«خوب است بدانيم كه...» - خوب است بدانیم که... چرا اسلام روزه را واجب کرده است؟ نسخه متنی

«خوب است بدانيم كه...»

علي مسعودي

چرا اسلام روزه را واجب كرده است؟

اثر روحي روزه آن است كه سبب تقوا و پرهيزگاري در انسان روزه‏دار مي‏شود. بايد دانست كه روزه تأثير بزرگي در صحت بدن انسان دارد، چرا كه روزه براي استراحت دستگاه گوارش خصوصا معده و روده‏ها و منظم كردن ترشحات معده و ترتيب دادن به اعمال هضم، بسيار مفيد مي‏باشد و دانشمندان حيوان‏شناس گفته‏اند، حتي حيوانات هم از روي غريزه‏ي خدادادي گاهي روزه مي‏گيرند، از جمله در درندگان از قبيل شير و پلنگ و ببر ملاحظه شده كه هفته‏اي يك روز از خوردن هرگونه غذا خوددراي مي‏كنند. خلاصه اين كه روزه تأثيرات روحي و اخلاقي و جسمي فراواني دارد. بايد گفت كه در قديم اطبّا به امساك و خودداري از خوردن و آشاميدن خيلي اهميت مي‏دادند و به وسيله‏ي آن خيلي از امراض را معالجه نمودند و در طبّ جديد، نام امساك و پرهيز را رژيم غذايي گزارده‏اند و اين همان روزه است كه به نام‏هاي مختلف ناميده مي‏شود.

علماي روان شناس جديد، روزه را يكي از بهترين عوامل صحت شمرده‏اند. پرفسور وكتور پوشر فرانسوي مي‏گويد: روزه بهترين وسيله براي تندرستي مي‏باشد.

بايد گفت كه روزه در معالجه‏ي اغلب امراض، مفيد و در پاره‏اي از بيماري‏ها علاج منحصر به فرد مي‏باشد و اگر هم منحصر به فرد نباشد، انصافا بهترين و سهل‏ترين روش معالجه است.

اما فوايد روزه به طور اختصار:

1. در مورد اختلال حاد و مزمن روده‏ها و در هنگامي كه فرمانتاسيون و تخميرات معده و روده بيمار را دچار دل‏دردهاي شديد مي‏كند.

2. هنگام زياد شدن وزن بدن كه معمولاً ناشي از پرخوري و كم‏حركتي است.

3. در بيماران مبتلا به فشار خون.

4. در بيماري دولاب و مرض قند(1).

در كشورهاي اسلامي اغلب مسؤولين نظم اجتماع، با آمار و ارقام ثابت كرده‏اند كه در ماه رمضان تعداد جرايم، نزاع‏ها، كشتارها و جنايات به حداقل مي‏رسد(2).

در روزه گرفتن دو فايده منظور شده است:

1. حفظ الصحه‏ي بدن 2. تزكيه‏ي نفس و تربيت روح(3).

قرآن در فلسفه‏ي روزه مي‏فرمايد«لعلكم تتقون» (تا شايد پرهيزكار شويد)

و حضرت علي( عليه‏السلام ) مي‏فرمايد:«والصيام ابتلاءً لاخلاص الخلق»(روزه براي آزمايش اخلاص مردم واجب گشت)(4)

حضرت زهرا( عليها‏السلام ) مي‏فرمايند: براي آن است كه دل‏هاي شما تزكيه و پاك و با صفا گردد. و تيرگي‏هارا از آن بزدايد و روح انسان رابراي مقاومت شايسته آماده سازد.(5)

چرا بنا بر روايتي روزه مهم‏تر از نماز است؟

از اين جهت كه زن در حال حيض و نفاس هم نماز و هم روزه راترك مي‏كند، ولي بعدا فقط بايد روزه را قضا كند و ديگر اين كه اگر كسي علنا نماز نخواند، حدشرعي ندارد، ولي اگر روزه را علني خورد، حد بر اوجاري مي‏شود.

ديگر اين‏كه خداوند مي‏فرمايد:«انااُجزي به»يا«انااجزي به»يعني من پاداش روزه را مي‏دهم، يا من پاداش روزه‏ي روزه‏دار هستم در حالي كه درباره‏ي نماز چنين چيزي نفرموده است.

چرا خداوند شصت روز روزه را كفاره‏ي خوردن يك روزه قرار داده است؟

بايد گفت كه منظور از مساوات ميان«گناه» و «كيفر» مساوات عدد نيست، بلكه كيفيت عمل را نيز بايد در نظر گرفت. خوردن يك روزه‏ي ما رمضان با آن همه اهميتي كه دارد، مجازاتش تنها يك روز كفاره نيست، بلكه بايد آن‏قدر روزه بگيرد كه به اندازه‏ي احترام آن يك روز ماه مبارك شود؛ به همين دليل در بعضي از روايات آمده است كه كيفر گناهان در ماه رمضان بيش از ساير ايام است و ثواب اعمال نيك هم بيش‏تر است، تا آن‏جا كه مثلاً يك ختم قرآن در اين ماه، برابر هفتاد ختم قرآن در ماه‏هاي ديگر است.(6)

چرا واجب شده است كه در سال سي روز(ماه رمضان) روزه بگيرند؟

روايت است كه وقتي حضرت آدم( عليه‏السلام ) در بهشت از درختي كه نهي شده بود، تناول كرد، تا سي روز آن غذا در شكمش بود، به همين دليل خداوند بر بندگان و فرزندان حضرت آدم تا روز قيامت واجب نمود تا سي روز را در سال روزه بگيرند.(7)

1. دكتر براي همه ص 50 - 51

2. مصباح الشريعه، ص 290

3. ستارگان درخشان، ج 10 ص 195، محمدجواد نجفي

4. نهج البلاغه كلماتي قصار، ص 1197

5. رنج‏ها و فريادهاي فاطمه، ص 190

6. تفسير نمونه، ج 6، ص 57

7. سرالصلواة امام خميني