حجر

* در نگهدارى آن كوتاهى يا در تصرف زياده روى نكرده : نبايد عوض آن را بدهد. ¹

حَجْر

حَجْر به معناى (منع) است و در فقه , منع شرعى نسبت به تصرف در اموال مى باشد. ²

1-اين افراد محجورند; يعنى نمى توانند در اموال خود تصرف كنند.

* كودك غير بالغ

* ديوانه

* سفيه (كسى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف مى كند)

* ورشكستهء اقتصادى

2-ولايت بر تصرف در اموال كودك غير بالغ و ديوانه , با پدر و جد پدرى اوست .

- اگر پدر و جد پدرى ندارد, قيّمى كه وصيت آنان مشخص شده است , ولايت دارد.

- اگر قيّم هم ندارد, با حاكم شرع است .

- و اگر حاكم شرع نباشد, با مؤمنين است و بنابر احتياط واجب بايد عادل باشند.

3-ولايت بر سفيه :

- اگر از دوران كودكى سفيه بوده و با همان حال به حدّ بلوغ رسيده , شرعاً محجوز است و ولايت بر او مانند ديوانه ,با پدر و جدّ پدرى است و و با نبودن آنها قيّم است .

- اگر قبلاً سفيه نبوده و پس از بلوغ سفيه شده , ولايت بر او با حاكم است و حاكم او را از تصرف در اموالش منع مى كند ⁴

4-ورشكستهء اقتصادى را نيز حاكم شرع با شرايطى كه در كتب مفصل فقهى آمده است او را از تصرف در اموالش منع مى كند و ولايت در تصرف با حاكم است . ⁵

1 ـ توضيح المسائل، م 2170 و 2271.

2 ـ تحرير الوسيله، ج 2، ص 13، کتاب الحجر.

3 ـ تحرير الوسيله، ج 2، ص 13، م 5.

4 ـ تحرير الوسيله، ج 2، ص 15.

5 ـ براي آشنايي با شرايط جواز حجر مي توانيد به کتاب تحرير الوسيله، ج2، ص 18 «القول في الفلس» مراجعه کنيد.