن اراده خود فرد است و پس از آن خانواده و گروه های اجتماعی دیگر به خصوص رسانه های ارتباط جمعی نقش مؤثری در این رابطه خواهند داشت. وی سیگار کشیدن را نشانه آسیب پذیری فرد در مقابل سایر خطرات اجتماعی عنوان می كند.وی می افزاید: هیچ كسی به فكر سلامتی انسان نیست و هر شخص باید خودش به خودش كمك كند.
● به زندگی خوش آمدید
اگر از آن جمله افراد خوش شانس هستید و همین حالا تصمیم به ترك سیگار گرفته اید، برخی مواد غذایی را به شما معرفی می كنیم كه گنجاندن آن ها در رژیم غذایی روزانه تان ممكن است وابستگی شدید شما را به سیگار كاهش دهد.
۱) جو دوسر: این ماده غذایی سرشار از فیبر و ویتامین B۱ است و روی یك جمعیت ۱۳ نفره سیگاری در كشور هند آزمایش شده است. در این آزمایش ۵ نفر از آن هایی كه از جو دوسر استفاده كرده بودند به كلی سیگار را ترك كردند، ۷ نفر تعداد سیگارهایی را كه دود می كردند به نصف كاهش دادند و تنها یك نفر مقاوم به درمان مشاهده شده كه البته قرار نیست شما جز این گروه آخر باشید.
۲) اسفناج: اسفناج حاوی موادی است كه باقلیایی كردن محیط بدن، میزان ماده اعتیادآور و نیكوتین را در بدن تا مدتی در سطح بالا نگه می دارد و در نتیجه نیاز شخص به مصرف سیگار را كاهش می دهد. بر این اساس می توان نتیجه گرفت مصرف موادی كه بدن را قلیایی می كند ،در ترك سیگار مؤثر است. كشمش، انجیر خشك و بادام از جمله این مواد هستند، مضاف بر این كه می توانید این تنقلات را در جیب بریزد و هر بار هوس سیگار به سرتان زد، از این ها تناول كنید.
۳) جوش شیرین: در تحقیقی، عده ای از سیگاری هایی كه از جوش شیرین استفاده می كردند پس از ۵ هفته به طور كلی سیگار را ترك كردند. البته در مصرف این ماده نباید زیاده روی كرد.آدامس های نیكوتین دار سیر و شاه تره از دیگر مواد غذایی هستند كه شما را در رسیدن به یك زندگی سالم و با نشاط كمك می كنند.
● چند نكته باریك تر از مو برای كسانی كه هنوز مرگ زودرس را ترجیح می دهند!
۱) نگاه داشتن سیگار بر روی لب باعث تشدید خطرات آن می شود، به خصوص هنگامی كه دود سیگار در بزاق دهان حل می شود و شما آن را می بلعید، سموم و مواد سرطان زا در تماس با تمامی قسمت های جهاز هاضمه قرار می گیرد.
۲) طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در هر ۸ ثانیه یك نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می دهد. این یعنی تا پایان همین زمانی كه بند ۲ را خواندید، یك نفر دیگر هم از دنیا رفت.
۳) سالانه نزدیك به ۵۰ هزار نفر به علت عوارض سیگار در ایران فوت می كنند
۴) هزینه ناشی از مصرف سیگار در ایران رقمی بالغ بر چهارصد میلیارد تومان است یعنی برابر با ساخت حداقل ۴۰۰ مدرسه، درمانگاه، مسجد و هر چیز مفید یك میلیاردی دیگر.
۵) حداقل ۲۵ درصد سیگاری ها ۲۳ سال از عمر مفید خود را از دست می دهند.
۶) كشیدن سیگار هر ساله، بیشتر از مجموع تلفات ایدز، الكل، مواد مخدر، تصادفات رانندگی، قتل، خودكشی و آتش سوزی انسان ها را از بین می برد.