تبیان، دستیار زندگی

ژرژمه لیس ( پدر سینمای علمی / تخیلی )

یادم میاد بچه که بودم یک شب از شبهای تابستان طبق معمول پای تلوزیون و شبکه ی یک نشسته بودم و منتظر پخش فیلم سینمایی جمعه ها بودم ، فیلمی که پخش شد سفر به ماه نام داشت ، فیلمی که هیچگاه فراموشش نخواهم کرد فیلمی که به من آموخت همه ی ایده ها و نظریه های بزرگ جهانی از ادبیات و سینما نشئت می گیرند ، سفر به ماه اولین اقتباس ادبی و اولین فیلم علمی تخیلی بود که در اوایل رونق گرفتن سینما خودش را نشان داد فیلمی که بر خلاف تکه فیلمهای قبلی ، داستان داشت و فنون سینمایی در آن رعایت شده بود .

از کتاب تاریخ هنر :

از زمان ورود سینما بر پرده های بزرگ که می توان گفت شروع آن را باید مدیون ادیسون بزرگ باشیم ، وقتی مردم دیگر از حرکت قطار و امواج خروشان دریا و دیگر آثار اولیه ی سینما که عموما توسط برادران لومیر کامل کنندگان اختراعات گذشتگان در زمینه ی تصویر و حرکت و مخترعان سینما ساخته می شد، علاقه به سینما کم شد و سینما برای مردم عادی شد ، حتی تصمیم گرفته شد که دوربین را پشت قطار بگذارند و از مناظر فیلم برداری کنند و این مجموعه فیلم برداری ها که گردش های هیل نامیده شدند تا حدودی تماشاگر را راضی کردند اما مشکل جای دیگری بود و در این زمان بزرگی چون ژرژمه لیس شعبده باز جرفه ای با آوردن داستان به سینما هنر و صنعت سینما را از نابودی نجات داد . نخستین فیلمهای او تقلیدی بودند از کارهای برادران لومیر مثل فیلم باغبان برگها را می سوزاند ولی او توانست با حقه های سینمایی و کشاندن نمایشنامه های معروف چون هملت و ژاندارک به پرده ی سینما ، جلوه ای تازه به سینماتوگراف بدهد و هم اوست که برای اولین بار از آثار ادبی اقتباس های سینمایی ارائه داد .

ویژگی های سبکی

1 . دوربین در فیلمهای وی به صورت ثابت در جایی قرار می گرفت و بازیگران همچون صحنه تئاتر از گوشه ای از تصویر وارد و از سمت دیگر خارج می شدند .

2 . استفاده از حقه های سینمایی مانند نهان و آشکار شدن افراد و اشیا

3 . نقل داستان های خیالی

فیلم شناسی

مستاجر شیطان صفت ، آتشفشان کوه مون پیله در دریای کارائیب ، غرق کشتی ماین ، چهارصد حیله ی شیطان ، تسخیر قطب ، سیندرلا، دخترک کلاه قرمزی ، سفر به ماه ، تاجگذاری ادوارد هفتم

خلاصه داستان سفر به ماه : یک داستان علمی – تخیلی خنده دار درباره ی گروهی از دانشمندان که با یک کپسول فضایی به ماه مسافرت می کنند ؛ در آنجا به اسارت نژادی از موجودات زمینی در می آیند و سر انجام از دست آنها فرار می کنند .

ادامه در پست بعد

نسخه ی فارسی ویکی پدیا (صفحه ی انگلیسی ) ترجمه شده توسط : محسن خسروجردی

Georges Méliès

 او به طور تصادفی حقه ی stop trick (غیب شدن و ظاهر شدن اشیا ) را کشف کرد و همچنین اولین کسی بود که از تکنیک عکس ترکیبی در عکاسی و فیلم برداری به صورت فریم به فریم و دیزالو یا محو شدگی تصویر و نمایش تصویر بعدی  استفاده کرد .

به دلیل توانایی که در واقعی نشان دادن سینماتوگرافی داشت گاهی او را شعبده باز سینما می خوانند )Cinemagician(

بیوگرافی
ملیس در پاریس متولد شد خانواده ی او به تولید کفش می پرداختند او دو برادر بزرگتر داشت : هنری و گاستون ، قبل از اینکه فیلم ساز شود او شعبده باز تئاتر رابرات هودین بود .

در سال 1895 او به فیلم علاقه مند شد و بعد از آشنایی با دستاورد برادران لومیر (دوربین) در سال 1897 او استودیویی رو باز در مونترو ایجاد کرد ، بازیگران در جلوی فضایی نقاشی شده که به عنوان مجلسی با شکوه و تئاتر موزیکال شبیه سازی شده بود نمایش اجرا می کردند .

او 531 فیلم در بین سالهای 1896 و 1914 کارگردانی کرد که زمانهایشان از یک دقیقه بود تا چهل دقیقه . موضوعات این فیلمها شبیه تئاترهایی بود که ملیس اجرا می کرد که تشکیل شده بود از حقه ها واتفاقات امکان ناپذیر مثل غیب شدن اشیاء و افراد یا تغییر سایز ، این افکتها و جلوه های جدید اساسا عاری از داستان بودند .

جلوه های ویژه تنها برای اینکه نشان دهند چه چیز ممکن است استفاده می شدند تا اینکه بخواهند فیلم را ارتقا دهند .

فیلمهای ابتدایی ملیس پر بود از جلوه های عکاسی برای مثال بعد از کار با تکنیک ترکیب عکسها ، ملیس فیلمی ساخت که در آن فیلم 7 شخصیت شبیه به شخصیت اصلی وجود داشتند .

معروفترین فیلم او سفر به ماه نام داشت که در سال 1902 ساخته شد که از صحنه های معروف آن برخورد سفینه ی فضایی به چشم مردی که درون ماه است می باشد ، همچنین فیلم سفر غیر ممکن در سال 1904 یکی از فیلمهای معروف ایشان است .

این دو فیلم هر دو در مورد سفرها یا کاووش های بیگانه است ، تقریبا به سبک ژول ورن . این فیلم ها به عنوان اولین فیلمهای علمی تخیلی جهان نامیده میشوند که بیشتر به فانتزی نزدیک هستند .

فیلم کوتاه کلئوپاترا فیلم گمشده ی ایشان تلقی میشد که در سال 2005 نسخه ی کپی آن در پاریس پیدا شد .

کمپانی ملیس به علت پرداخت نکردن بدهی ها از دست ایشان در سال 1913 گرفته شد و بعد از آن ملیس که از تجارت بیرون شده بود یک فروشنده ی اسباب بازی شد که در مرکز مونتپارنس مشغول کار بود .

در سال 1932 جامعه ی سینما خانه ای به ملیس داد ، ملیس فیلمهایش را نگه نداشت و با حدود 500 فیلم ظبط شده در سلولوز (جنس فیلم ) ارتش فرانسه بسیاری از آنها را به زور گرفت تا ذوب کند و به پوتین های کوه نوردی تبدیل کند در طول جنگ جهانی اول . بسیاری از فیلم های دیگرش هم فروخته شد تا به فیلمهای جدید تبدیل شوند . در نتیجه بسیاری از این فیلمها امروز در پیش ما نیستند . و در این زمان ملیس دوباره کشف شد و همه برای کارهایش ، او را گرامی می دارند و بر روی صحنه ها اجرا می کنند .

ملیس آغاز کننده ی سینمایی بود که بعدها آن را سینمای پر مخاطب نامیدند.

جورج ملیس جایزه ی بزرگ فرانسه که ناپلئون به کسانی که به فرانسه خدمت می کردند جایزه ی لجیون را گرفت . و در آخر در پاریس درگذشت و در قبرستان پدر لاکیسا دفن شد .

برای فیلم شناسی به این صفحه مراجعه کنید : اینجا

پایان 

ادوین جی اس پورتر ( نخستین وسترنر )

من به شخصه ! به هیچ وجه از سینمای وسترن خوشم نمیاد اما دوستی داشتم که عاشق سینه چاک ! فیلمهای وسترن بود مخصوصا فیلمهایی که سال 2008 به صورت وسترن ساخته شد و به نوعی تجدید خاطره ای بود با وسترن و بیشترشون هم به نظر می رسید از گذشتگان تقلید شده اند ، البته من که به هیچ وجه وقت برای تماشاشون نذاشتم ولی فیلمهای با کیفیت و خوبی به نظر می رسیدند .

اما در مورد جی اس پورتر و به روایت کتاب تاریخ سینما منبع کنکور هنر :)

در سال 1903 فیلمی ساخته شد که دیگر معیارهای خاص تئاتر را نداشت و سینمایی بود ، سرقت بزرگ ساخته ی پورتر که در آن برای نخستین بار برای نقل داستان بر پرده ی سینما از برش استفاده شد . این فیلم هشت دقیقه ای درباره ی حمله ی راهزنان به قطار پستی و تشکیل گروه تعقیب و نابودی راهزنان است ، در این فیلم سیر منطقی داستان صحنه ها را به هم پیوند می دهد و صحنه ها سیر زمانی داستان را دنبال می کنند ، در این فیلم از مونتاژ موازی ( گریختن راهزنان و کشف دزدی در همان زمان و با هم به صورت کات به کات برای نخستین بار بهره گرفته شد .

فیلم شناسی

دیوید وارک گریفیث ( بزرگترین استاد فن فیلم )

یادمه دوسال پیش با خوندن کتاب فن فیلم استاد پودفکین روسی با گریفیث آمریکایی آشنا شدم تقریبا پودفکین در کتاب با ارزش و گرانبهای فن فیلم یا فن تدوین ( درست اسمش خاطرم نیست ) آموخته های خودشو که از استاد گریفیث و استاد آیزنشتاین آموخته بود به من هم لطف کردند و آموختند ! و منم در آن زمان به بچه های انجمن قبلی تبیان که دو سال پیش پا برجا بود آنها رو آموختم :] ( چه قدر باحال شدا !!! همگی در حال آموختن و آمیختن ! بودیم !!!) به هر حال اون زمان از آموخته هایی که از پودفکین گرفته بودم چند تا کلیپ تدوین کردم که بد نبود و همین پارسال هم یه فیلم عجیب تدوین کرده بودم که با دستهای خودم پاک شد و از بین رفت !!! فیلم حمله ی ایران به آمریکا !!! دو تا فیلم رو به هم آمیختم و شد یه چیز خیلی عجیبی که بهتره دربارش حرفی نزنم !!!

اما بریم به سراغ کتاب تاریخ سینما ( کتاب کمک آموزشی کنکور هنر )

وی یکی از شاگردان پورتر است که ابتدا او با نویسندگی سپس با بازیگری و در آخر با فیلم سازی پا به عرصه ی سینما نهاد و هرگونه نو آوری را به خاطر ضرورت بیانی به کار می برد ، نمای درشت ، برش ، زاویه ی دید و نجات در آخرین لحظه از ابداعات اوست .

دیگر نوآوریهای او عبارتند از : طرز پیوند نماها و ایجاد بستگی هنری از آنها را ترقیث و تکامل داد .

با تغییر مکان دوربین میان صحنه ، فاصله ی مقدر بین تماشاگران و بازیگران را از بین برد .

با بریدن نماها و کوتاه کردن طول آنها هیجان فیلم را افزایش داد .

یکی از مهمترین فیلمهای او تولد یک ملت (1915) است که داستان آن براساس نوشته ی توماس دلکین به نام کلانسی من نگاشته شده است . فیلم تعصب (1916) فیلم مهم دیگر گریفیث است که چهار داستان مجزا دارد و به شیوه ی اپیزودیک ساخته شده است که همگی توسط موضوع مشترکشان که تعصب است به هم مربوط می شوند . داستانها عبارتند از

1 . کشمکش های کارگری در عصر جدید

2 . مصلوب شدن مسیح

3 . کشتار پروتستان های فرانسوی در قرن 16

4 . ویران شدن بابل ( ویران شدن بابل و آزادی یهودیان اسیر توسط سپاهیان کوروش شاهنشاه ایران)

فیلم شناسی : خانه ی دور افتاده ، ماشینچی لاندل، تولد یک ملت (1915) ، تعصب (1916) ، آنارک آردن ، جودیت بتولیایی، شکوفه های شکسته ، به سوی خاور ، آیا زندگی عالی است

مک سنت آغاز گر کمدی های کوتاه و اسلپ استیک ( سلطان کمدی آمریکایی 1960-1880)

در مورد مک سنت چیز خاصی نمی دونم ولی اینکه چارلی چاپلین رو ایشون کشف کرده و خیلی از بزرگان کمدی نکته ی مهمی بود که با خواندن این بخش بدان پی بردم و ازش استفاده ی زیادی هم بردم . اما در مورد اسلپ استیک فکر می کنم ما یا مردم ما شاید با اسم اسلپ استیک آشنا نباشند اما به شدت تو این چند ساله فیلمهایی ساخته شد که همگی از اسلپ استیک حمایت کردند و صنعت بزن و بکوب آمریکا رو که پر از بی فرهنگی بود در کشور بافرهنگمان نشر دادند و متاسفانه می شه گفت سینماها را به بهانه ی پول مسموم کردند ...

یکی از فیلمهایی که اخیرا از این سبک استفاده کرده بود فیلم خروس جنگی بود که حتی صحنه هایی هم داشت که مبدع آن کارگردانی است که یک قرن و یا نزدیک به دو قرن پیش میزیسته یعنی همین مک سنت خودمون !!! مثلا صحنه ی پرت کردن کیک مبدع این صحنه مک سنت بوده و یا صحنه ی برخورد عطاران کوچک با جناب فرزانه ی غول پیکر که همه رو یاد برخورد های چارلی چاپلین کوتاه قامت با آن غول بیابونی ! فیلمهای چارلی بزرگ می اندازد ، به هر حال نبوغ از سینما رخت بسته و تکرار به بهانه ی تماشاگر پسند بودن جای تفکر و اندیشه ی برتر را گرفته است ، زیاد حرف نزنم ولی معاونت سینمایی قول هایی داده و کارهایی کرده که بسیار ما سینما دوستان رو خوشبین کرده و ممکن برای همیشه اسلپ استیک و فیلمفارسی از ایرانمان رخت ببندد و فیلمهای ارزشمند گذشته دوباره بیایند و بار دیگر سالن های سینما برای فیلمی مثل بایسیکل ران و یا شاید وقتی دیگر ها پر شوند و نه برای خروس جنگی های بی محتوا !!!

معذرت از زیاده گویی نگارنده ، بپردازیم به کتاب تاریخ سینما

مک سنت در کار کشف و معرفی استعدادهای بزرگ سینمای کمدی نقش ارزنده ای داشت ، کافی است بدانیم که شگفت انگیز ترین مرد تاریخ سینمای جهان یعنی چارلی چاپلین از استودیوی مک سنت و با تشویق و همراهی او سر برآورده است .

همه ی قانون های طبیعت را با حقه های فیلم برداری در هم شکست و پرده ی سینما را همچون رقص ساحران به نشاط و حرکت وا داشت ، یکی از نو آوری های او که تقریبا در تمام فیلمهای دیده می شود و فیلم سازان دیگر نیز پس از او از آن استفاده کردند ، پرتاب کیک خامه ای است ، فیلم های او با یکی دو فکر اصلی در سر کارگردان شروع می شد و اصل ماجرا در جریان فیلم برداری شکل می گرفت هارولد لوید ، باستر کیتون ، هری لنگدون ، چارلی چاپلین چهار کمدین بزرگ ، در مکتب مک سنت آموزش دیدند .

ویژگی سبک : استفاده از حوادث محال و موهوم

سرعت عمل و تندی برش

چارلی چاپلین (ولگرد کوچک ) ( 1889-1977)

چارلی بزرگترین و مشهورترین بازیگر تاریخ سینمای جهان در سال 1913 به شرکت کی استون مک سنت رفت و خیلی زود خود را به عنوان یک کمدین به سینما معرفی کرد .

تلاش معاش اولین فیلم او بود و دومین فیلم او مسابقات ماشینهای کوچک در ونیس محصول 1914 بود که به صورت ولگرد در آن ظاهر شد ،ولگردی مهربان با شلواری زانو انداخته ، کفشهای گنده ، کلاه لبه دار و عصاکه که به دنبال سرپناه کوچکی می گشت .

در سال 1918 شرکت فیلم سازی خود (فرست نشنال فیلم) را تاسیس کرد و در سال 1913 یکی از پایه گذاران ینایتد آرتیست بود و اولین فیلم بلندی که کارگردانی کرد پسربچه بود ، برخلاف مک سنت ، فیلم های چارلی سبکی آرام تر داشتند ، در فیلمهایش همه چیز در جهت مخالفت با اوست در تمام فیلم هایش نشانه هایی از مبارزه با ظلم و ستم اجتماعی وجود دارد ، عشف مفرط چارلی به آزادی ناب ترین بیان خود را در حرکات رقص او نشان می دهد ، رقص بیان مستقیم آزادی است ، در فیلم زندگی سگی 1918 تمام آنچه که به تدریج مایه های اصلی کار و الگوهای نوع کمدی ولگرد کوچک می شوند را در خود دارد . ولگردی که نه به حکم جامعه و نه حتی از سر تصادف ، بلکه به میل خود و با آگاهی جامه ی قربانی بر تن می کند تا دلبستگی خود به طبقه ی فرودست جامعه را نشان دهد وی در این فیلم جاموری را به عنوان هم بازی بر می گزیند برای اولین بار ، دوش فنگ 1918 دومین فیلم چاپلین است که به نشانه ی تلاشهای آمریکا در جنگ ساخته شد .

ویژگی سبکی چاپلین

ساختار روایی او اساسا با تراژدی همراه است نه کمدی

قهرمان نه یک شوالیه مبارز که ولگردی مضحک و نحیف است

باستر کیتون مرد چهره سنگی (1895-1966)

نویسنده بازیگر و کارگردان برجسته ی سینمای کمدی در دوران صامت می باشد . نخست با ساخت فیلم های دو حلقه ای و بعد با ساختن فیلمهای بلند چهره ی سینمایی از خود معرفی کرد که به سبب ویژگی های سرد و بی احساسش لقب چهره سنگی بزرگ را برای او به ارمغان آورد

فیلم شناسی

ویژگی سبکی

هیچ وقت به تماشاگران تکلیف نمی کند که نگران حال قهرمن فیلم شود .

قرار دادن هیکل بی حرکت خود در مقابل دنیای پیرامون و وسایل دست ساخته بشر و قوانین فیزیکی

شیرین کاری های دیداری ناشی از درگیری با ابزار مکانیکی و عملیات حیرت آور