چهل ستون یا بیست ستون؟؟؟؟

-------------------

کاخ چهلستون در سال 1057 هـ.ق به دستور شاه عباس دوم در اصفهان احداث شد.

بسیاری از محققان وجه تسمیه کاخ را انعکاس تصویر بیست ستون بر استخر زیبا و بزرگ عمارت می دانند وعده ای نیز واژه چهل را به نشان تعداد زیاد ستونها می دانند ( عدد چهل در ادب فارسی نشانگر تعدد و کثرت است ) و به روایتی این کاخ ابتدا چهل ستون داشته تا اینکه در بیست و یکم رمضان 1118 هـ.ق بر اثر سانحه آتش سوزی بییست ستون آن از بین رفته و اکنون آثار سوختگی در غرب عمارت دیده می شود .

باغ چهل ستون 67000 متر مربع مساحت دارد که در دوره شاه عبا س اول ساختمان کوچکی به صورت کوشک یا کلاه فرنگی در آن احداث گردید و در زما ن شاه عباس دوم توسعه یافت و چهلستون نام گرفت .

معماری این کاخ ترکیبی از هنر معماری چینی و ایرانی و فرنگی است . عمارت چهلستون مشتمل بر یک ایوان اصلی (بزرگ) به طول 38 متر و عرض 17 متر و ارتفاع 14 متر رو به شرق ساخته شده است ستونهای ایوان هشت ضلعی از جنس چوب چنار و کاج می باشند . چهار ستون وسط بر روی چهار شیر سنگی قرار دارد ، طراحی آنها به گونه‌ای است که دو شیر با یک سر نشان داده می شود . از دهان چهار شیر جلو ، آب به درون حوض می ریزد .

تالار مرکزی کاخ اختصاص به مهمانان خارجی و شخصیتهای کشورهای دیگر داشته است .

نقاشیهای موجود در تالار هر کدام واقعه‌ای تاریخی را به نمایش می‌گذارند که دو تا از این تابلوها ( جنگ شاه اسماعیل اول با سپاه عثمانی در چالدران و جنگ نادر شاه افشار با هندوها ) در زمان قاجاریه نصب شده است.

دو تخته سنگ حجاری شده شکل چهار شیر که در دو باغچه دو طرف معبر ورودی کاخ قرار دارد از بقایای عمارت سر پوشیده صفوی و آینه خانه به کاخ چهلستون منتقل شده است .

آثار پراکنده‌ای از دوران صفویه مانند سر در « مسجد قطبیه » سردرهای « زاویه در کوشک » و آثاری از مسجد درب جویباره یا پیربکران و« مسجدآقاسی » را برای محافظت به این کاخ انتقال و بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی نصب کرده اند .

 فضای كاخ چهل ستون، همان فضای قصه‌های هزار و یك شب به روایت شهرزاد قصه‌گوست. شاید از همین روست كه «آرتور دوگوبینو» می‌نویسد: «شهری همچون اصفهان ساخته نمی‌شد و چنین هنرهایی شكوفا نمی‌گشت، اگر پادشاهان و معماران بناهای پایتخت (منظور اصفهان) روزها و شب‌های خود را صرف شنیدن داستان‌های شگفت‌انگیز مربوط به فرشتگان نكرده بودند».

كاخ چهل ستون اصفهان یكی از كاخ‌های مهم سه‌گانه باقی‌مانده از عصر صفوی است كه هر چند در مقایسه با كاخ‌های پادشاهان پیشین عظمت كمتری داشت، اما به خاطر تزئینات بی‌نظیرش بسیار جذاب بود.

«مبارك‌ترین بناهای دنیا» مصرع آخر شعری است كه به حساب حروف ابجد، سال اتمام بنا را بازگو می‌كند و در كتیبه‌ای در كاخ از زیر گچ بیرون آمد. سال 1057 هجری! كاخ چهلستون شامل تالار سلطنتی، ایوان و چندین اتاق مرتبط با یكدیگر است و از جمله زیبایی‌های این كاخ، آیینه‌كاری‌ها، گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های عالی آن است.

تا قبل از اینكه ایوان كاخ چهل ستون ساخته شود، تمام ایوان‌های بناها از سه طرف محصور بوده‌اند و فقط یك جانب آنها باز بوده است، اما در این ایوان، سه طرف باز و یك طرف بسته است.

به همین خاطر این ایوان فضای جدیدی در معماری ایرانی پدید آورد كه ارتباط بی‌نظیری بین بیرون و درون ساختمان ایجاد می‌كرد.
از جذابیت‌های دیگر این كاخ وجود باغ و استخر روبه‌روی كاخ است. انعكاس بنا در آب استخر حالتی خیال‌انگیز به آن می‌بخشد كه باید آن را تجربه كرد. 

موقعیت: خیابان استانداری

سال تاسیس: 1057 هجری (دوره شاه عباس اول)

مساحت: 67000 متر مربع در زمان شاه عباس دوم تغییرات كلی شامل احداث تالار آئینه، تالار 18 ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آئینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزئینات نقاشی و آئینه كاری و كاشیكاری دیوارها و سقفها به این كاخ افزوده شد.

قسمتهای دیدنی این كاخ عبارت است از: تالار 18 ستون تالار آئینه شیرهای سنگی چهار گوشه حوض مركزی تزئینات عالی طلاكاری و نقاشی های سالن پادشاهی تصویری از شاه عباس اول با تاج مخصوص آثاری مانند سر در مسجد قطبیه و سر درهای زاویه درب كوشك و آثاری از مسجد درب جوباره و مسجد آقاسی كه بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی باغ نصب شده است. با انتخاب اصفهان به پایتختی و گسترش شهر به طرف جنوب و احداث میدان امام طرح استقرار کاخ های شاهی به وسیله شیخ بهائی ریخته شد.

انتخاب فضائی وسیع در مجموعه ای که در آن روزگار (دولتخانه) نامیده می شد و بررسی هائی که برای آینده صورت می گرفت تماماً حکایت از ذوق و استعداد و خلاقیت شیخ بهائی دانشمند بلند آوازه صفویه دارد. مجموعه کاخ هائی که شروع آنها (عالی قاپو) بود تا میدان اصلی و مرکزی چهارباغ عباسی ادامه داشت در این محوطه بزرگ که چند کاخ سلطنتی نیز مستقر بود عماراتی مانند تالار اشرف- جبه خانه - رکیب خانه، کشیک خانه، تالار طویله - کاخ هشت بهشت - توحید خانه - و بر خی عمارات دیگر ساخته شد.

بچه های اصفهانی میتونن تصاویر خودشونم بگذارن

اگر اومدیم اصفهان ببرنمون برای بازدید

وجه تسمیه كاخ:

ساختمان كاخ:

ایوان کاخ چهلستون مرکب از دو بخش است یک بخش که بر 18 ستون چوبی و رفیع استوار است چهار ستون وسط که بر روی 4 شیر سنگی قرار گرفته و حجاری آنها به گونه ای است که دو شیر به یک سر انسان نشان داده می شود. از دهان این چهار شیر آب فوران می کرد و به حوض مرمری تالار می ریخت. قسمت دیگر که کمی مرتفع تر است سردر ورودی تالار را تشکیل می دهد. و در بعضی منابع آن را تالار آئینه نامیده اند. این قسمت بر دو ستون قرار گرفته و سراسر آن مزین به آئینه کاری وسیع و پرکاری است که در آن آئینه های ریز و خوش نقش به صورت معرق در کنار آئینه های قدی و خشتی به کار رفته اند سقف تالار از قابهای چوبی و به اشکال مختلف هندسی ساخته شده اند. تصویر قرینه حوض مرمرین وسط ایوان در تزئینات سقف مشاهده می شود. این قرینه سازی شباهت بسیاری با ایوان عالی قاپو دارد.

تالار مرکزی کاخ که اختصاص به میهمانان خارجی و شخصیت های کشورهای دیگر داشت حاوی نقاشیهائی است که وقایع تاریخی دوران های مختلف را بیان می دارند. این سالن با شکوه که بر گنبدی منقوش استوار است با لچکی های رنگارنگ و طرحهای طلایی و شفاف از شاهکارهای هنری آن عصر محسوب می شوند.

نقاشی های موجود در تالار مرکزی کاخ که برخی از آنها در عصر قاجار نقاشی شده اند شرح پذیرائی شاه عباس اول و دوم و شاه طهماسب از امرای ترکستان و همایون هندی و نیز جنگ شاه اسماعیل اول با ازبکان است. دو تصویر دیگر که یکی روبروی در ورودی تالار و دیگری مقابل آن است جنگ چالدران در دوران شاه اسماعیل اول و جنگ کرنال در زمان نادر شاه افشار را به نمایش می گذارد.

این دو تصویر در اوائل عصر قاجاریه نقاشی شده اند. در دو طرف تالار ستون دار اتاقهایی است که در حال حاضر برای نمایشگاههای فصلی مورد استفاده قرار می گیرند. این اتاقها نیز شامل نقاشی هائی است که برخی از آنها شاهکار مسلم نقاشی به حساب می آیند.

بیشتر این نقاشی ها در زمان حکومت ظل السلطان زیر لایه ای از گچ پنهان شده بود که با کمک کارشناسان و متخصصان از زیر گچ بیرون آمده و مرمت شده اند.

استخر کاخ علاوه بر زیبائی باعث لطافت هوا می گردد در چهار طرف این استخر مجسمه هائی قرار دارند که مربوط به عمارت چهلستون نیستند و به هنگام تخریب قصر سرپوشیده به این محل منتقل شده اند.

به نوشته برخی از مورخین این عمارت در اواخر دوران صفوی دچار آتش سوزی مهیبی شد و قسمتهایی از آن در آتش سوخت.

در دو طرف سالن مرکزی عمارت چهلستون تصاویری از سفرا و اروپائیانی که در آن روزگار در اصفهان بوده اند نقاشی شده است. این تصاویر را دو نفر نقاش هلندی که (آنژل Anjel) و (لوکار Lokar) نامیده می شدند را نقاشی کرده اند.

به طور کلی در عمارت تاریخی چهلستون نقوش ترکیبی دیوارها و سقف تالار که در قالب های زیبای لچک و ترنج قرار گرفته اند و خطوط اصلی تقسیمات بنا که ترکیب زیبایی از نقاشی و کاشیکاری و سایر تزئینات متعدد و متنوع هستند این اثر با شکوه را به صورت یکی از بارزترین نمونه های معماری دوران صفویه درآورده است.

در حال حاضر عمارت چهلستون بصورت باغ موزه ای که سالن مرکزی آن محل نمایش برخی از آثار هنری دوران های مختلف ایران است. مورد بازدید جهانگردان خارجی و مهمانان داخلی قرار می گیرد.

البته یک چهل ستون دیگه هم توی قزوین هست

گوشه هایی از قزوین

قزوین یکی از شهرهای قدیمی کشور ماست. در این مطلب، گوشه هایی از دیدنی های این شهر را به شما معرفی می کنیم. اول به سراغ بنای چهل ستون می رویم.

سلام ممنون از اطلاعاتی که دادید. من از آثار تاریخی اصفهان چهل ستون را بیشتر از همه دوست دارم واقعا زیباست. خوشحالم در شهری زندگی می کنم که هر گوشه ای از این شهر نشان دهنده فرهنگ و هنر ایرانی ست

به نام مهربانترین دوست

سلام

جناب GHOLAMeALI ورودتون به انجمن نصف جهان را خوش آمد میگویم. اطلاعات خوبی از چهلستون قرار دادید. منتظر حضور شما در اصفهان هستیم ان شاء ا... میزبان شما خواهیم بود.

هیچ می دونستید بنای جدید آرامگاه سعدی با اقتباس از چهل ستون اصفهان در سال 1331هجری شمسی ساخته شد.

با سلام

جالب بود خیلی محیط و طبیعت و بنای چهلستون رو دوست دارم یه جورایی آرام بخشه ممنون- یا علی

منم خیلی دوستش دارم مخصوصا وقتی یاد خاطرات گذشته می افتم. ممنون یا ع ل ی