تبیان، دستیار زندگی

سلام

سید خندان

سید خندان نام ایستگاه اتوبوسی در جاده قدیم شمیران بوده است.

سیدخندان پیرمردی دانا بوده که پیش گویی‌های او زبانزده مردم در سی یا

چهل سال پیش بوده است. دلیل نامگذاری این منطقه نیز احترام به این پیرمرد بوده است.

فرمانیه

در گذشته املاک زمینهای این منطقه  متعلق به کامران میرزا نایب‌السلطنه بوده است و بعد از مرگ وی به عبدالحسین میرزا فرمانفرما  فروخته شده

است.

 

فرحزاد

این منطقه به دلیل آب و هوای فرح انگیزش به همین نام معروف شده است.

 

شهرک غرب

دلیل اینکه این محله به نام شهرک غرب معروف شد ساخت مجتمع های  مسکونی این منطقه با طراحی و معماری مهندسان آمریکایی و به مانند مجتمع های مسکونی آمریکایی بوده و در گذشته نیز محل اسکان بسیاری از خارجیها بوده است.

 

آجودانیه

آجودانیه در شرق نیاوران قرار دارد و تا اقدسیه ادامه پیدا میکند. آجودانیه متعلق به رضاخان اقبال السلطنه وزیر قورخانه ناصرالدین شاه  بوده،  او

ابتدا آجودان مخصوص شاه بوده است.

 

اقدسیه

نام قبلی اقدسیه (تا قبل از 1290 قمری) حصار ملا بوده است. ناصرالدین شاه زمینهای آنجا را به باغ تبدیل و برای یکی از همسران خود به نام امینه اقدس (اقدس الدوله) کاخی ساخت و به همین دلیل این منطقه به اقدسیه معروف شد.

 

جماران
زمینهای جماران متعلق به سید محمد باقر جمارانی از روحانیان معروف در زمان ناصر الدین شاه بوده است. برخی از اهالی  معتقدند که در کوههای این محله از قدیم مار فراوان بوده و مارگیران برای گرفتن مار به این ده می آمدند و دلیل نامگذاری این منطقه نیز همین بوده است و عده ای هم معتقدند که جمر و کمر به معنی سنگ بزرگ است و چون از این مکان سنگ‌های بزرگ به دست می آمده ‌است‌، آن‌جا را جمران‌، یعنی محل به‌دست آمدن جمر نامیده‌اند.

 

پل رومی

پل رومی در واقع پل کوچکی بوده که دو سفارت روسیه و ترکیه را هم متصل می کرده است. عده‌ای هم معتقدند که نام پل از مولانا جلال‌الدین رومی گرفته‌شده است‌.

 

جوادیه (در جنوب تهران)

بسیاری از زمینهای جوادیه متعلق به آقای فرد دانش بوده است که اهالی محل به او جواد آقا بزرگ لقب داده بودند. مسجد جامعی نیز توسط جواد آقا بزرگ در این منطقه بنا نهاده است که به نام مسجد فردانش هم معروف است.

 

داودیه (بین میرداماد و ظفر)

میرزا آقاخان نوری صدر اعظم این اراضی را برای پسرش‌، میرزا داودخان‌، خرید و آن را توسعه داد. این منطقه در ابتدا ارغوانیه نام داشت و بعدها به دلیل ذکر شده داودیه نام گرفت‌.

 

درکه

اگر چه هنوز دلیل اصلی نامگذاری این محل مشخص نیست اما برخی آنرا مرتبط به نوعی کفش برای حرکت در برف که در این منطقه استفاده می شده و به زبان اصلی «درگ» نامیده می شده است دانسته اند.

 

دزاشیب (در نزدیکی تجریش)

روایت شده است که  قلعه بزرگی در این منطقه به نام « آشِب » وجود داشته است و در گذشته نیز به این منطقه دزآشوب و دزج سفلی و در لهجه محلی ددرشو میگفتند.

 

زرگنده
احتمالا دلیل نامگذاری این محل کشف سکه ها و اشیاء قیمتی در این محل بوده است. در گذشته این منطقه  ییلاق کارکنان روسیه  بوده است.

 

قلهک
کلمه قلهک از دو کلمه "قله‌" و "ک‌" تشکیل شده است که قله معرب کلمه کله‌، مخفف کلات به معنای قلعه است‌. عقیده اهالی بر این است که به دلیل اهمیت آبادی قلهک که سه راه گذرگاه‌های لشگرک‌، ونک و شمیران بوده است‌، به آن( قله- هک) گفته شده است‌.

 

کامرانیه

زمین‌های این منطقه ابتدا به میرزا سعیدخان‌، وزیر امور خارجه‌تعلق داشت، و سپس کامران میرزا پسربزرگ ناصرالدین شاه‌، با خرید زمین‌های حصاربوعلی‌، جماران و نیاوران‌، اهالی منطقه را مجبور به ترک زمین‌ها کرد و سپس آن جا را کامرانیه نامید. 

 

محمودیه ) بین پارک وی و تجریش یا ولیعصر تا ولنجک(

در این منطقه باغی بوده است که متعلق به حاج میرزا آقاسی بوده است و چون نام او عباس بوده آنرا عباسیه میگفتند. سپس علاءالدوله این باغ بزرگ را از دولت خرید و به نام پسرش‌، محمودخان احتشام‌السلطنه‌، محمودیه نامید.

 

نیاوران

نام قدیم این منطقه گردوی بوده است و برخی معتقدند در زمان ناصرالدین شاه نام این ده به نیاوران تغییر کرده است به این ترتیب که نیاوران مرکب از "نیا" (حد، عظمت و قدرت‌) ؛"ور" (صاحب‌) و "ان‌" علامت نسبت است و در مجموع یعنی کاخ دارای عظمت‌.

 

ونک
نام ونک تشکیل شده است از دو حرف (ون‌) به نام درخت و حرف (ک)که به صورت صفت ظاهر می‌شود.

 

یوسف آباد

منطقه یوسف آباد را میرزا یوسف آشتیانی مستوفی‌الممالک در شمال غربی دارالخلافه ناصری احداث کرد و به نام خود، یوسف آباد نامید. 

 

پل چوبی

 قبل از این که شهر تهران به شکل امروزی خود درآید، دور شهر دروازه هایی بنا شده بود تا دفاع از شهر ممکن باشد. یکی از این دروازه‌ها، دروازه شمیران بود با خندق‌هایی پر از آب در اطرافش که برای عبور از آن‌، از پلی چوبی استفاده می‌شد. امروزه از این دروازه و آن خندق پر از آب اثری نیست‌، اما این محل همچنان به نام پل چوبی معروف است.

 

شمیران
نظرات مختلفی درباره این نام شمیران وجود دارد. یکی از مطرح ترین دلایل عنوان شده ترکیب دو کلمه سمی یا شمی به معنای سرد و « ران » به معنای جایگاه است  و در واقع شمیران به معنای جای سرد است. به همین ترتیب نیز تهران به معنای جای گرم است.

همچنین در نظریه دیگری به دلیل وجود قلعه نظامی در این منطقه به آن شمیران می گفتند و همچنین  برخی نیز  معتقدند که‌ یکی از نه ولایت ری را شمع ایران میگفتند که بعدها به شمیران تبدیل شده است.

 

گیشا
نام گیشا که در ابتدا کیشا بوده است برگرفته از نام دو بنیانگذار این منطقه (کینژاد و شاپوری) می باشد.

 

منیریه (در جنوب ولیعصر)

منیریه در زمان قاجار یکی از محله های اعیان نشین تهران بوده و گفته شده نام آن از نام زن کامران‌میرزا، یکی از صاحب‌منصبان قاجر، به نام منیر گرفته شده‌است.

 

lمنبع:وبلاگ علیرضا شیرازی

سلام

ممنون آقای رج ادیت. ولی من این مطالب رو از وبلاگ ایشون بر نداشتم وگرنه خودم حتمن منبعش رو می گفتم.

سلام

الحمدلله رب العالمین

*******

خییییییلی جالب بود و مفید ... ممنون جناب جهان آرامش ...

فعلا همین ...

اللهم عجل لولیک الفرج

ماندگار باشید

یا حق

سلام دوست خوبم

من منبع اصلی مطلب رو نوشتم.

موفق باشی

چه بحث قشنگی ... ممنون اقای محمدی ...

امیدوارم این بحث به همین جا ختم نشود و دوستان اطلاعات تکمیلی در مورد نام و تاریخچه محلات تهران را در این تاپیک قرار بدهند.

برای همین من هم یک تاریخچه قرار می دهم ... البته با اجازه ی تهرانی ها ...

یافت آباد

پس از فتح شیراز به دست آقامحمد خان قاجار، خانواده سلطنتی زند به یافت آباد کنونی در تهران منتقل شدند تا جهت جلوگیری از کودتا تحت مراقبت قرار گیرند. آنها در قلعه‌ای قدیمی زندانی بودند تا در سال‌های بعد در اطراف آن منطقه سکنی گزیدند. نام یافت آباد ظاهراً اولین بار توسط آن خانواده به این مکان اطلاق شده است.

خوانین یافت آباد همواره از خاندان زند بودند. آخرین خان یافت آباد در زمان صدور شناسنامه(سه جلد) در زمان رضا شاه فامیلی یافت آبادی را برگزید، نام‌های خانوادگی کلهر، زهره وند، سیدوندو مزلقانی، فرد، عبداله و... نیز از جمله دیگر فامیلی‌هایی بود که از خاندان زندیه منشعب شد. آخرین خان یافت آباد مرتضی خان یافت آبادی بود که فرزندش مصطفی یافت آبادی از اولین خلبانان نظامی ایران، هم‌زمان با جنگ جهانی دوم بود.

صادق هدایت در کتاب توپ مرواری خیلی جالب اسم تهران را بیان کرده است تهه ران البته به شوخی به معنی اینکه مردم ری به هنگام حمله ی مغول بود فکر کنم به صورت نشسته در حالی که قسمت ران پاهاشون به زمین کشیده میشد از ترسشون به تهران پناه آوردند و از همین منظر میشه گفت تهرانی ها تو تاریخ یه مقدار ترسو بودند البته همه این رو می دونند که در تهران تهرانی اصیل نداریم و همه از شهرهای مختلف هستند به غیر از عده ی اندکی که شهر ریی به حساب میاند  . ( البته توصیف صادق هدایت بیشتر به یک نوع انتقاد طنز آلود مثل همه ی انتقاد های مسخره کننده اش می ماند ) طهران رو به طهوران هم می شناسند . 

خیلی جالب بود همیشه دلم می خواست بدونم که این اسمها چه معنی هایی داره .

در پناه حق

یه سری اطلاعات دیگه از ویکی پدیا پیدا کردم 

محله‌های قدیمی تهران

تهران قدیم از چهار محله تشکیل شده بود به نام‌های سنگلج، اودلاجان (عودلاجان)، بازار و چاله‌میدان.

در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار چندین محله تازه در تهران ساخته شد به نام‌های ارگ، چاله حصار، خانی آباد، قنات‌آباد، پاچنار، پامنار، گار ماشین، گود زنبورک‌خانه، صابون‌پزخانه، گود عرب‌ها و دروازه قزوین.

سنگلج

سَنگِلَج یکی از محله‌های قدیمی شهر تهران است.محله سنگلج از ضلع جنوبی پارک شهر، خیابان بهشت تا بازار قوام الدوله و از غرب تا خیابان وحدت اسلامی و 30 تیر و از شرق تا خیابان خیام امتداد داشته ‌است‌.تآتر سنگلج از قدیمی‌ترین سالن‌های تآتر در ایران است که هنوز دایر است.برخی نام سنگلج را دگرگون‌شده «سنگ رج» دانسته‌اند. رج به معنی ردیف است و اصطلاح سنگ رج مربوط به تقسیم آب با پاره‌های سنگ بوده.

عودلاجان

این محله واقع در محدودهٔ خیابان‌های پامنار (از غرب)، سیروس (از شرق)، چراغ برق (امیر کبیر) (از شمال) و بوذرجمهری (از جنوب) بوده است.

عودلاجان قدیم با ۲۶۱۹ خانه و ۱۱۴۶ دکان بزرگ‌ترین محله شهر و مرفه‌نشین بود. ساکنان این محله در قدیم بیشتر کلیمی بوده‌اند. زرتشتیانی نیز در این محله سکونت داشتند. خانه‌های پراتاق این محله در عرف عوام به خانه قمر خانم معروف بوده‌است.نام اودلاجان را تغییریافته آو-دراجین که در زبان تاتی بومی تهران به معنی «جای تقسیم آب» است می‌دانند. برخی نیز نام این محله را تلفظ «عبدالله جان» به لهجه کلیمیان دانسته‌اند.مردم اودلاجان در قدیم به همان زبان بومی تاتی که هنوز برخی پیران روستاهای دوردست کوه‌های شمیران با آن آشنایند صحبت می‌کردند. پیش از گسترش فارسی در منطقه تهران، زبان اصلی منطقه در زمان‌های دور تاتی (مادی) بوده‌است.

پامنار

پامِنار یکی از محله‌های قدیمی شهر تهران، پایتخت ایران است.پامنار در محدوده شهرداری منطقه ۱۲ تهران قرار گرفته و بخشی از محله تاریخی اودلاجان (یكی از پنج محله اصلی تهران قدیم) به شمار می‌آید.مرکزیت این محله مناره آن است. مناره پامنار كه متعلق به قرن سیزدهم هجری است در سال ۱۳۳۴ خورشیدی با شماره ۴۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در سال ۱۳۰۲ خورشیدی به عنوان نخستین محله تهران به محله پامنار خط تلفن كشیده شد. امروزه پامنار به بورس فروش فنس و ایرانیت و طلق تبدیل شده و بیشتر خانه‌های قدیمی با معماری اصیل در این محلات در دست تخریب است.