تبیان، دستیار زندگی

با نام و یاد حضرت حق

سلام

در طرحی جدید با هم به تفسیر قرآن می نشینیم.

در ابتدا با یاری خداوند به دو آیه ابتدایی سوره عصر در  power point             می پردازیم .و انشا الله آیه آخر در power point دیگر.

همچنین حتما" برای دوستانی مایل به دانلود نیستند بحث به صورت نوشتاری ،البته به صورت مفصل تر و با استناد به تفاسیر دیگر گذاشته می شود.

منتظر پیشنهادات شما هستم.

التماس دعا

دانلود

لطف کنید مبحث تکراری رو پاک بفرمایید و همینطور برنامه جامع تری برای تفسیر قرآن کریم ارائه بدید (فکر میکنم تفسیر کل قرآن رو مد نظر دارید)

سلام

دوست محترم : منظورتان از برنامه جامع تر چیست ؟ توضیح میدهد. راستی ..خوب ..ببخشید دوتا تکراری فرستادم...یه اشتباهی شد دیگه..

بسم الله الرحمن الرحیم

بنده حقیر در نظر داشتم ، تفسیری تصویری و خلاصه بسازم تا برای همیشه در ذهن بماند(با داشتن تصویر)... و برنامه خیلی مفصل تر بود، power point  دارای تصاویر بیشتر بود وهمچنین قرائت ولی به علت بالا بودن حجم ناچار به کم کردن آن شدم (البته هنوز هم فکر کنم زیاد است)

در این رابطه از یادداشتهای برنامه سندس که استناد این برنامه بیشتر دو تفسیر وزین نمونه و المیزان بود کمک گرفتم. پس اگر اشکالی وجود دارد مشکل از قلم ناقص من است و منظور دیگری نیست ،اگر هم مشکلی هست خوشحال میشم گوش زد کنید...

در ادامه به تفاسیر دیگر می پردازیم.....

ترجمه المیزان ج : 20ص :608

( 103 )سوره عصر مكی است و سه آیه دارد ( 3)

سوره العصر

بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ وَ الْعَصرِ(1) إِنَّ الانسنَ لَفِی خُسرٍ(2) إِلا الَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا الصلِحَتِ وَ تَوَاصوْا بِالْحَقّ‏ِ وَ تَوَاصوْا بِالصبرِ(3)

ترجمه آیات

به نام خدای رحمان و رحیم .

سوگند به عصر ( 1) .

كه انسانها همه در خسران و زیانند ( 2) .

مگر افراد و اقلیتی كه ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند و یكدیگر را به حق سفارش كرده و به صبر توصیه نموده‏اند ( 3) .

بیان آیات

این سوره تمامی معارف قرآنی و مقاصد مختلف آن را در كوتاه‏ترین بیان خلاصه كرده ، و این سوره از نظر مضمون ، هم می‏تواند مكی باشد و هم مدنی ، چیزی كه هست به مكی بودن شباهت بیشتری دارد .

و العصر در این كلمه به عصر سوگند یاد شده ، و از نظر مضمونی كه دو آیه بعد دارد مناسب‏تر آن است كه منظور از عصر ، عصر ظهور رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) باشد ، كه عصر طلوع اسلام بر افق مجتمع بشری ، و ظهور و غلبه حق بر باطل است ، چون مضمون دو آیه بعد این

ترجمه المیزان ج : 20ص :609

است كه خسران عالم انسان را فراگیر است و تنها كسانی رافرا نمی‏گیرد كه از حق پیروی نموده ، و در برابر آن صبر كنند ، و این اقلیت عبارتند از كسانی كه به خدا و روز جزا ایمان آورده و عمل صالح كنند .

ولی بعضی گفته‏اند : مراد از عصر ، وقت عصر ، یعنی آخر روز است ، چون این وقت دلالت دارد بر تدبیر ربوبی كه روز را می‏برد و شب را می‏آورد ، و قدرت و سلطنت را از سلطان روز یعنی خورشید سلب می‏كند .

بعضی دیگر گفته‏اند : مراد نماز عصر است ، كه نماز وسطی است كه از همه نمازهای یومیه فضیلت بیشتری دارد .

بعضی دیگر گفته‏اند : مراد شب و روز است ، كه اصطلاحا به آنها عصران گفته می‏شود .

بعضی دیگر گفته‏اند : منظور از عصر دهر است ، كه در آن عجائبی وجود دارد ، كه بر قدرت ربوبی دلالت دارد .

و بعضی دیگر وجوهی دیگر ذكر كرده‏اند .

و در بعضی از روایات آمده كه منظور ، عصر ظهور مهدی (علیه‏السلام‏) است كه در آن عصر حق بر باطل به طور كامل غلبه كند .

ان الانسان لفی خسر مراد از كلمه انسان جنس انسان است ، و كلمه خسر و خسران و خسار خساره همه به معنای نقص در سرمایه است .

راغب می‏گوید : این كلمه هم در مورد انسان استعمال می‏شود ، و گفته می‏شود : فلانی خسران كرد ، و هم در مورد عمل انسان بكار می‏رود و می‏گویند : تجارت فلانی خسران كرد .

و اگر در آیه مورد بحث كلمه خسر بدون الف و لام آمده به منظور بزرگداشت آن بوده ، و خواسته است بفهماند انسان در خسرانی عظیم است ، احتمال هم دارد به منظور تنویع باشد ، و بفهماند آدمی در نوعی مخصوص از خسران قرار دارد ، غیر خسران مالی و آبرویی ، بلكه خسران در ذات كه خدای تعالی در باره‏اش فرموده : الذین خسروا انفسهم و اهلیهم یوم

ترجمه المیزان ج : 20ص :610

القیمه الا ذلك هو الخسران المبین الا الذین امنوا و عملوا الصالحات این استثنا استثنای از جنس انسان است كهمحكوم به خسران است ، و استثنا شدگان افرادی هستند كه متصف به ایمان و اعمال صالح باشند چنین افرادی ایمن از خسرانند .

و این بدان جهت است كه كتاب خدا بیان می‏كند كه انسان موجودی همیشه زنده است ، زندگیش با مردن خاتمه نمی‏یابد ، و مردن او در حقیقت انتقال از خانه‏ای به خانه‏ای دیگر است ، كه بیان این معنا در تفسیر آیه شریفه علی ان نبدل امثالكم و ننشئكم فی ما لا تعلمون گذشت ، و نیز كتاب خدا بیان می‏كند كه قسمتی از این زندگی همیشگی انسان كه همان حیات دنیا باشد حیاتی است امتحانی ، و سرنوشت ساز كه در آن حیات سرنوشت قسمت دیگر یعنی حیات آخرت مشخص می‏گردد ، آنها كه در آن حیات به سعادت می‏رسند ، و یا بدبخت می‏شوند ، سعادت و شقاوتشان را در دنیا تهیه كرده‏اند ، همچنان كه خدای تعالی فرموده : و ما الحیوه الدنیا فی الاخره الا متاع ، و نیز فرموده : كل نفس ذائقه الموت و نبلوكم بالشر و الخیر فتنه .

و نیز بیان می‏كند كه مقدمیت این زندگی برای آن زندگی به وسیله مظاهر این زندگی و آثار آن یعنی اعتقادات و اعمال است ، اعتقاد حق و عمل صالح ملاك سعادت اخروی و كفر و فسق ملاك شقاوت در آن است ، می‏فرماید : و ان لیس للانسان الا ما سعی و ان سعیه سوف یری ثم یجزیه الجزاء الأوفی و نیز می‏فرماید : من كفر فعلیه كفره و من عمل صالحا فلا نفسهم یمهدون ، و باز می‏فرماید : من عمل صالحا فلنفسه و من اساء

ترجمه المیزان ج : 20ص :611

فعلیها ، و در آیاتی بسیار زیاد سرنوشت آخرت را چه خوش و چه بدش را جزا و اجر خوانده .

و نیز با همه این بیانات كه از نظرتان گذشت بیان می‏كند كه سرمایه آدمی زندگی او است ، با زندگی است كه می‏تواند وسیله عیش خود در زندگی آخرت را كسب كند ، اگر در عقیده و عمل حق را پیروی كند تجارتش سودبخش بوده ، و در كسبش بركت داشته است ، و در آینده‏اش از شر ایمن است ، و اگر باطل را پیروی كند ، و از ایمان به خدا و عمل صالح اعراض نماید ، تجارتش ضرر كرده ( نه تنها از سرمایه عمر چیزی زاید بر خود سرمایه به دست نیاورده ، بلكه از خود سرمایه خورده ، و سرمایه را وسیله بدبختی خود كرده است ) و در آخرتش از خیر محروم شده ، لذا در سوره مورد بحث می‏فرماید : ان الانسان لفی خسر الا الذین امنوا و عملوا الصالحات و مراد از ایمان ، ایمان به خدا ، و مراد از ایمان به خدا ایمان به همه رسولان او ، و مراد از ایمان به رسولان او اطاعت و پیروی ایشان است ، و نیز ایمان به روز جزا است همچنان كه قرآن در جای دیگر تصریح كرده به اینكه كسانی كه به بعضی از رسولان خدا ایمان دارند ، و به بعضی ندارند ، مؤمن به خدا نیستند .

و ظاهر جمله و عملوا الصالحات این است كه به همه اعمال صالح متصف باشد .

پس این جمله استثنائیه شامل فاسقان كه بعضی از صالحات را انجام می‏دهند ، و نسبت به بعضی دیگر فسق می‏ورزند نمی‏شود ، و لازمه این ، آن است كه منظور از خسران اعم از خسران به تمام معنا باشد یعنی شامل خسران از بعضی جهات هم بشود ، و بنابر این دو طایفه خاسرند ، یكی آنهایی كه از جمیع جهات خاسرند نظیر كفار معاند حق و مخلد در عذاب ، دوم آنهایی كه در بعضی جهات خاسرند ، مانند مؤمنینی كه مرتكب فسق می‏شوند و مخلد در آتش نیستند چند صباحی عذاب می‏بینند ، بعد عذابشان پایان می‏پذیرد و مشمول شفاعت و نظیر آن می‏شوند .

و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر كلمه تواصی به معنای سفارش كردن این به آن و آن به این است .

و تواصی به حق این است كه : یكدیگر را به حق سفارش كنند ، سفارش كنند به اینكه از حق پیروی نموده و در راه حق استقامت و مداومت كنند ، پس دین حق چیزی به جز پیروی اعتقادی و عملی

ترجمه المیزان ج : 20ص :612

از حق ، و تواصی بر حق نیست ، و تواصی بر حق عنوانی است وسیع‏تر از عنوان امر به معروف و نهی از منكر ، چون امر به معروف و نهی از منكر شامل اعتقادیات و مطلق ترغیب و تشویق بر عمل صالح نمی‏شود ، ولی تواصی بر حق ، هم شامل امر به معروف می‏شود و هم شامل عناوین مذكور .

در اینجا سؤالی به نظر می‏رسد ، و آن این است كه : تواصی به حق ، خود یكی از اعمال صالح است ، و با اینكه قبلا عنوان كلی و عملوا الصالحات را ذكر كرده بود ، چه نكته‏ای باعث شد كه خصوص تواصی به حق را نام ببرد ؟ جوابش این است كه : این از قبیل ذكر خاص بعد از عام است ، كه در مواردی بكار می‏رود كه گوینده نسبت به خاص عنایت بیشتری داشته باشد ، و شاهد بر اینكه خدای تعالی از میان همه اعمال صالح به تواصی به حق عنایت بیشتر داشته ، و بدین منظور خصوص آن را بعد از عموم اعمال صالح ذكر نموده این است كه همین تواصی را در مورد صبر تكرار كرد ، و با اینكه می‏توانست بفرماید : و تواصوا بالحق و الصبر ، فرمود : و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر .

و بنا بر همه آنچه گفته شد ، ذكر تواصی به حق و به صبر ، بعد از ذكر اتصافشان به ایمان و عمل صالح برای این بوده كه اشاره كند به حیات دلهای مؤمنین ، و پذیرا گشتن سینه‏هاشان برای تسلیم خدا شدن ، پس مؤمنین اهتمامی خاص و اعتنایی تام به ظهور سلطنت حق و گسترده شدن آن بر همه مردم دارند ، و می‏خواهند همه جا حق پیروی شود ، و پیروی آن دائمی گردد ، و خدای تعالی در باره آنان فرموده : ا فمن شرح الله صدره للاسلام فهو علی نور من ربه فویل للقاسیه قلوبهم من ذكر الله اولئك فی ضلال مبین .

در آیه مورد بحث صبر را مطلق آورده ، و بیان نكرده كه صبر در چه مواردی محبوب است ، و نتیجه این اطلاق آن است كه مراد از صبر اعم از صبر بر اطاعت خدا و صبر از معصیت و صبر در برخورد با مصائبی است كه به قضا و قدر خدا به آدمی می‏رسد .

 هر سوره را با سوالی از شما همراه میکنیم...البته با اجازه شما

و اما سوال این سوره ...

در عمری که از شما گذشت چه چیزهایی به دست آوردید و چه چیزهایی از دست دادید؟

اول پاسخ من: دستانم خالی خالیست ، نه تنها به دست نیاوردم ،از دست هم داده ام،سعی کردم بنده خوبی باشم ولی....

خلاصه

عصر ← به معنی فشردن است (عصر هنگام، کارها پیچیده میشود، آفتاب غروب میکند)

↙ به معنی ادوار 

↙ به معنی برحه ی زمانی

نظر های مفسرین در مورد عصر:

بعضی میگویند : همین زمان عصر است که اهمیت این زمان را نشان میدهد و استناد به قرینه هایش در بعضی از سوره ها مثل والضحی می کنند.

بعضی دیگر میگویند: تمام دوران است ،اعصار که بر اساس آیات دیگر این سوره یعنی اینکه بشر سختی هایی را بر خود دیده است.( در بسیاری از لحظات برد وباخت داشته ،در این هنگامها لحظاتی را از دست داده و همین فشارها باعث شده که به خدا نزدیکتر شود)

عصر از نگاهی دیگر: بهترین انسانها ( افشره ی انسانها که عصاره هستی هستند) که اینان لباب الباب هستند.

امام صادق (ع) میفرمایند : عصر ظهور حضرت مهدی (عج) است.

بعضی مفسرین معتقدند :این دوره ظهور حضرت پیامبر (ص) است.

علامه (ره) : عصر حضرت رسول (ص) و آیت الله مکارم (ره) : به هر دو گونه اعتقاد دارند.

خسر← نقص و عیب و کم شدن سرمایه

↙ که در مورد خود انسان و هم فعل او مورد استفاده است

↙ خسر بدون (ال) یعنی انسان در خسرانی عظیم است، به معنی تنویع (نوع) است نوعی خاص

*خسران در ذات آدمی است که ادامه دارد.

خسران : از تولد به بعد زمان میگذرد ، عمر میگذرد (نیروهای مادی و معنوی ضایع می شود ) حضرت علی (ع) : با هر نفس به مرگ نزدیک میشوید.

امام علی (ع) : بهای شما بهشت است مبادا خود را به چیز دیگری بفروشید.

و خلاصه ای از تفسیر قرآن کریم

محتوا و مفهوم کلی سوره

بعضی از مفسران گفته اند این سوره کوچک تمام علوم ومقاصد قرآن را در خود جای داده است.سوره به دو موضوع مهم اشاره دارد :

1- عمر انسان به عنوان یک سرمایه ، لحظه به لحظه از دست می رود و از این رو آدمی در زیان وضرر است مگر آنکه لحظات عمرش را با ایمان و صالحات پر کند.

2- مومنان باید در میان خود یکدیگر را به ایمان و تقویت عقاید و صبر توصیه کنند و معرفت خود را قوت و رونق ببخشند.

*عصر به معنی زمان ،عصر عرفی و روزگار است. در میان این معانی تنها معنایی که با آیات سوره تناسب دارد، همان معنای زمان وعمر است. زیرا در جواب قسم آمده است که همه انسانها در خسرانند.یعنی سرمایه ای را لحظه به لحظه از دست می دهند. الف ولام در"الانسان" برای استغراق جنس است،یعنی بدون استثنا همه در خسرانند.